U nhú tiền đình ở lưỡi có phải sùi mào gà không? Bệnh nào nguy hiểm hơn?

U nhú tiền đình ở lưỡi là gì? Có cần điều trị không?

U nhú tiền đình ở lưỡi (Papillomatosis) là hiện tượng khối u lành tính phát triển trên bề mặt lưỡi, thường xuất hiện dưới dạng các nốt sần nhỏ có màu hồng nhạt hoặc trắng. Đây là tình trạng khá phổ biến, chiếm khoảng 3-5% các tổn thương lành tính trong khoang miệng. Các u nhú này thường không gây đau đớn và phát triển chậm, với kích thước thường chỉ từ 2-10mm.

Trên thực tế, chúng ta có thể bắt gặp u nhú ở mọi nơi trên cơ thể. Tuy nhiên, các bộ phận thường gặp các khối u lành tính này là lưỡi, môi, cơ quan sinh dục, bụng và cổ,... Về nguyên nhân, các nghiên cứu cho thấy trong hơn 60% trường hợp, u nhú tiền đình ở lưỡi có liên quan đến nhiễm virus HPV (Human Papillomavirus), đặc biệt là các chủng HPV 6 và HPV 11. Điều này lý giải cho việc u nhú tiền đình lưỡi có thời gian ủ bệnh lâu dài, trong thời gian đầu có triệu chứng tương tự sùi mào gà khiến nhiều người nhầm lẫn.

Minh hoạ hình ảnh u nhú tiền đình ở lưỡi

Không ít người khi mắc bệnh thắc mắc, bệnh lý này có tự khỏi được không? Câu trả lời phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể, đa số các ca bệnh không cần điều trị nếu chưa gây khó chịu hoặc có triệu chứng bất thường. Tuy nhiên, bác sĩ vẫn khuyến nghị nên loại bỏ u để:

• Ngăn ngừa kích ứng và tổn thương do va chạm khi ăn uống
• Giảm nguy cơ lây nhiễm HPV cho người khác (nếu u do HPV gây ra)
• Cải thiện các vấn đề về thẩm mỹ và tâm lý của người bệnh

Các phương pháp điều trị có thể được ứng dụng bao gồm phẫu thuật cắt bỏ bằng laser, đốt điện, hoặc phẫu thuật thông thường đều cho tỷ lệ thành công cao với nguy cơ tái phát chỉ khoảng 10-15%. Sau khi thực hiện, bệnh nhân có thể phục hồi trong 7-10 ngày sau điều trị.

4 dấu hiệu nhận biết u nhú tiền đình ở lưỡi

Điều may mắn là bất thường này khá dễ nhận biết với các triệu chứng đặc trưng như sau:

• Nốt sần nhỏ có màu hồng nhạt hoặc trắng trên bề mặt lưỡi, có hình dạng giống như nhú hình ngón tay hoặc hình nấm, với bề mặt thường có cấu trúc sùi hoặc nhám, mọc đơn độc hoặc mọc theo dải. Kích thước u nhỏ, dao động từ 2-10mm, hiếm khi vượt quá 1cm trừ khi đã phát triển trong thời gian dài.
• Các khối u nhú xuất hiện ở mặt lưng hoặc cạnh bên của lưỡi. Các vị trí khác ít gặp hơn bao gồm mặt dưới lưỡi hoặc vùng đáy miệng.
• U không gây đau đớn trừ khi bị tổn thương do cắn phải hoặc ma sát khi ăn uống. Cảm giác khó chịu chỉ xuất hiện khi u phát triển to, ảnh hưởng đến việc nói chuyện hoặc ăn uống.
• Khối u phát triển rất chậm, có thể kéo dài nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm mà kích thước không thay đổi đáng kể.

