Bệnh trĩ: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Bệnh trĩ là gì

Bệnh trĩ là một trong những bệnh lý phổ biến nhất liên quan đến hậu môn – trực tràng. Đây là tình trạng các tĩnh mạch ở vùng hậu môn bị giãn và phình to, gây đau rát, ngứa ngáy và chảy máu khi đi đại tiện. Trĩ không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn gây ra sự bất tiện lớn trong sinh hoạt hàng ngày. Bệnh có thể xảy ra ở mọi đối tượng, đặc biệt là người làm công việc ít vận động, phụ nữ mang thai, người bị táo bón lâu ngày.

Mặc dù bệnh trĩ không phải là bệnh nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không điều trị sớm, nó có thể gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị sẽ giúp mỗi người chủ động phòng ngừa và kiểm soát bệnh tốt hơn.

Dấu hiệu lâm sàng

Bệnh trĩ thường có những biểu hiện dễ nhận biết, bao gồm:

• Chảy máu khi đi đại tiện: Đây là dấu hiệu phổ biến nhất. Ban đầu, máu có thể lẫn trong phân hoặc nhỏ giọt, nhưng nếu bệnh nặng, máu có thể chảy thành tia, gây lo lắng cho người bệnh.
• Sa búi trĩ: Ở giai đoạn đầu, búi trĩ có thể sa ra ngoài nhưng tự co lại. Khi bệnh tiến triển, búi trĩ không thể tự co lên mà phải dùng tay đẩy vào, thậm chí ở giai đoạn nặng hơn, búi trĩ sa hẳn ra ngoài và không thể đưa vào lại.
• Ngứa ngáy, khó chịu vùng hậu môn: Do dịch nhầy tiết ra từ búi trĩ gây kích thích da.
• Đau rát hậu môn: Thường xuất hiện khi có biến chứng như nứt kẽ hậu môn, viêm nhiễm hoặc tắc mạch búi trĩ.
• Cảm giác vướng víu, cộm ở hậu môn: Khi ngồi lâu hoặc đi lại nhiều, người bệnh có thể cảm thấy có vật gì cộm trong hậu môn.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Bệnh trĩ hình thành do áp lực gia tăng trong tĩnh mạch hậu môn – trực tràng, khiến các tĩnh mạch phình giãn quá mức. Những nguyên nhân chính dẫn đến bệnh trĩ bao gồm:

• Táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài: Rặn mạnh khi đi vệ sinh làm tăng áp lực lên hậu môn.
• Ngồi lâu, ít vận động: Nhân viên văn phòng, lái xe hoặc người hay ngồi nhiều có nguy cơ cao mắc bệnh trĩ.
• Chế độ ăn uống không hợp lý: Ăn ít chất xơ, uống ít nước, ăn nhiều đồ cay nóng, rượu bia làm tăng nguy cơ bị trĩ.
• Mang thai và sinh nở: Thai nhi lớn tạo áp lực lên tĩnh mạch vùng hậu môn.
• Béo phì, tăng cân quá mức: Làm tăng áp lực lên vùng hậu môn.

Chẩn đoán

Bác sĩ sẽ thăm khám trực tiếp và có thể chỉ định các phương pháp sau để xác định bệnh:

• Khám lâm sàng: Quan sát vùng hậu môn và kiểm tra búi trĩ.
• Nội soi hậu môn – trực tràng: Giúp xác định mức độ bệnh và loại trừ các bệnh lý khác.

Điều trị

Điều trị nội khoa (áp dụng cho trĩ nhẹ – trung bình)

• Chế độ ăn uống hợp lý: Tăng cường rau xanh, hoa quả tươi, uống nhiều nước để giúp phân mềm hơn.
• Sử dụng thuốc: Có thể dùng thuốc bôi, thuốc đặt hậu môn để giảm đau, giảm viêm. Thuốc uống giúp tăng sức bền thành mạch.
• Tập thói quen đi vệ sinh đúng giờ: Không rặn mạnh, không ngồi quá lâu trong nhà vệ sinh.
• Tăng cường vận động: Đi bộ, tập thể dục nhẹ nhàng giúp lưu thông máu tốt hơn.

Điều trị thủ thuật – phẫu thuật (áp dụng cho trĩ nặng)

• Thắt búi trĩ bằng vòng cao su: Cắt nguồn máu nuôi búi trĩ, giúp búi trĩ tự teo lại.
• Chích xơ búi trĩ: Phương pháp này giúp búi trĩ giảm kích thước và ít gây đau.
• Phẫu thuật cắt trĩ: Chỉ áp dụng khi bệnh trĩ quá nặng, gây đau đớn và ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt.

Phòng bệnh trĩ hiệu quả

Ăn uống lành mạnh: Tăng cường chất xơ, uống đủ nước giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.

• Vận động thường xuyên: Không nên ngồi lâu một chỗ, nên đứng dậy đi lại sau mỗi 30 – 45 phút.
• Đi vệ sinh đúng cách: Không rặn mạnh, không ngồi lâu trong nhà vệ sinh.
• Giữ vệ sinh hậu môn sạch sẽ: Rửa hậu môn bằng nước ấm sau khi đi vệ sinh.

Sai lầm mắc phải khi điều trị bệnh trĩ

Chủ quan, không điều trị sớm: Khi thấy dấu hiệu chảy máu, nhiều người chủ quan không đi khám, khiến bệnh nặng hơn.

• Tự ý dùng thuốc không theo hướng dẫn: Một số người tự mua thuốc bôi hoặc uống mà không có chỉ định từ bác sĩ, gây tác dụng phụ không mong muốn.
• Chế độ ăn uống không hợp lý: Ăn ít rau, uống ít nước làm bệnh trĩ nặng hơn.
• Sử dụng mẹo dân gian không có cơ sở khoa học: Nhiều người sử dụng lá thuốc nam không rõ nguồn gốc, có thể gây nhiễm trùng hậu môn.