Trật khớp thái dương hàm: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Trật khớp thái dương hàm là gì?

Trật khớp thái dương hàm (Temporomandibular joint - TMJ), hay sái quai hàm, là một tình trạng hiếm gặp nhưng có khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng vùng hàm mặt. Tình trạng mất cân bằng giữa khớp xương hàm dưới với khớp xương thái dương, khiến hoạt động đóng mở miệng, nhai nuốt trở nên khó khăn.

Bệnh có thể xuất hiện đột ngột hoặc tái phát nhiều lần trong năm, ở một hoặc cả hai bên với mức độ di lệch một phần hoặc toàn phần. Trật ra trước là trường hợp phổ biến nhất, còn các dạng trật ra sau, vào trong, ra ngoài hoặc lên trên rất hiếm gặp và chỉ xuất hiện khi có chấn thương nặng.

Trật khớp thái dương hàm có thể xuất hiện ở dạng cấp tính hoặc mạn tính

Khớp thái dương hàm là một khớp chuyên biệt giữa xương hàm dưới và xương thái dương hộp sọ. Khớp đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì các hoạt động ăn uống, nói chuyện của con người, nên khi bị trật sẽ dẫn đến những hệ lụy không mong muốn trong sinh hoạt.

Nguyên nhân khớp thái dương hàm bị trật

Sái quai hàm chủ yếu xảy ra ở người có tiền sử trật khớp, do cấu trúc khớp khi này đã yếu hoặc bị lỏng lẻo. Hiện tượng này cũng có thể xuất phát bởi các nguyên nhân sau:

• Mở miệng quá rộng: Khi cắn mạnh, ngáp lớn, nôn ói hoặc giữa miệng quá lâu trong khi thăm khám, điều trị nha khoa.
• Chấn thương vùng hàm mặt: Khớp thái dương hàm có thể bị lệch khỏi vị trí nếu xuất hiện va đập mạnh, té ngã hoặc tai nạn giao thông.
• Bệnh lý: Viêm khớp thái dương hàm, thoái hóa khớp, nhiễm khuẩn khớp có thể khiến cấu trúc khớp suy yếu, tăng nguy cơ trật.
• Yếu tố thần kinh - cơ: Căng thẳng, stress kéo dài khiến nhóm cơ quanh khớp co cứng, mất kiểm soát.
• Thói quen, vệ sinh răng miệng: Khi ngủ nghiến răng, nhai kẹo cao su thường xuyên, mòn răng, răng mọc lệch, răng thưa khiến khớp chịu áp lực thiếu đồng đều.

Nhóm nguyên nhân chính khiến sái quai hàm

Triệu chứng trật khớp thái dương hàm

Sái quai hàm là tình trạng hàm dưới lệch hẳn sang một bên hoặc trề ra phía trước, người bệnh trước hết sẽ gặp khó khăn trong việc đóng mở miệng, thậm chí không thể khép miệng. Bạn cũng có thể xuất hiện các triệu chứng khác như:

• Chảy nước bọt.
• Đau đầu, nhức khớp hàm.
• Hàm dưới bị lệch sang một bên.
• Má bên lành hóp lại, má bên trật dẹt và không thể há to.
• Nếu bị trật cả hai bên cằm người bệnh sẽ nhô ra phía trước, hóp 2 bên má, miệng khó khép lại.

Sái quai hàm thường khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc đóng hoặc mở miệng

Trật khớp thái dương hàm không chỉ gây biến dạng khuôn mặt tạm thời, về lâu dài còn ảnh hưởng đến khả năng ăn uống, sinh hoạt và giao tiếp hằng ngày. Ngay khi xuất hiện các triệu chứng nêu trên, dù mức độ nhẹ hay mới chớm, bệnh nhân cần nhanh chóng thăm khám y tế để được xử trí kịp thời.

Điều trị trật khớp thái dương hàm

Biểu hiện lâm sàng của trật khớp thái dương hàm tương đối rõ rệt, lệch hàm dưới hoặc trề ra phía trước. Tuy nhiên để chắc chắn hơn về mức độ, bạn cần đến bệnh viện thăm khám để được xác định nguyên nhân, đánh giá tình trạng cũng như chẩn đoán phân biệt bệnh lý liên quan.

Nắn trật khớp thái dương hàm

Với phần lớn các trường hợp sái quai hàm, bác sĩ sẽ tiến hành nắn chỉnh khớp về vị trí ban đầu. Trước khi thực hiện bệnh nhân sẽ được dùng thuốc giảm đau, massage nhẹ nhàng cơ mặt nhằm giảm thiểu tối đa cơn đau.

Người bệnh được hướng dẫn ngồi thẳng, tư thế dựa lưng và đầu vào ghế để thuận lợi nắn chỉnh. Hai miếng gạc sẽ được đặt vào vùng mặt nhai trong miệng, dùng ngón tay cái tì lên gạc trước khi ấn hàm xuống dưới và ra sau đến khi hàm dưới lỏng ra.

Nắn chỉnh khớp thái dương hàm bị trật

Khi miệng có thể đóng mở miệng dễ dàng cũng báo hiệu khớp thái dương hàm đã trở lại vị trí giải phẫu ban đầu. Vùng đầu sau khi nắn chỉnh sẽ được băng cố định, hạn chế tái trật và giúp khớp phục hồi hiệu quả.

Dùng thuốc

Trong một số trường hợp sái quai hàm, việc điều trị có thể thực hiện bằng cách tiêm gây tê tại chỗ. Bác sĩ dùng Lidocain 2%, liều 2 - 5ml để tiêm vào vùng khớp bị trật, vị trí xung quanh cơ chân bướm ngoài bám vào để giảm đau, giãn cơ để khớp từ từ trở lại vị trí bình thường.

Can thiệp ngoại khoa

Phẫu thuật chỉ áp dụng với trường hợp tổn thương nặng, việc nắn chỉnh không mang lại hiệu quả rõ rệt. Phương pháp mang lại hiệu quả rõ rệt nhưng đòi hỏi quá trình chăm sóc kỹ lưỡng, cẩn thận, tránh biến chứng di lệch nghiêm trọng hơn.

Hậu phẫu bệnh nhân hạn chế tác động mạnh lên vùng khớp thái dương vừa phẫu thuật. Chế độ dinh dưỡng ưu tiên thực phẩm mềm, nhai nuốt nhẹ nhàng giúp việc phục hồi diễn ra thuận lợi, an toàn.

Chỉ định phẫu thuật với trường hợp trật quai hàm nghiêm trọng

Trật khớp thái dương hàm có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nếu lơ là việc chăm sóc răng miệng hoặc chịu lực chấn thương trực tiếp. Tình trạng không gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh nhưng triệu chứng đau nhức, khó mở miệng, chảy nước miếng có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt thường ngày cũng như thẩm mỹ gương mặt.