Sốt mò ở trẻ em: Tổng hợp những thông tin mà cha mẹ nên biết

Sốt mò ở trẻ em là gì?

Sốt mò ở trẻ em là một bệnh nhiễm trùng cấp tính nguy hiểm do vi khuẩn Orientia tsutsugamushi gây ra, lây truyền qua vết cắn của ấu trùng mò (một loài ve nhỏ sống trong cỏ rậm hoặc bụi cây). Bệnh thường gặp ở các khu vực rừng núi, nơi có nhiều cỏ dại và đất ẩm, đặc biệt vào mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10 hàng năm .

Tình hình dịch tễ của bệnh sốt mò ở trẻ em tại Việt Nam thường xuất hiện chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc, nhưng những năm gần đây đã ghi nhận các ca bệnh tại khu vực phía Nam, cho thấy sự mở rộng vùng mắc bệnh. Theo một số báo cáo y tế, sốt mò chiếm khoảng 38,51% trong tổng số các trường hợp bệnh nhân nhập viện vì sốt không rõ nguyên nhân tại 24 tỉnh phía Bắc. Điều này phản ánh mức độ phổ biến đáng kể của bệnh trong cộng đồng, đặc biệt ở những vùng có khí hậu ẩm, nhiều cây cỏ và điều kiện vệ sinh kém - môi trường thuận lợi cho ấu trùng mò phát triển và lây lan bệnh.

Sốt mò ở trẻ em là một bệnh lý truyền nhiễm cấp tính

Nguyên nhân gây ra bệnh sốt mò ở trẻ em

Như đã nói ở trên, nguyên nhân gây ra bệnh sốt mò ở trẻ em là do vi khuẩn Orientia tsutsugamushi. Dù có thể gây bệnh ở bất kỳ đối tượng nào nhưng trẻ em thường có nguy cơ cao hơn do hệ miễn dịch còn non yếu. 

Bệnh sốt mò được lây truyền qua vết cắn của bọ mò, loại ký sinh sống ở vùng rừng núi, đất ẩm. Khi trẻ tiếp xúc với môi trường này sẽ có nguy cơ bị bọ mò cắn và nhiễm bệnh. Thời điểm dễ mắc bệnh nhất là tháng 6 và tháng 7. 

Một số triệu chứng thường gặp khi mắc bệnh

Trẻ em mắc bệnh sốt mò thường có các biểu hiện lâm sàng đặc trưng sau:

• Sốt cao đột ngột: Kéo dài từ 5 đến 14 ngày, khó hạ, thường không đáp ứng tốt với thuốc hạ sốt thông thường.
• Xung huyết da và kết mạc mắt: Da có dấu hiệu đỏ, xung huyết nhẹ; kết mạc mắt đỏ.
• Phù nhẹ ở chi dưới: Thường xuất hiện ở mu bàn chân.
• Đau đầu, chán ăn, mệt mỏi: Trẻ có thể kèm theo biểu hiện quấy khóc, khó chịu.
• Ban đỏ và vết loét tại vị trí bọ mò cắn: Vết loét có hình tròn hoặc bầu dục, kích thước khoảng 0,5–2cm. Bề mặt có vảy đen hoặc đã bong vảy, thường ở vùng da mềm như nách, ngực, bụng,...
• Hạch bạch huyết sưng to: Xuất hiện ở vùng gần vết cắn, sưng đau, có thể di động.
• Đau nhức cơ, mệt mỏi toàn thân: Trẻ có thể lừ đừ, ít vận động, kém linh hoạt.

Cơ thể có ban đỏ là biểu hiện đặc trưng của bệnh

Xem thêm:

• Bệnh sốt mò: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh
  

Những biến chứng mà trẻ có thể gặp

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, sốt mò ở trẻ có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, đe dọa đến sức khỏe và tính mạng. Một trong những biến chứng đáng lo ngại nhất là viêm màng não. Khi vi khuẩn xâm nhập vào lớp màng bao quanh não và tủy sống, trẻ có thể xuất hiện triệu chứng đau đầu dữ dội, co giật, rối loạn ý thức và trong trường hợp nặng có thể tổn thương não vĩnh viễn nếu không được cấp cứu kịp thời.

Bên cạnh đó, sốt mò còn có thể gây viêm phổi, do vi khuẩn lan truyền qua đường máu và tấn công vào mô phổi. Trẻ bị viêm phổi thường gặp các triệu chứng như khó thở, ho kéo dài, đau ngực và tình trạng thiếu oxy trong máu. Đây là biến chứng đặc biệt nguy hiểm ở những trẻ có hệ miễn dịch suy yếu hoặc có tiền sử bệnh lý hô hấp.

Ngoài ra, trẻ cũng có thể đối mặt với biến chứng suy đa cơ quan. Khi vi khuẩn gây tổn thương lan rộng đến các cơ quan nội tạng, phản ứng viêm toàn thân có thể xảy ra và đồng thời làm suy giảm chức năng của nhiều hệ cơ quan. Trong những trường hợp nặng, suy đa tạng có thể dẫn đến tử vong nếu không được xử trí tích cực.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị sốt mò ở trẻ em

Để đảm bảo hiệu quả điều trị và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, việc chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời sốt mò ở trẻ là vô cùng quan trọng. Dưới đây là những phương pháp thường được áp dụng trong quá trình chăm sóc và điều trị bệnh sốt mò ở trẻ nhỏ.

