Viêm đại tràng mãn tính: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh

Viêm đại tràng mãn tính là gì?

Đại tràng hay ruột già là bộ phận quan trọng của hệ thống tiêu hóa. Bộ phận này gồm được chia thành từng đoạn như manh tràng, đại tràng lên, đại tràng ngang, đại tràng xuống, đại tràng sigma, trực táng. Với nhiệm vụ chính là nhận thức ăn đã tiêu hóa từ ruột non, sau đó hấp thụ nước và muối khoáng để tạo thành khối bã thức ăn. Khi lượng phân nhất định ở trực tràng sẽ tạo áp lực gây phản xạ đại tiện đẩy khối phân ra khỏi cơ thể qua ống hậu môn. 

Viêm đại tràng mãn tính là tình trạng viêm đại tràng kéo dài dẫn đến mãn tính. Lúc này, tình trạng viêm nhiễm ở đại tràng ở mức độ nặng gây tổn thương đại tràng, thậm chí lan rộng đến niêm mạc đại tràng. 

Viêm đại tràng mãn tính nhẹ khiến niêm mạc đại tràng bị tổn thương, chảy máu. Khi ở mức độ nặng, có thể xuất hiện vết loét, xung huyết, thậm chí gây áp xe. 

Viêm đại tràng mãn tính là tình trạng viêm đại tràng kéo dài dẫn đến mãn tính

Nguyên nhân của viêm đại tràng mãn tính

Viêm đại tràng mãn tính là một bệnh lý phổ biến của đường tiêu hóa, thường xuất hiện ở người trưởng thành. Bệnh tiến triển âm thầm nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm. Dựa vào nguyên nhân gây bệnh sẽ được chia thành hai nhóm chính.

Viêm đại tràng mãn tính có nguyên nhân xác định

Một số nguyên nhân cụ thể có thể dẫn đến bệnh bao gồm:

• Các bệnh lý mạn tính ở đường ruột: Lao ruột, bệnh Crohn, hay viêm đại tràng chảy máu thường gây tổn thương kéo dài, dễ tái phát, khiến tình trạng viêm trở nên mãn tính.
• Nhiễm khuẩn, nhiễm nấm hoặc ký sinh trùng: Khi viêm đại tràng cấp tính không được điều trị dứt điểm, các tác nhân gây bệnh tiếp tục tồn tại và tấn công lớp niêm mạc, dẫn đến viêm mạn tính.
• Nhiễm độc hóa chất hoặc thuốc: Một số thuốc hay chất độc hại có thể làm tổn thương niêm mạc đại tràng, tạo điều kiện cho viêm hình thành và kéo dài.

Viêm đại tràng mãn tính không rõ nguyên nhân

Trong nhiều trường hợp không xác định được nguyên nhân chính xác, còn được gọi là viêm đại tràng mãn tính không đặc hiệu. Đây là thể bệnh thường gặp nhất, tuy nhiên việc chẩn đoán nguyên nhân cụ thể vẫn là một thách thức đối với y học hiện nay.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh gồm:

• Nhiễm ký sinh trùng đường ruột: Giun đũa, giun tóc, giun kim có thể gây kích ứng niêm mạc, làm viêm nhiễm kéo dài.
• Nhiễm khuẩn qua thức ăn và nước uống: Các loại vi khuẩn như Salmonella hoặc Shigella thường là nguyên nhân phổ biến gây viêm đường tiêu hóa.
• Thói quen ăn uống thiếu khoa học: Dùng thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng, chất kích thích hoặc đồ ăn khó tiêu khiến niêm mạc đại tràng dễ bị tổn thương.
• Táo bón kéo dài: Khi tình trạng táo bón diễn ra thường xuyên, áp lực trong đại tràng tăng cao gây tổn thương niêm mạc và dẫn đến viêm mãn tính.

Nhiễm ký sinh trùng có thể làm viêm nhiễm kéo dài

Những triệu chứng mà người bệnh thường gặp

Người bệnh có thể gặp một số triệu chứng như:

• Đau bụng kéo dài: Cơn đau thường xuất hiện dọc khung đại tràng, đặc biệt ở nửa trái hoặc vùng hố chậu. Đau có thể âm ỉ hoặc quặn từng cơn, giảm sau khi đi tiêu. Nhiều người bệnh có cảm giác đầy trướng, căng tức bụng rất khó chịu.
• Rối loạn đại tiện: Người bệnh có thể bị tiêu chảy nhiều lần, phân lỏng hoặc xen kẽ với táo bón. Một số trường hợp có phân nhầy, có máu, mót rặn hoặc cảm giác đi tiêu chưa hết phân.
• Cơ thể suy nhược: Do quá trình tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng bị ảnh hưởng, người bệnh thường mệt mỏi, chán ăn, sút cân, ngủ kém, hay cáu gắt và giảm trí nhớ. Nếu bệnh kéo dài, thể trạng gầy yếu, da xanh và sức đề kháng giảm rõ rệt.

