Tỉ số albumin/creatinin là một chỉ số xét nghiệm quan trọng, thường được chỉ định để đánh giá sớm tổn thương thận – đặc biệt ở những người có nguy cơ cao như bệnh nhân tiểu đường, tăng huyết áp hoặc tim mạch. Không giống các xét nghiệm nước tiểu thông thường, ACR giúp phát hiện lượng protein (albumin) rò rỉ qua nước tiểu ngay cả khi nồng độ rất nhỏ, cảnh báo nguy cơ suy thận mạn từ giai đoạn sớm.
Tỷ số Albumin/Creatinin (ACR) là một xét nghiệm quan trọng giúp đánh giá sức khỏe thận thông qua mẫu nước tiểu. Albumin là loại protein chủ yếu có trong huyết tương, bình thường gần như không xuất hiện trong nước tiểu vì thận có chức năng lọc giữ lại. Tuy nhiên, khi thận bị tổn thương, khả năng lọc này bị suy giảm, dẫn đến tình trạng albumin bị rò rỉ vào nước tiểu – một dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh thận mạn tính.
Creatinin, ngược lại, là sản phẩm phụ sinh ra trong quá trình chuyển hóa của cơ và tiêu thụ protein. Đây là chất thải ổn định và được bài tiết đều đặn qua thận. Do nồng độ creatinin trong nước tiểu ít biến động trong ngày, nên khi so sánh tỷ lệ giữa albumin và creatinin, chúng ta có thể điều chỉnh được sự thay đổi về lượng nước tiểu, từ đó đưa ra đánh giá chính xác hơn về mức độ bài tiết albumin.
Tỉ số albumin/creatinin trong xét nghiệm
Xét nghiệm ACR nước tiểu thường sử dụng mẫu nước tiểu lấy ngẫu nhiên (spot urine), giúp phát hiện albumin niệu ở giai đoạn sớm – trước khi chức năng thận bị suy giảm nghiêm trọng. Đây là công cụ sàng lọc hữu ích cho các nhóm nguy cơ cao như người bị tiểu đường, tăng huyết áp, hoặc có tiền sử bệnh thận.
Nếu tỷ số ACR cao hơn mức bình thường, điều đó cho thấy có tổn thương ở cầu thận – nơi thực hiện chức năng lọc máu chính. Việc phát hiện sớm sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho can thiệp điều trị, làm chậm tiến trình bệnh và phòng ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
Xét nghiệm tỷ lệ Albumin/Creatinin trong nước tiểu (ACR) là phương pháp quan trọng để phát hiện sớm tổn thương thận, đặc biệt ở những đối tượng có nguy cơ cao như người mắc bệnh tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, rối loạn tự miễn, hoặc có tiền sử gia đình bị suy thận mạn.
Khi thận bị tổn thương, các protein quan trọng, điển hình là albumin – có thể rò rỉ qua màng lọc cầu thận và xuất hiện trong nước tiểu. Ở giai đoạn đầu, lượng albumin rò rỉ rất nhỏ, gọi là microalbumin niệu, và thường không thể phát hiện bằng các xét nghiệm thông thường. Tuy nhiên, xét nghiệm ACR có thể đo lường chính xác ngay cả những lượng albumin rất nhỏ này, giúp phát hiện bệnh thận mạn tính từ rất sớm, trước khi các biểu hiện rõ ràng xuất hiện hoặc tổn thương trở nên nghiêm trọng.
Nhờ khả năng phát hiện sớm, ACR là một công cụ hữu hiệu để sàng lọc định kỳ và theo dõi chức năng thận, từ đó giúp bác sĩ can thiệp kịp thời, kiểm soát diễn tiến bệnh và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm như suy thận giai đoạn cuối.
Xem thêm:
Quy trình thực hiện xét nghiệm Albumin/Creatinine tương đối đơn giản nhưng cần tuân thủ đúng hướng dẫn để đảm bảo kết quả chính xác.
Thông thường, mẫu nước tiểu tốt nhất để xét nghiệm ACR là mẫu nước tiểu đầu tiên vào buổi sáng sau khi thức dậy. Nếu không thể thu thập mẫu này, việc sử dụng mẫu nước tiểu ngẫu nhiên trong ngày vẫn được chấp nhận. Để chẩn đoán albumin niệu một cách chính xác, cần có ít nhất 2 trong 3 kết quả ACR bất thường qua nhiều lần xét nghiệm.
Một số yếu tố có thể làm tăng nồng độ albumin trong nước tiểu tạm thời, dẫn đến kết quả sai lệch. Vì vậy, bạn nên tránh làm xét nghiệm khi đang có các tình trạng sau:
Lưu ý: Nên thực hiện xét nghiệm khi cơ thể đang ở trạng thái ổn định, không có dấu hiệu nhiễm trùng hay rối loạn cấp tính.
Kết quả ACR thường được thể hiện bằng đơn vị mg albumin/mmol creatinine. Dưới đây là cách phân loại và diễn giải kết quả:
|
Mức ACR (mg/mmol) |
Nam giới |
Nữ giới |
Diễn giải kết quả |
|
Bình thường |
≤ 2.5 |
≤ 3.5 |
Chức năng thận ổn định, không có dấu hiệu bệnh lý nếu các xét nghiệm khác cũng bình thường. |
|
Tăng nhẹ (vi thể) |
2.6–25 |
3.6–35 |
Dấu hiệu sớm của tổn thương thận. Cần làm thêm xét nghiệm để xác định nguyên nhân. |
|
Tăng cao (đại thể) |
> 25 |
> 35 |
Nguy cơ bệnh thận rõ rệt. Cần đánh giá và điều trị kịp thời để ngăn ngừa tiến triển. |
Lưu ý quan trọng: Nếu kết quả ACR ≥ 30 mg/mmol, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn điều trị phù hợp.
Kết quả xét nghiệm sẽ được so sánh với khoảng tham chiếu tiêu chuẩn, còn gọi là giá trị bình thường ở người khỏe mạnh. Nếu giá trị vượt ra ngoài phạm vi này, kết quả có thể được đánh dấu là “cao” hoặc “thấp”. Tuy nhiên, việc kết luận có vấn đề sức khỏe hay không phải dựa trên bối cảnh cá nhân và các chỉ số lâm sàng đi kèm.
Cũng cần lưu ý rằng, khoảng tham chiếu có thể khác nhau giữa các phòng xét nghiệm, do sử dụng kỹ thuật đo lường và thiết bị khác nhau. Vì vậy, bạn nên căn cứ vào khoảng giá trị do chính phòng xét nghiệm cung cấp, đồng thời trao đổi kỹ với bác sĩ để hiểu rõ ý nghĩa kết quả của mình.
Tỉ số albumin/creatinin là công cụ sàng lọc hiệu quả, giúp bác sĩ phát hiện sớm các bất thường ở thận trước khi xuất hiện triệu chứng rõ ràng. Việc xét nghiệm ACR đặc biệt quan trọng với những người có bệnh nền mạn tính như tiểu đường, tăng huyết áp hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh thận. Hãy chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ, bởi phát hiện sớm là yếu tố then chốt để bảo vệ chức năng thận lâu dài.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Albumin là một loại protein quan trọng có trong huyết tương, đóng vai trò then chốt trong việc duy trì áp lực keo và vận chuyển các chất trong cơ...