Phương pháp chẩn đoán

Chẩn đoán sốt mò ở trẻ em là sự kết hợp giữa đánh giá lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng chuyên sâu. Trước tiên, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám tổng quát, đặc biệt chú ý đến các dấu hiệu đặc trưng như sốt cao không rõ nguyên nhân, vết loét đen tại vị trí nghi ngờ bọ mò cắn, phát ban dạng sẩn và các biểu hiện toàn thân như mệt mỏi, đau cơ.

Sau bước khám lâm sàng, trẻ sẽ được chỉ định thực hiện một số xét nghiệm nhằm xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh. Trong đó bao gồm:

• Xét nghiệm máu để phát hiện sự có mặt của vi khuẩn Orientia tsutsugamushi
• Xét nghiệm huyết thanh học nhằm đo lường mức độ kháng thể mà cơ thể tạo ra để chống lại vi khuẩn
• Xét nghiệm PCR giúp phát hiện nhanh sự hiện diện của vi khuẩn trong máu với độ chính xác cao

Các kết quả xét nghiệm sẽ giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp với từng trường hợp cụ thể.

Xét nghiệm máu giúp phát hiện vi khuẩn gây bệnh

Phương pháp điều trị

Ngay sau khi được chẩn đoán, trẻ cần được điều trị bằng kháng sinh phù hợp để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Nhóm kháng sinh thường được sử dụng bao gồm Cyclin hoặc Macrolid. Trong trường hợp trẻ nhỏ dưới 8 tuổi, bác sĩ thường ưu tiên lựa chọn azithromycin vì có độ an toàn cao và ít tác dụng phụ hơn so với doxycycline.

Thời gian điều trị kháng sinh thường kéo dài từ 5 đến 7 ngày, hoặc cho đến khi các triệu chứng lâm sàng thuyên giảm rõ rệt. Ngoài ra, trẻ cũng có thể được chỉ định dùng thêm thuốc hạ sốt, thuốc giảm đau để cải thiện tình trạng khó chịu do sốt cao hay đau nhức cơ thể.

Trong quá trình điều trị, cha mẹ cần tuân thủ tuyệt đối theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý dùng thuốc hay ngưng thuốc sớm. Đồng thời, cần đảm bảo cho trẻ nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước, bổ sung dinh dưỡng hợp lý để hỗ trợ phục hồi nhanh chóng. Nếu nhận thấy các biểu hiện bất thường hoặc trẻ không có dấu hiệu cải thiện sau vài ngày điều trị, cần đưa trẻ tái khám ngay để được điều chỉnh phác đồ kịp thời.

Biện pháp giúp trẻ phòng ngừa bệnh sốt mò

Để giảm nguy cơ mắc bệnh sốt mò ở trẻ, cha mẹ cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:

• Hạn chế cho trẻ đến khu vực có nguy cơ cao: Tránh cho trẻ tiếp xúc với những nơi có nhiều cỏ dại, bụi rậm, rừng núi,... nơi bọ mò thường sinh sống.
• Trang bị trang phục bảo hộ đầy đủ khi ra ngoài: Khi cần đến vùng có nguy cơ, nên cho trẻ mặc quần áo dài tay, đi tất, mang giày kín và đội mũ để hạn chế tiếp xúc trực tiếp với côn trùng.
• Sử dụng kem chống côn trùng an toàn cho trẻ nhỏ: Thoa kem chống côn trùng phù hợp với làn da của trẻ trước khi ra ngoài, đặc biệt ở vùng da hở như cổ, tay, chân.
• Giữ vệ sinh môi trường sống xung quanh: Thường xuyên phát quang bụi rậm, dọn dẹp sân vườn, làm sạch khu vực xung quanh nhà để loại bỏ nơi trú ngụ của bọ mò và các côn trùng khác.
• Kiểm tra da trẻ sau khi vui chơi ngoài trời: Sau khi trẻ đi chơi ở các khu vực có nguy cơ, cha mẹ nên kiểm tra kỹ vùng da mềm như nách, bụng, bẹn, cổ… để phát hiện sớm vết cắn hoặc dấu hiệu bất thường.
• Tăng cường sức đề kháng cho trẻ: Cho trẻ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý và tiêm phòng đầy đủ để hệ miễn dịch luôn khỏe mạnh.
• Giáo dục trẻ về cách phòng tránh côn trùng cắn: Tập cho trẻ thói quen tránh chơi ở bụi rậm, không nằm hay ngồi trực tiếp trên cỏ và biết cách thông báo cho người lớn nếu thấy ngứa ngáy, nổi mẩn sau khi vui chơi ngoài trời.

Cha mẹ chủ động phòng ngừa giúp hạn chế nguy cơ mắc bệnh

Sốt mò ở trẻ em là căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể tiến triển nhanh và gây biến chứng nặng nếu không được phát hiện sớm. Do đó, cha mẹ cần chủ động trong việc nhận biết các dấu hiệu bệnh cũng như thực hiện các biện pháp phòng ngừa đã được khuyến cáo để bảo vệ con khỏi nguy cơ mắc bệnh.

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về bệnh sốt mò ở trẻ em. Nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc hoặc có nhu cầu thăm khám và điều trị bệnh có thể liên hệ Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.