Viêm da cơ địa (Atopic Dermatitis – AD) là bệnh da mạn tính, đặc trưng bởi tình trạng viêm, khô và rối loạn hàng rào bảo vệ da, thường kèm ngứa mạn tính. Bệnh có xu hướng bùng phát vào mùa đông do thời tiết khô lạnh làm giảm độ ẩm và tăng mất nước qua da. Việc chăm sóc đúng cách trong giai đoạn này không chỉ giúp giảm triệu chứng mà còn kéo dài thời gian ổn định bệnh.
Cơ chế khiến bệnh nặng hơn vào mùa lạnh
Ở người bị viêm da cơ địa, da vốn thiếu ceramide và filaggrin – hai yếu tố giữ ẩm thiết yếu trong lớp sừng. Khi nhiệt độ và độ ẩm môi trường giảm, mất nước qua da (tăng, dẫn đến khô, nứt nẻ, viêm và ngứa. Bên cạnh đó, tắm nước nóng, dùng xà phòng kiềm, mặc đồ len, stress hoặc dị nguyên trong không khí (bụi, phấn hoa, lông động vật) đều có thể làm bệnh bùng phát.

Dưỡng ẩm – nền tảng điều trị và phòng tái phát
Dưỡng ẩm được xem là biện pháp điều trị cơ bản và lâu dài trong viêm da cơ địa, giúp phục hồi hàng rào bảo vệ, giảm viêm và giảm nhu cầu dùng thuốc kháng viêm.
- Tần suất: bôi ít nhất 2–3 lần/ngày, đặc biệt sau khi tắm hoặc rửa tay.
- Thời điểm: thoa khi da còn ẩm (trong vòng 3 phút sau tắm).
- Dạng bào chế: ưu tiên ointment hoặc cream, tránh lotion quá loãng.
- Thành phần khuyến nghị:
- Chất hút ẩm: glycerin, hyaluronic acid, urea...
- Chất làm mềm & khóa ẩm: petrolatum, dimethicone, shea butte....
- Chất phục hồi hàng rào lipid: ceramide, cholesterol, fatty acid....
Tránh sản phẩm có hương liệu, cồn khô, chất tạo màu hoặc chất bảo quản.
Làm sạch và giữ ấm da hợp lý
- Tắm nhanh, nước ấm, không quá nóng.
- Dùng sữa tắm không xà phòng (soap-free), pH 5.5–6, có thêm chất dưỡng ẩm
- Lau nhẹ bằng khăn mềm, tránh chà xát mạnh.
- Mặc quần áo cotton, tránh len hoặc sợi tổng hợp trực tiếp lên da.
- Duy trì độ ẩm phòng bằng máy tạo ẩm trong những ngày hanh khô.
Kiểm soát yếu tố kích thích
- Hạn chế gãi.
- Hạn chế xà phòng, chất tẩy rửa; khi cần, đeo găng tay cotton lót trong.
- Giữ vệ sinh môi trường sống.
- Tránh đồ ăn hoặc các yếu tố khác thấy có liên quan với tình trạng nặng lên của bệnh.
- Duy trì giấc ngủ đủ, giảm căng thẳng, vì stress có thể kích hoạt viêm da.
- Uống đủ nước, rau xanh, trái cây tươi, giúp cải thiện hàng rào da từ bên trong.
Viêm da cơ địa là bệnh mạn tính, không thể chữa dứt điểm nhưng có thể kiểm soát lâu dài. Điều quan trọng nhất là duy trì dưỡng ẩm đều đặn mỗi ngày, ngay cả khi da đã ổn định, giúp phục hồi và bảo vệ hàng rào da – nền tảng của một làn da khỏe mạnh suốt mùa đông.