Van động mạch chủ hai mảnh: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Van động mạch chủ hai mảnh là gì?

Van động mạch chủ hai mảnh (tên tiếng anh là Bicuspid Aortic Valve Disease – BAVD) là một dị tật bẩm sinh ở van động mạch chủ khiến van chỉ có 2 mảnh lá van thay vì 3 lá van như bình thường. Ngoài ra, nếu van động mạch chỉ có 1 lá hay 4 lá cũng đều có khả năng xảy ra nhưng tỷ lệ rất ít. 

Van động mạch chủ (hay van tim 3 lá) nằm giữa thất trái và động mạch chủ (động mạch dẫn máu đi khắp cơ thể), cho phép máu chảy theo một chiều từ tim tới động mạch chủ. Thông thường, van này có 3 lá với nhiệm vụ đóng mở nhịp nhàng giúp điều chỉnh lượng máu và ngăn máu chảy ngược vào tim. 

Van động mạch chủ hai mảnh có thể gây ra tình trạng hẹp van động mạch chủ, khiến van hoạt động không như bình thường, từ đó khiến lượng máu từ tim đến khắp cơ thể bị giảm. Nếu van động mạch chủ không đóng chắt (hở van động mạch chủ) sẽ khiến máu chảy ngược lại vào tâm thất trái. Một số trường hợp khác sẽ gây ra phình động mạch chủ, tăng nguy cơ bóc tách động mạch chủ, động mạch chủ bất thường và tăng huyết áp không ổn định. 

Tuy nhiên, phần lớn trẻ có dị tật tim bẩm sinh này vẫn có thể hoạt động bình thường mà không gây ra bất kỳ triệu chứng nào hoặc biểu hiện bất thường nào. 

Van động mạch chủ hai mảnh là một dị tật bẩm sinh

Nguyên nhân gây ra van động mạch chủ hai mảnh

Bệnh van động mạch chủ hai mảnh là một dạng dị tật bẩm sinh, xuất hiện ngay khi còn là bào thai. Các yếu tố gen có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của van tim. 

Theo một số nghiên cứu chỉ ra rằng, sự thay đổi đột ngột của một số gen có thể ảnh hưởng đến sự hình thành của van động mạch chủ, gây ra khiếm khuyết van động mạch chủ hai mảnh. Bệnh có thể di truyền theo hệ thống tự nhiên hoặc bị đột biến. 

Bệnh có thể đi kèm với các rối loạn khác như hẹp van động mạch chủ, hẹp eo động mạch chủ, hội chứng Marfan,... 

Ngoài ra, nếu mẹ bầu tiếp xúc với môi trường độc hại và các yếu tố môi trường trong giai đoạn mang thai có thể ảnh hưởng đến quá trình phát triển van tim của thai nhi, từ đó tăng nguy cơ mắc bệnh. 

Các triệu chứng của bệnh van động mạch chủ hai mảnh

Bệnh van động mạch chủ hai mảnh thường không xuất hiện những triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển nặng, người bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng như sau: 

• Khó thở: Cảm giác khó thở tăng lên khi hoạt động mạch, nằm ngửa hoặc khi ngủ
• Đau ngực: Có cảm giác đau hoặc bị chèn ép ở vùng ngực, thường gặp khi hoạt động. 
• Mệt mỏi: Thường xuyên mệt mỏi, kiệt sức không rõ nguyên nhân dù nghỉ ngơi đầy đủ. 
• Chóng mặt hoặc ngất: Xảy ra khi vận động hoặc thay đổi tư thế đột ngột. 
• Tiếng tim thổi: Có âm thanh như tiếng huýt sao khi máu đi qua van tim không bình thường. 

Người bệnh có thể xuất hiện tình trạng khó thở, mệt mỏi

Những biến chứng nguy hiểm của bệnh

Van động mạch chủ hai mảnh nếu không được phát hiện và can thiệp điều trị sớm có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí tính mạng của người bệnh. Các biến chứng nguy hiểm có thể gặp phải bao gồm:

• Suy tim
• Giãn động mạch chủ
• Lọc tách động mạch chủ
• Nhiễm trùng van tim

Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh 

Việc chẩn đoán bệnh chính xác và điều trị phù hợp giúp người bệnh cải thiện sức khỏe rõ rệt, đồng thời nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống. 

