Nhiễm RSV ở người cao tuổi có bệnh nền – Nguy hiểm không kém cúm A

Tình hình hiện nay

Trong những năm gần đây, virus hợp bào hô hấp (RSV – Respiratory Syncytial Virus) không chỉ là nguyên nhân gây bệnh ở trẻ nhỏ, mà còn gây bệnh nặng ở người cao tuổi và người có bệnh mạn tính. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và CDC Hoa Kỳ (2024), RSV là nguyên nhân hàng đầu gây nhập viện do viêm phổi và đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) ở người lớn tuổi, chỉ đứng sau cúm mùa.

RSV là gì và lây như thế nào?

Nhiễm RSV ở người cao tuổi có bệnh nền

RSV là virus RNA thuộc họ Paramyxoviridae, lây qua giọt bắn hô hấp khi ho, hắt hơi, nói chuyện, hoặc tiếp xúc với bề mặt nhiễm virus (tay, khăn giấy, tay nắm cửa…). Virus có thể tồn tại vài giờ trên các bề mặt kim loại, nhựa, vải – do đó dễ lây lan trong hộ gia đình, bệnh viện và viện dưỡng lão.

Đối tượng nguy cơ cao

Người cao tuổi (≥ 60 tuổi) có một hoặc nhiều bệnh nền dễ bị nhiễm RSV nặng:

• Bệnh phổi mạn tính: COPD, hen, giãn phế quản.
• Bệnh tim mạch: suy tim, bệnh mạch vành, tăng huyết áp.
• Đái tháo đường, bệnh thận mạn, béo phì.
• Suy giảm miễn dịch hoặc đang dùng corticoid kéo dài.

Ở nhóm này, RSV có thể gây viêm phổi nặng, suy hô hấp, thậm chí tử vong.

Triệu chứng nhận biết

Triệu chứng của người bệnh khi nhiễm RSV

Thời gian ủ bệnh: 4–6 ngày. Biểu hiện ban đầu giống cảm cúm thông thường, nhưng ở người cao tuổi có thể diễn biến nhanh và nặng:

• Giai đoạn khởi phát: Sốt nhẹ, ho khan, sổ mũi, đau họng, mệt mỏi.
• Giai đoạn toàn phát: Ho tăng, khạc đờm, khó thở, tức ngực, thở rít.
• Giai đoạn biến chứng nặng: Viêm phổi, viêm tiểu phế quản, suy hô hấp, đợt cấp COPD hoặc suy tim.

Cảnh báo: Người cao tuổi có thể không sốt cao, chỉ mệt, ho nhẹ nhưng SpO₂ giảm nhanh – dễ bỏ sót chẩn đoán.

Chẩn đoán và điều trị

• Xét nghiệm xác định: test kháng nguyên nhanh RSV, PCR dịch mũi họng.
• Điều trị chủ yếu là hỗ trợ: nghỉ ngơi, bù nước, hạ sốt, thở oxy khi cần.
• Thuốc kháng virus đặc hiệu (nirsevimab, ribavirin) chỉ dùng trong trường hợp nặng theo chỉ định bác sĩ.
• Kháng sinh không có tác dụng với RSV, chỉ dùng khi có bội nhiễm vi khuẩn.

Phòng ngừa là quan trọng nhất

Tiêm vaccine phòng ngừa là một trong những giải pháp hiệu quả dành cho người bệnh

• Tiêm vắc-xin RSV (được FDA và EMA phê duyệt từ 2023) đã có tại một số quốc gia cho người ≥ 60 tuổi.
• Tiêm phòng cúm và COVID-19 đầy đủ để tránh nhiễm phối hợp.
• Đeo khẩu trang, rửa tay, tránh tiếp xúc với người đang ho/sổ mũi.
• Giữ ấm, ăn uống đủ chất, tập thể dục nhẹ và kiểm soát tốt bệnh nền.

Khi nào cần đi khám ngay?

• Ho, khó thở, thở nhanh, khò khè.
• Đo SpO₂ < 94%.
• Sốt kéo dài, mệt lả, ăn kém.
• Có bệnh nền tim phổi, suy thận hoặc đái tháo đường mà bệnh diễn tiến nhanh.

-> Cần đến cơ sở y tế ngay để được theo dõi và hỗ trợ hô hấp kịp thời.

Thông điệp truyền thông

Nhiễm RSV ở người cao tuổi có bệnh nền không hề nhẹ như nhiều người vẫn nghĩ. Virus này có thể khiến tình trạng bệnh lý mạn tính trầm trọng hơn, gây viêm phổi cấp, suy hô hấp và thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Trong bối cảnh RSV đang có xu hướng gia tăng song song với cúm mùa, việc tiêm phòng, tăng cường miễn dịch, kiểm soát bệnh nền và giữ vệ sinh hô hấp là những biện pháp bảo vệ quan trọng.

“RSV không chỉ là bệnh của trẻ nhỏ – mà là mối nguy thực sự với người cao tuổi có bệnh nền.”

👉 Phòng ngừa bằng tiêm chủng, giữ vệ sinh hô hấp và kiểm soát tốt bệnh nền là chìa khóa bảo vệ sức khỏe.