Hội chứng răng nghiến là tình trạng cắn chặt hai hàm răng nhưng không có mục đích nhai thức ăn, đây thường là hành động vô thức thường gặp khi ngủ. Nghiến răng xuất hiện ở trẻ em với tỷ lệ 20% và với người lớn khoảng 10%. Để hiểu rõ hơn về hội chứng này, cùng Bệnh viện Đa khoa Phương Đông tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau.
Hoạt động của hệ thống nhai được chia thành 2 loại là chức năng (nhai, nói, nuốt) và cận chức năng (mút môi, má; nghiến răng;...). Các hoạt động chức năng là hoạt động cơ có sự kiểm soát, còn đối với hoạt động cận chức năng là những hoạt động có ý thức hoặc không ý thức của hệ thống nhai mà không nhằm thực hiện chức năng.
Hội chứng răng nghiến hay tật nghiến răng là hoạt động lặp lại của cơ hàm với đặc trưng là sự siết chặn hoặc nghiến răng bởi sự giằng và đẩy của hàm dưới. Khi thực hiện hành động này có thể tạo ra âm thanh ken két hoặc không.
Nghiến răng không thực hiện chức năng của hệ thống nhai nên có thể gây ra chấn thương khớp cắn, điều này làm ảnh hưởng đến chức năng của cơ, qua đó tác động đến khớp thái dương hàm. Một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng sai khớp cắn phổ biến đó chính là hội chứng nghiến răng.
Hội chứng nghiến răng là tình trạng cắn chặt hàm nhưng không có mục đích nhai
Hội chứng nghiến răng có thể được chia thành nhiều nhóm khác nhau dựa trên thời điểm, nguyên nhân, đặc điểm vận động cơ hay mức độ nghiêm trọng. Các phân loại cụ thể bao gồm:
Có thể từng xảy ra trong quá khứ hoặc mới xuất hiện, tuy nhiên hai dạng này khó phân biệt rõ ràng.
Bệnh được cho là có tính chất đa yếu tố, xảy ra trong trạng thái vô thức. Một số yếu tố chính góp phần bao gồm:
Stress là yếu tố khá phổ biến ở người bệnh có hội chứng răng nghiến. Những người chịu áp lực công việc, sinh viên trong kỳ thi hoặc những tình huống căng thẳng kéo dài dễ xuất hiện nghiến răng ban đêm. Stress và lo âu có thể kích hoạt hoạt động của não bộ và hệ thần kinh, từ đó khởi phát phản ứng nghiến răng.
Áp lực làm việc, học tập có thể gây ra tình trạng nghiến răng
Người có thành viên gia đình từng mắc bệnh nghiến răng có nguy cơ cao hơn. Các nghiên cứu cho thấy 21 đến 50 phần trăm bệnh nhân nghiến răng ban đêm có yếu tố gia đình liên quan.
Một số loại thuốc như thuốc tác động lên dopamine, thuốc chống trầm cảm ba vòng, thuốc ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc, cùng với rượu, cocaine hay các chất gây nghiện khác đều có thể làm tăng nguy cơ.
Sai lệch khớp cắn hoặc các răng mọc bất thường gây cản trở hoạt động nhai sinh lý, từ đó dẫn đến nghiến răng. Ví dụ điển hình là răng khôn mọc trồi khi răng đối diện đã mất.
Các tình trạng dị ứng, nhiễm ký sinh trùng đường ruột, rối loạn tiêu hóa, thiếu vitamin, rối loạn nội tiết, thần kinh trung ương hay một số bệnh lý như động kinh, Parkinson, bại não, hội chứng Rett đều có thể liên quan.
Một số nghề đặc thù như nghệ sĩ piano, diễn viên xiếc hay công nhân khuân vác thường có thói quen cắn chặt răng để gồng sức, từ đó hình thành nghiến răng.
Một số nghiên cứu cho rằng nghiến răng thuộc về tập tính sinh tồn, giúp duy trì sự sắc bén của răng ở động vật có vú.
Một số triệu chứng của người mắc hội chứng răng nghiến thường gặp bao gồm:
Siết chặt răng khi ngủ là triệu chứng đặc trưng
Nghiến răng có thể gặp ở nhiều đối tượng, trong trường hợp nhẹ và không gây ảnh hưởng rõ rệt đến cuộc sống, bệnh nhân có thể không cần can thiệp điều trị. Tuy nhiên, với đặc tính đa yếu tố, việc điều trị cần tiếp cận đa chiều.
Vì nghiến răng thường liên quan đến rối loạn giấc ngủ, bệnh nhân nên được thăm khám bởi các chuyên gia giấc ngủ nhằm đánh giá mức độ nghiến và phát hiện khả năng kèm theo ngưng thở khi ngủ. Một số trường hợp được khuyến cáo nằm ngửa khi ngủ mà không dùng gối để giảm tình trạng này.
Ở khía cạnh tâm lý, bác sĩ và chuyên gia tâm lý có thể hỗ trợ giải tỏa căng thẳng thông qua liệu pháp tâm lý, các bài tập thư giãn như thiền, yoga hoặc thôi miên. Liệu pháp nhận thức hành vi giúp bệnh nhân nhận biết hành vi gây hại, tự kiểm soát stress, rèn luyện tư thế nuốt và vị trí hàm dưới. Ngoài ra, phương pháp phản hồi sinh học cũng được ứng dụng để hỗ trợ bệnh nhân thay đổi thói quen bằng thiết bị theo dõi và hướng dẫn.
Cho đến nay, thuốc chưa cho thấy hiệu quả cao trong điều trị nhưng vẫn được sử dụng trong một số trường hợp hỗ trợ. Các loại thuốc có thể bao gồm: Thuốc giãn cơ dùng ngắn hạn trước khi ngủ, tiêm botulinum toxin (Botox) nhằm giảm đau cơ thông qua ức chế dẫn truyền thần kinh, hoặc thuốc chống lo âu và chống trầm cảm dùng ngắn hạn để kiểm soát stress và vấn đề cảm xúc.
Mục đích chính là hạn chế sự mòn răng và bảo vệ cấu trúc nha chu, chứ không phải dừng hẳn tình trạng nghiến răng. Một số phương pháp gồm điều chỉnh khớp cắn nếu có cản trở, sử dụng máng nhai bằng nhựa được thiết kế riêng để bảo vệ răng và giúp thư giãn cơ, chỉnh nha trong trường hợp răng chen chúc hoặc lệch lạc và phục hồi răng bị tổn thương do mòn men bằng trám hoặc bọc mão.
Điều trị nha khoa giúp hạn chế sự mòn răng và bảo vệ cấu trúc nha chu
Hội chứng nghiến răng là một rối loạn cận chức năng khá phổ biến với nhiều triệu chứng đặc trưng, ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng và chất lượng cuộc sống. Dù cơ chế bệnh sinh chưa được hiểu rõ và chưa có phương pháp điều trị triệt để, các biện pháp hiện nay tập trung vào giảm thiểu tác hại và bảo vệ hệ thống nhai. Việc duy trì lối sống lành mạnh và thăm khám định kỳ có vai trò quan trọng trong phòng ngừa cũng như phát hiện sớm biến chứng.
Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về hội chứng răng nghiến. Nếu Quý khách có nhu cầu thăm khám hoặc can thiệp điều trị có thể liên hệ Bệnh viện Đa khoa Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Phường Đông Ngạc, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Viêm nhiễm khoang miệng là tình trạng gây ra cảm giác khó chịu và đau rát ở người bệnh làm ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh hoạt hàng ngày.