Các nốt này thường xuất hiện ở cạnh bên của lưỡi

Nguyên nhân gây ra u nhú tiền đình ở lưỡi

Nguyên nhân chính gây ra u nhú tiền đình ở lưỡi được xác định là do nhiễm virus HPV (Human Papillomavirus), đặc biệt là các chủng HPV 6 và HPV 11. Khác với sùi mào gà ở miệng cũng do virus này gây ra, người khoẻ mạnh bị lây bệnh qua quan hệ tình dục nhưng với u nhú tiền đình, bệnh không lây lan.

Virus HPV là nguyên nhân chính gây ra bệnh lý này

Ngoài ra, các yếu tố của làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm hệ miễn dịch suy giảm và người có thói quen vệ sinh răng miệng kém. Nghiên cứu từ Hiệp hội Răng Miệng Châu Á chỉ ra rằng những người có hệ miễn dịch kém có nguy cơ phát triển u nhú tiền đình cao gấp 3 lần so với người bình thường.

Chấn thương mạn tính tại lưỡi cũng là một yếu tố thúc đẩy sự phát triển của u nhú tiền đình. Sự cọ xát liên tục do răng sứt mẻ, hoặc thói quen cắn lưỡi có thể gây kích ứng mô lưỡi, tạo điều kiện thuận lợi cho sự hình thành u nhú. Khoảng 15-20% trường hợp u nhú tiền đình có liên quan đến yếu tố chấn thương này.

Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò nhất định trong việc hình thành u nhú tiền đình ở lưỡi. Tuy nhiên, cần thêm nhiều nghiên cứu để làm rõ mối liên hệ bệnh lý với gen di truyền này.

Phân biệt u nhú tiền đình ở lưỡi với sùi mào gà 

Nếu bạn vẫn cảm thấy khó khăn khi phân biệt các bệnh lý này, bạn có thể theo dõi bảng so sánh dưới đây:

Về phương diện mô bệnh học, u nhú tiền đình có cấu trúc với lớp tế bào biểu mô vảy tăng sinh trên một lõi mô liên kết mạch máu, trong khi sùi mào gà thường có cấu trúc biểu mô dày hơn với nhiều tế bào sừng hóa bề mặt. Xét nghiệm PCR có thể xác định chính xác các chủng HPV gây bệnh.

Chẩn đoán u nhú tiền đình ở lưỡi như thế nào

Chẩn đoán u nhú tiền đình ở lưỡi thường bắt đầu bằng việc khám lâm sàng. Dựa trên các đặc điểm hình thái và vị trí của tổn thương, bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra kỹ lưỡng toàn bộ khoang miệng, đặc biệt chú ý đến các nốt sần bất thường trên lưỡi. 

Nếu nghi ngờ các bất thường về tính chất khối u, bác sĩ có thể chỉ định sinh thiết để phân biệt khối u với các tổn thương khác có hình thái tương tự. Kết quả sinh thiết thường cho thấy sự tăng sinh của tế bào biểu mô vảy trên một trục mô liên kết có nhiều mạch máu.

Xét nghiệm PCR và lai tại chỗ (ISH) được áp dụng để phát hiện và xác định chủng HPV nếu nghi ngờ tổn thương liên quan đến virus này. Các kỹ thuật hiện đại cho phép phát hiện DNA của HPV trong mẫu mô với độ nhạy cao, giúp xác định chính xác chủng HPV gây bệnh và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

3 Phương pháp điều trị u nhú tiền đình phổ biến

Điều trị u nhú tiền đình ở lưỡi thường được chỉ định ngay cả khi tổn thương không gây triệu chứng, nhằm loại bỏ tác nhân gây bệnh, ngăn ngừa lây lan và giảm nguy cơ tái phát. Hiện nay có ba phương pháp điều trị phổ biến được áp dụng, tùy thuộc vào kích thước, vị trí của u và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

Điều trị bằng thuốc

Với tiền đình u nhú kích thước nhỏ hoặc mới xuất hiện, bạn có thể được chỉ định dùng các loại thuốc bôi tại chỗ có chứa podophyllin hoặc acid trichloroacetic có tác dụng phá hủy mô u một cách có kiểm soát. Hiệu quả của phương pháp này dao động từ 60-80%, tùy thuộc vào thời gian điều trị và mức độ tuân thủ của bệnh nhân.