Phương pháp điều trị bệnh

Dùng thuốc theo chỉ định y khoa

Tùy mức độ tổn thương niêm mạc và nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ có thể chỉ định:

• Thuốc kháng viêm, kháng sinh, chống nấm: Giúp kiểm soát tình trạng viêm và tiêu diệt các tác nhân gây bệnh.
• Thuốc giảm đau, chống co thắt: Làm dịu cơn đau và giảm co bóp đại tràng quá mức.
• Men vi sinh: Giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, cải thiện tiêu hóa và giảm triệu chứng đầy hơi, đau bụng.

Sử dụng thuốc phải tuân thủ chỉ định của bác sĩ, người bệnh tuyệt đối không tự ý thay đổi liều hoặc ngừng thuốc để tránh tác dụng phụ và kháng thuốc.

Điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt

• Tránh đồ ăn cay, nhiều dầu mỡ, các chất kích thích như cà phê, rượu, bia.
• Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu hóa như cháo, súp, rau củ nấu chín mềm, thịt nạc, cá hấp.
• Bổ sung vitamin A, C, E, kẽm, selen giúp tăng sức đề kháng và bảo vệ niêm mạc ruột.
• Ăn thành nhiều bữa nhỏ, nhai kỹ, không bỏ bữa để tránh gây áp lực cho hệ tiêu hóa.

Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học giúp hỗ trợ quá trình điều trị

Phòng ngừa viêm đại tràng mãn tính tái phát

Bệnh viêm đại tràng mãn tính không thể kiểm soát hoàn toàn nhưng người bệnh có thể chủ động xây dựng lối sống lành mạnh giúp hạn chế nguy cơ mắc bệnh. Cụ thể:

• Giữ tinh thần thoải mái: Stress kéo dài ảnh hưởng tiêu cực đến nhu động ruột. Các biện pháp thư giãn như thiền, yoga, hít thở sâu giúp cải thiện tiêu hóa.
• Tăng cường vận động: Đi bộ, đạp xe nhẹ nhàng hoặc tập yoga giúp kích thích tiêu hóa, cải thiện nhu động ruột.
• Đảm bảo vệ sinh thực phẩm: Ăn chín, uống sôi, tránh các món sống như gỏi, nem chua, tiết canh để ngăn nhiễm khuẩn đường ruột.
• Cung cấp đủ dinh dưỡng: Duy trì lượng protein khoảng 1g/kg cân nặng mỗi ngày và năng lượng từ 30 đến 35 kcal/kg. Bổ sung vitamin nhóm B, vitamin C, kẽm, magie để hỗ trợ đường ruột hoạt động tốt.
• Thận trọng khi dùng thuốc: Một số thuốc giảm đau chống viêm không steroid như Ibuprofen, Naprosyn, Voltaren có thể gây kích ứng đại tràng. Người bệnh cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Xem thêm:

• Viêm đại tràng sigma: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
  

Biến chứng nguy hiểm của viêm đại tràng mãn tính

Nếu không được điều trị và theo dõi đúng cách, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như:

• Xuất huyết đại tràng: Tổn thương kéo dài khiến niêm mạc yếu, dễ chảy máu ồ ạt, có thể dẫn đến mất máu cấp tính.
• Thủng đại tràng: Viêm loét sâu gây thủng thành ruột, dẫn đến viêm phúc mạc, tình trạng cấp cứu nguy hiểm đến tính mạng.
• Giãn đại tràng cấp tính: Mất khả năng co bóp khiến đại tràng giãn bất thường, gây đau dữ dội và nguy cơ tắc ruột.
• Nguy cơ ung thư đại tràng: Viêm kéo dài có thể gây loạn sản tế bào, là bước đầu của ung thư. Nghiên cứu cho thấy có tới 20% bệnh nhân có nguy cơ tiến triển thành ung thư trong vòng 7 đến 10 năm.

Nếu không được can thiệp điều trị, bệnh có thể dẫn đến ung thư đại tràng

Viêm đại tràng mãn tính là bệnh lý cần được theo dõi và điều trị lâu dài. Việc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, sinh hoạt khoa học và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ là chìa khóa giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, ngăn ngừa biến chứng và bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa.

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về tình trạng viêm đại tràng mãn tính. Nếu Quý khách có nhu cầu thăm khám và điều trị các bệnh lý về đường tiêu hóa có thể liên hệ BVĐK Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.