Nang hố lưỡi thanh thiệt là gì?
Nang hố lưỡi thanh thiệt là khối u lành tính, được hình thành khi tuyến tiết nhầy bị tắc nghẽn hoặc bất thường trong cấu trúc niêm mạc tại vùng thanh thiệt. Khi các chất nhầy không thoát ra được sẽ tích tụ trở thành các túi dịch ở vùng hố lưỡi thanh thiệt - khu vực nằm giữa gốc lưỡi và thanh quản.

Hình chụp nang hố lưỡi thanh thiệt trên máy CT (khối u có kích thước 14x16mm)
Ngoài u nang hố lưỡi thanh thiệt, bệnh còn có nhiều tên gọi khác như:
- Nang rãnh lưỡi thanh thiệt
- U nang sụn nắp thanh thiệt
- U nang đáy lưỡi….
Xét về mặt giải phẫu, theo nghiên cứu của Tạp chí Y học Việt Nam, các nang hố lưỡi thanh thiệt có thể xuất hiện đơn độc hoặc 2 nang cùng lúc. Vị trí thường gặp nhất của các khối u nang này là vùng bên phải, trung tâm hỗ lưỡi thanh thiệt. Kích thước nang lớn nhất là 0,5cm x 0,7cm.
Nang hố lưỡi thanh thiệt có triệu chứng không?
Nang rãnh lưỡi thanh thiệt hầu như không gây ra triệu chứng nào trong giai đoạn đầu. Bệnh nhân chỉ đến khám và được phát hiện ra bệnh khi khối u nang tăng lên về kích thước và bắt đầu có các biểu hiện như:
- Nuốt vướng, khó nuốt - Đây là triệu chứng điển hình nhất, 100% bệnh nhân nhập viện vì lý do này
- Nuốt đau
- Khó thở, thở rít
- Thay đổi giọng nói hoặc khàn tiếng
- Trào ngược họng thanh quản
Vì bệnh khá khó nhận biết nên thông thường, bệnh nhân chỉ vào viện khi phải chịu đựng các triệu chứng trên từ 1 - 4 tuần. Cá biệt có các ca bệnh đi khám khi các triệu chứng đã kéo dài từ 9 - 12 tuần.

Nang hố lưỡi thanh thiệt chèn ép có thể khiến người bệnh cảm thấy khó thở
U nang hố lưỡi thanh thiệt có nguy hiểm không?
Đây là tổn thương lành tính nhưng các bác sĩ chuyên khoa xác nhận, các nang lớn có thể gây tắc nghẽn đường thở. Đây cũng được coi là biến chứng nguy hiểm nhất, trực tiếp đe doạ tính mạng của u nang hố lưỡi thanh thiệt.
Tuy nhiên, theo nghiên cứu về đặc điểm lâm sàng của bệnh trên Tạp chí Y học Việt Nam (2024), các bác sĩ cho hay: Đây là bệnh khá ít gặp nhưng là tổn thương dạng lành tính. Trong giai đoạn đầu khi u nang còn nhỏ, người bệnh gần như không cảm nhận được và không gây ảnh hưởng gì trong sinh hoạt . Tuy nhiên, khi khối u lớn lên, sẽ bắt đầu gây ra các triệu chứng bất tiện như nuốt vướng, thay đổi giọng nói, khó thở, …
Do đó, cách xử lý tốt nhất khi bạn phát hiện các triệu chứng nuốt vướng, khó nuốt lâu ngày là đi khám sớm nhất có thể để được xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.
Chẩn đoán nang u lưỡi thanh thiệt như thế nào?
Các bất thường dạng u nang này được phát hiện tốt nhất qua thăm khám lâm sàng và nội soi họng - thanh quản. Bác sĩ sẽ đưa ống mềm gắn camera nhỏ vào họng xuống thanh quản để phát hiện các tổn thương.

Bệnh nhân sẽ được nội soi tai mũi họng đếm kiểm tra kích thước và hình dạng khối u
Ngoài ra, trong một số trường hợp, bạn sẽ được chỉ định chọc hút dịch nang để hỗ trợ chẩn đoán. Nếu kích thước khối u bất thường, bác sĩ có thể chỉ định sinh thiết để loại trừ các bệnh hiểm nghèo.
Với các trường hợp u nang lớn cần phẫu thuật, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân thực hiện thêm:
- Chụp X quang cổ nghiêng, cổ thẳng
- Chụp CT vùng cổ
- Siêu âm tuyến giáp
- Chụp xạ hình tuyến giáp…
Các phương pháp điều trị nang hố lưỡi thanh thiệt
Thông thường, các nang nhỏ không cần điều trị mà chỉ cần theo dõi. Tuy nhiên với các nâng lớn thì bác sĩ nên khuyến cáo phẫu thuật u nang hố lưỡi thanh thiệt. Hiện nay, trên lâm sàng có các phương pháp điều trị phổ biến như sau:
Chọc hút dịch nang
Đây là cách điều trị đơn giản nhất, dành cho các nang có kích thước 0,29±0,10 (cm) với chiều ngang và 0,38±0,11 (cm) với chiều dọc. Sau phẫu thuật u nang hố lưỡi thanh thiệt, các triệu chứng nuốt vướng, khó thở, ăn uống khó ăn sẽ được giảm nhẹ. Ưu điểm của phương pháp này là ít xâm lấn, an toàn, thời gian thực hiện nhanh. Tuy nhiên, tỷ lệ tái phát khá cao và không loại bỏ được hoàn toàn bao nang.

