Liệt dây thanh quản: Nguyên nhân và các phương pháp điều trị

Liệt dây thanh quản là gì?

Liệt dây thanh quản là tình trạng mà một hoặc cả hai dây thanh không thực hiện được chức năng của chúng do nguyên nhân từ thần kinh hoặc liệt cơ. Nếu dây thanh bị liệt ở tư thế mở, đường dẫn khí và phổi không được bảo vệ.

Liệt dây thanh 2 bên

Liệt dây thanh 2 bên là một bệnh lý hiếm gặp và có thể đe dọa tính mạng. Thông thường, liệt cả hai bên dây thanh xảy ra do chấn thương sau phẫu thuật ở vùng cổ và ngực, do việc đặt nội khí quản, hoặc tổn thương thần kinh.

Liệt dây thanh 1 bên

Liệt dây thanh 1 bên, hay còn gọi là liệt dây thanh đơn, là bệnh lý phổ biến hơn chứng liệt dây thanh 2 bên. Bệnh lý này thường xảy ra do những tổn thương từ não (u não, đột quỵ,..) hoặc tổn thương dây thần kinh kiểm soát thanh quản. Bệnh này có thể xảy ra ở mọi độ tuổi và giới tính, tuy nhiên, nữ giới thường có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn nam giới.

• Liệt dây thanh quản bên trái:

Phần lớn bệnh nhân mắc liệt dây thanh quản thường bị liệt ở bên trái hơn bên phải. Nguyên nhân có thể liên quan đến các cơ quan trong lồng ngực, chẳng hạn như quai động mạch chủ, tâm nhĩ...

• Liệt dây thanh quản bên phải:

Các trường hợp mắc liệt dây thanh quản bên phải ít hơn, thường xuất phát từ dây thần kinh phế vị, vòng qua động mạch dưới đòn phải và cung động mạch chủ trên rồi tới thanh quản. Vị trí này thường ít chịu chấn thương, gây tê liệt.

Nguyên nhân gây liệt dây thanh quản

Thông thường, nguyên nhân liên quan đến thần kinh chiếm đa số vì dây thần kinh kiểm soát vận động thanh quản, chạy từ nền sọ đến trung thất và từ trung thất lên cổ. Các tổn thương tới cấu trúc lân cận trong vùng ngực và cổ có thể ảnh hưởng đến thần kinh thanh quản, gây liệt dây thanh quản.

Ngoài ra, có nhiều nguyên nhân khác có thể dẫn đến liệt dây thanh quản, bao gồm:

• Chấn thương ở ngực hoặc ở cổ: Chấn thương ở vùng ngực hoặc cổ có thể gây hỏng hóc các dây thần kinh phục vụ cho dây thanh quản. Các ca phẫu thuật trong khu vực này cũng có thể tạo ra tổn thương và dẫn đến liệt dây thanh quản.
• Đột quỵ: Đột quỵ xảy ra khi tế bào não chết do thiếu máu đến não. Nếu tế bào này ảnh hưởng đến hoạt động của dây thanh quản, có thể dẫn đến chứng liệt dây thanh quản.

Đột quỵ cũng được cho là một nguyên nhân dẫn đến liệt dây thanh quản.

• Khối u: Khối u có thể phát triển xung quanh hoặc bên trong sụn, dây thần kinh, hoặc cơ của dây thanh quản. Khối u này có thể là u lành tính hoặc ác tính (ung thư), đều có thể gây áp lực và ảnh hưởng đến chức năng của dây thanh quản.
• Viêm hoặc sẹo tại các khớp của dây thanh quản: Các bệnh nhân mắc các bệnh như viêm nhiễm Varicella Zoster, Lyme disease, u hạt sarcoidosis, lupus ban đỏ có thể phát triển sẹo hoặc viêm tại các khớp của dây thanh quản, gây ảnh hưởng đến chức năng của nó.

Triệu chứng thường gặp

Các dấu hiệu của liệt dây thanh quản có mức độ từ nhẹ đến nặng. Đôi khi, những triệu chứng này có thể tự giảm mà không cần điều trị, nhưng cũng có khả năng kéo dài và trở nặng theo thời gian. Khi dây thanh quản bị liệt, người bệnh thường trải qua các biểu hiện như sau:

Thay đổi giọng nói:

• Âm thanh khi nói khàn đặc, yếu ớt và khó nghe.
• Âm lượng giảm dần, thậm chí có thể dẫn đến việc nói không ra tiếng hoặc hụt hơi khi nói.

Khó nuốt:

• Mắc nghẹn, hoặc sặc khi nuốt, đặc biệt là với các chất rắn, chất lỏng, và thậm chí là nước bọt.
• Cảm giác như có dịch nhầy trong cổ họng, thường xuyên kèm theo việc hắng giọng.

Người bệnh sẽ cảm thấy khó chịu ở vùng cổ họng.

Khó thở:

• Hơi thở khò khè, ồn ào, và lấy hơi thường xuyên khi nói hoặc vận động.
• Tình trạng khó thở thường xuất hiện khi cả hai dây thanh đều bị liệt và không thể khép lại một cách đầy đủ.