Phương pháp chẩn đoán bệnh

Việc chẩn đoán bệnh van động mạch chủ hai mảnh cần chính xác và cẩn trọng, một số phương pháp chẩn đoán thường được ứng dụng bao gồm: 

• Siêu âm tim: Đây là phương pháp chẩn đoán thường được áp dụng nhất giúp cung cấp những hình ảnh chi tiết về cấu trúc và chức năng của tim. 
• Điện tâm đồ: Giúp ghi lại hoạt động điện của tim, từ đó phát hiện rối loạn nhịp tim do bệnh gây ra. 
• Chụp CT và chụp MRI: Giúp cung cấp những hình ảnh chi tiết về cấu trúc tim và van tim, đồng thời đánh giá những biến chứng của bệnh. 

Phương pháp điều trị bệnh

Sau khi chẩn đoán bệnh chính xác, bác sĩ sẽ xây dựng phương pháp điều trị phù hợp với từng trường hợp dựa vào tình trạng nghiêm trọng của bệnh gây ra. Một số phương pháp điều trị van động mạch 2 lá được áp dụng bao gồm: 

• Thay van động mạch chủ: Bác sĩ sẽ loại bỏ van bị hỏng và thay thế bằng van cơ học hoặc van sinh học giúp hoạt động van tim hoạt động hiệu quả hơn. 
• Phẫu thuật nong van bằng bóng: Bác sĩ sẽ sử dụng ống thông có gắn bong bóng ở đầu và luồn vào từ động mạch háng đưa đến van động mạch chủ. Sau đó, bơm phồng quả bóng giúp van động mạch chủ mở rộng, cuối cùng rút hơi quả bóng và đưa ra ngoài. Phương pháp này thường được chỉ định điều trị hẹp van động mạch chủ ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ em. 
• Sửa chữa van động mạch chủ: Đây không phải phương pháp thường được ứng dụng trong điều trị bệnh van động mạch chủ hai mảnh. Phương pháp này sẽ tách lá van bị dính với nhau hoặc tái định hình hoặc loại bỏ bỏ mô ở van giúp các lá van có thể đóng chặt lại. 
• Phẫu thuật gốc động mạch chủ: Bác sĩ sẽ loại bỏ phần phình to của động mạch chủ gần tim. Sau đó, một ống ghép được khâu thay thế vào vị trí động mạch chủ được cắt bỏ. Đồng thời, van động mạch chủ cũng được thay thế hoặc sửa chữa trong lúc này.  

Người bệnh có thể được chỉ định phẫu thuật để điều trị bệnh

Xem thêm:

• Hẹp van động mạch chủ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
  
• Hội chứng Marfan: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Cách chăm sóc người bệnh mắc van động mạch chủ hai mảnh

Người bệnh mắc van động mạch hai mảnh cần chú ý đến việc chăm sóc sức khỏe của tim để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Cách chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân van động mạch chủ hai mảnh bao gồm:

• Bệnh nhân nên thăm khám sức khỏe tim mạch định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ. 
• Sử dụng thuốc đúng và đủ liều mà bác sĩ kê đơn, không được tự ý bỏ thuốc hoặc thay đổi thuốc khi chưa tham khảo ý kiến của bác sĩ. 
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng và khoa học, không nên ăn quá no hoặc ăn các thực phẩm gây khó tiêu.
• Kiểm soát và duy trì cân nặng ổn định, tránh tăng cân hoặc béo phì.
• Tập thể dục thường xuyên, khoảng 30 phút mỗi ngày, nên lựa chọn bộ môn có cường độ nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, yoga, bơi lội,... 
• Không hút thuốc, uống rượu hoặc sử dụng các chất kích thích vì gây hại đến tim mạch.
• Hạn chế căng thẳng, stress. Nên lựa chọn cách thư giãn phù hợp dựa theo sở thích như nghe nhạc, thiền, đọc sách,... 
• Ngủ đủ mỗi ngày, ít nhất 7-8 tiếng mỗi đêm, tránh nằm ngửa. 
• Người bệnh nên phòng ngừa nhiễm trùng van tim bằng cách giữ vệ sinh cá nhân, chăm sóc răng miệng và điều trị vết thương. 

Chăm sóc người bệnh mắc van động mạch chủ hai mảnh

Bệnh van động mạch chủ hai mảnh là một tình trạng dị tật bẩm sinh có thể ảnh hưởng đến quá trình cung cấp máu từ tim cho các cơ quan trong cơ thể. Bệnh có thể điều trị theo nhiều phương pháp khác nhau phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Bệnh lý này cũng không phải là một bệnh tim mạch hiếm gặp nhưng nếu được phát hiện và điều trị sớm sẽ hạn chế những biến chứng có thể gặp phải và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. 

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về bệnh van động mạch chủ hai mảnh. Nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc hoặc có nhu cầu thăm khám và điều trị có thể liên hệ Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.