Thuốc kháng virus như imiquimod cũng được sử dụng để kích thích hệ miễn dịch tại chỗ chống lại virus HPV. Nghiên cứu cho thấy sau 8-12 tuần sử dụng, khoảng 70% bệnh nhân có cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, phương pháp này có nhược điểm là thời gian điều trị kéo dài và có thể gây kích ứng tạm thời tại vùng điều trị.

Dùng thuốc là một trong số các cách điều trị phổ biến nhất

Kích thích miễn dịch bằng khí CO2

Ngoài điều trị bằng thuốc, bệnh nhân có thể được điều trị bằng laser CO2 để loại bỏ u nhú chính xác. Các tia laser này sẽ loại bỏ tổn thương một cách có kiểm soát, với độ chính xác cao đến 0.1mm, giúp bảo tồn tối đa mô lành xung quanh. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả với các u nhú có kích thước trung bình hoặc nằm ở vị trí khó tiếp cận.

Ưu điểm chính của phương pháp laser CO2 là thời gian phẫu thuật ngắn (thường chỉ 10-15 phút), ít đau sau thủ thuật, và thời gian hồi phục nhanh. Tỷ lệ thành công của phương pháp này lên đến 90%, với tỷ lệ tái phát thấp nhất trong các phương pháp điều trị. Tuy nhiên, chi phí điều trị cao hơn khá nhiều so với các phương pháp khác.

Công nghệ oxygen (O3)

Điều trị u nhú tiền đình bằng công nghệ oxygen (O3) là phương pháp tiên tiến nhất trong những năm gần đây. Oxy hóa trị liệu (Ozone therapy) sử dụng khí O3 để tiêu diệt virus HPV và kích thích quá trình tái tạo mô. Cách này có ưu điểm là ít xâm lấn, giảm thiểu tác dụng phụ và thúc đẩy quá trình lành thương.

Hiệu quả của phương pháp này đạt khoảng 75-85% sau một liệu trình điều trị. Đặc biệt, công nghệ oxygen còn giúp tăng cường hệ miễn dịch tại chỗ, giảm nguy cơ tái nhiễm HPV sau điều trị. Nhược điểm của phương pháp này là có thể cần nhiều buổi điều trị (thường từ 3-5 buổi) để đạt hiệu quả tối ưu.

Các biện pháp phòng ngừa u nhú tiền đình ở lưỡi

Bạn có thể chủ động phòng ngừa u nhú tiền đình ở lưỡi bằng các phương pháp sau đây:

• Tiêm vaccine HPV: Các loại vaccine hiện đại như Gardasil 9 có khả năng bảo vệ chống lại 9 chủng HPV nguy cơ cao, bao gồm HPV 6 và 11 - nguyên nhân phổ biến gây u nhú tiền đình.
• Duy trì vệ sinh răng miệng tốt cũng là biện pháp quan trọng trong phòng ngừa u nhú tiền đình.
• Khám Nha khoa và khám sức khoẻ định kỳ
• Sử dụng các biện pháp phòng tránh khi quan hệ tình dục, không dùng chung đồ đạc cá nhân với người khác
• Hạn chế hút thuốc lá, uống rượu bia 

Ngoài ra, đối với người đã từng mắc u nhú tiền đình, việc theo dõi định kỳ sau điều trị rất quan trọng để phát hiện sớm tái phát. Bác sĩ thường khuyến nghị tái khám sau 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng và sau đó là mỗi năm một lần sau khi điều trị để thực hiện các biện pháp điều trị kịp thời. 

Có thể nói, u nhú tiền đình ở lưỡi là bệnh lý thường gặp nhưng lành tính và không phải lúc nào cũng cần điều trị. Tuy nhiên, để phòng ngừa bệnh, bạn nên chủ động thực hiện các khám sức khỏe và khám nha khoa định kỳ, tiêm vacxin HPV phòng tránh các bệnh liên quan,...