Chẩn đoán phát hiện liệt dây thanh quản 

Các bác sĩ thường bắt đầu bằng việc đánh giá các triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân để có những nghi ngờ về chứng liệt dây thanh quản. Sau đó, họ có thể đề xuất một số xét nghiệm để đưa ra chẩn đoán chính xác. Các kĩ thuật, phương pháp chẩn đoán bao gồm:

• Nội soi: Sử dụng ống dài, mỏng và linh hoạt để thăm dò dây thanh quản. Một thiết bị đặc biệt với camera nhỏ ở cuối ống sẽ được sử dụng để quan sát chi tiết trạng thái của dây thanh quản.
• Điện cơ thanh quản (LEMG): Đo dòng điện trong cơ thanh quản thông qua một kim nhỏ đưa vào thanh quản qua da cổ.
• Xét nghiệm và kỹ thuật hình ảnh khác: Các xét nghiệm như chụp X-quang, chụp CT, và chụp cộng hưởng từ MRI có thể được thực hiện để xác định nguyên nhân cụ thể gây tê liệt và đánh giá rõ hơn về tình trạng của dây thanh quản.

Áp dụng kĩ thuật chup MRI trong chẩn đoán bệnh.

Quá trình chẩn đoán sẽ phụ thuộc vào kết quả của các xét nghiệm này, giúp bác sĩ và đội ngũ y tế đưa ra kế hoạch điều trị và quản lý phù hợp cho bệnh nhân.

Điều trị liệt dây thanh quản

Quyết định về cách điều trị liệt dây thanh quản phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nguyên nhân gây ra, mức độ nghiêm trọng của triệu chứng, và thời gian mà tình trạng liệt đã kéo dài. Bệnh nhân có thể được đề xuất các phương pháp điều trị bao gồm liệu pháp giọng nói, phẫu thuật, hoặc xoa bóp bấm huyệt.

Trị liệu bằng giọng nói

Liệu pháp giọng nói là một phương pháp vật lý trị liệu cho các cơ bị liệt. Các chuyên gia trị liệu sẽ hướng dẫn bệnh nhân thực hiện các bài tập và hoạt động đặc biệt để tăng cường cơ dây thanh quản, cải thiện hơi thở, kiểm soát giọng nói, và ngăn chặn căng thẳng không mong muốn ở các nhóm cơ gần dây thanh quản.

Phẫu thuật

Nếu liệu pháp giọng nói không đạt được hiệu quả mong muốn, bác sĩ có thể đề xuất can thiệp bằng phẫu thuật. Các phương pháp phẫu thuật có thể bao gồm:

• Tiêm chất làm đầy: Cơ dây thanh âm được tiêm chất béo, collagen, hoặc các chất làm đầy khác để củng cố chức năng của dây thanh quản.
• Tái định vị dây thanh quản: Thao tác này hình thành lại nếp gấp của dây thanh âm, cải thiện chức năng giọng nói.
• Phẫu thuật chỉnh hình sụn giáp Isshiki: Một trong các loại phẫu thuật thyroplasty.

Các phương pháp phẫu thuật được xem xét phù hợp cho tình trạng khác nhau của bệnh nhân.

Cần lưu ý rằng điều trị liệt dây thanh quản phụ thuộc nhiều vào nguyên nhân cụ thể. Nếu không được chữa trị, bệnh lý này có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng và thậm chí dẫn đến tử vong. Do đó, khi xuất hiện triệu chứng, quan trọng là tìm kiếm sự tư vấn và điều trị từ các chuyên gia y tế sớm nhất.

Điều trị bằng xoa bóp, bấm huyệt, và châm cứu

Các phương pháp điều trị này chủ yếu tập trung vào vùng dưới cằm và cổ gáy ở bên liệt để giúp chữa trị liệt dây thanh quản ở cả hai bên.

Xoa bóp và bấm huyệt

Các kỹ thuật xoa bóp và bấm huyệt được áp dụng để:

• Thư giãn cơ co thắt và giảm căng thẳng.
• Kích thích lưu thông máu, tăng cường trao đổi chất giữa các cơ quan trong cơ thể.
• Giảm mệt mỏi và tăng tiết chất nhờn, bôi trơn các dây thanh âm.
• Tăng độ đàn hồi và tính di động của các cơ bắp và dây chằng.
• Thúc đẩy sự giãn cơ thanh quản, cải thiện chất lượng âm thanh.
• Loại bỏ tình trạng viêm do tích tụ của các chất thải trong cơ thể.
• Tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình sửa chữa tổn thương trong các cơ thanh quản.

Châm cứu

Châm cứu là một phương pháp truyền thống Trung Quốc sử dụng kim mảnh để kích thích các điểm cụ thể trên cơ thể. Trong trường hợp điều trị liệt dây thanh quản, châm cứu có thể được áp dụng để:

• Kích thích sự tuần hoàn máu và năng lượng trong vùng liệt.
• Giảm cảm giác đau và căng thẳng.
• Cải thiện chức năng cơ bắp và dây chằng.
• Hỗ trợ quá trình phục hồi tổn thương cơ.

Châm cứu vùng vai cổ.

Các phương pháp này thường được kết hợp để tối đa hóa hiệu quả và hỗ trợ quá trình hồi phục của bệnh nhân liệt dây thanh quản. Tuy nhiên, quá trình điều trị cần được thực hiện dưới sự giám sát của các chuyên gia y tế có kinh nghiệm và chuyên sâu trong lĩnh vực này.

Hy vọng bài viết đã giúp người đọc hiểu hơn về chứng liệt dây thanh quản và các phương pháp điều trị cho bệnh lý này. Ngoài ra, người bệnh nên thực hiện khám định kỳ tai mũi họng để tìm ra bệnh sớm trước khi biểu hiện ra ngoài. Quý khách có nhu cầu thăm khám hãy liên hệ ngay đến hotline 1900 1806 hoặc nhắn tin tại đây để được nhận ưu đãi từ Bệnh viện Đa khoa Phương Đông.