Với các nang có kích thước nhỏ, bác sĩ sẽ dùng kim chọc và hút dịch ra ngoài
Bệnh nhân chọc hút dịch nang sẽ được gây tê tại vùng họng, bác sĩ sẽ sử dụng kim chuyên dụng để chọc vào nang và hút dịch ra ngoài. Quá trình này thông thường chỉ mất 30 phút và bạn có thể ra về ngay trong ngày.
Phẫu thuật mở thông nang
Trong một vài trường hợp, bác sĩ sẽ không cắt bỏ hoàn toàn u nang mà lựa chọn phương pháp tạo đường thông giữa nang và khoang miệng, giúp dẫn lưu và ngăn ngừa tái tích tụ.
Bệnh nhân sẽ được gây mê gây tê tại chỗ, sau đó, bác sĩ sẽ rạch 1 phần thành nang và tạo lỗ thông giữa khoang nang và khoang miệng. Tiếp theo, bác sĩ sẽ tiến hành khâu cố định các mép của nang với mô xung quanh để giữ lỗ thông mở.
Đây là cách điều trị có hiệu quả lâu dài hơn chọc hút dịch nang, thời gian phục hồi nhanh nhưng vẫn có khả năng tái phát nếu lỗ thông bị đóng lại. Mặt khác, bệnh nhân có thể cảm thấy khó chịu nhẹ khi ăn uống.
Phẫu thuật u nang hố lưỡi thanh thiệt
Đây là phương pháp điều trị triệt để nhất, được chỉ định trong các trường hợp:
- Nang kích thước lớn
- Nang tái phát nhiều lần sau các phương pháp điều trị khác
- Nang gây triệu chứng nghiêm trọng như khó thở, khó nuốt
- Nghi ngờ có biến đổi bất thường trong nang
Bác sĩ có thể lựa chọn phẫu thuật trực tiếp qua đường miệng hoặc phẫu thuật nội soi hay đường cổ bên nếu khối u nằm sâu. Các bước phẫu thuật sẽ diễn ra như sau:
- Bước 1: Bệnh nhân được đặt nằm ngửa, đầu ngửa ra sau và kê gối dưới vai
- Bước 2: Bác sĩ tiến hành gây mê, có thể là gây mê toàn thân qua nội khí quản hoặc gây mê tại chỗ với khối u nhỏ. Nếu khối u quá lớn, sẽ chọc hút bớt dịch để giảm kích thước.
- Bước 3: Bác sĩ sử dụng thiết bị soi thanh quản chuyên dụng để quan sát rõ khu vực hố lưỡi thanh thiệt.
- Bước 4: Bác sĩ dùng dụng cụ vi phẫu để loại bỏ khối u
- Bước 5: Kiểm tra vết thương cẩn thận và tiến hành cầm máu

Nang nhầy gốc lưỡi trước (hình trái) và sau khi loại bỏ (hình sao)(hình phải)
Sau phẫu thuật nâng hố lưỡi thanh thiệt, bạn cần được theo dõi trong 5 - 6 tiếng đồng hồ để kiểm tra xem có chảy máu và nhiễm khuẩn sau mổ hay không. Nếu chỉ chảy ít máu, bệnh nhân chỉ cần uống thuốc chống đông máu và ngậm đá lạnh.
Ngoài ra, khi chăm sóc tại nhà bạn nên chú ý dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, ưu tiên ăn các món mềm lỏng, thanh đạm trong vài tuần đầu. Đặc biệt, hãy tái khám định kỳ để được hỗ trợ phục hồi khoa học, đúng cách
Có thể nói, nang hố lưỡi thanh thiệt tuy là bệnh lành tính nhưng cần được điều trị đúng lúc để tránh các ảnh hưởng đến sinh hoạt và sức khỏe. Trong đó, phẫu thuật là phương pháp chữa trị dứt điểm, đòi hỏi kỹ thuật cao để loại bỏ khối u triệt để, giảm nguy cơ tái phát. Do đó, ngay khi phát hiện các biểu hiện bất thường ở cơ thể, bạn nên đến các Bệnh viện lớn để thăm khám và điều trị kịp thời, hiệu quả!