Viêm màng não mủ Hib: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm màng não mủ Hib là gì?

Viêm màng não mủ là hiện tượng viêm vùng màng não do có sự tấn công của tác nhân gây hại trong dịch não tủy. Vi khuẩn gây ra viêm màng não có nhiều loại khác nhau như Haemophilus influenzae type b (Hib), phế cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn, não mô cầu,... Trong đó, viêm màng não mủ Hib là loại vi khuẩn gây bệnh thường gặp nhất ở trẻ từ 2 tháng tuổi đến 5 tuổi, tiếp đến là phế cầu khuẩn, não mô cầu và tụ cầu khuẩn. 

Viêm màng não là tình trạng nhiễm trùng màng bảo vệ não bao gồm não và tủy sống, vi trùng Hib khi đi vào cơ thể sẽ vào máu, sau đó xâm nhập vào màng não và gây ra bệnh. Đây là một bệnh lý nguy hiểm, có thể xuất hiện vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, dẫn đến những ảnh hưởng nghiêm trọng đến người bệnh. 

Hiện nay, trên thế giới, hàng năm ước tính có khoảng 8 triệu trường hợp mắc viêm phổi, viêm màng não mủ và có khoảng 4000 trẻ tử vong do viêm màng não mủ Hib. Hib là nguyên nhân phổ biến gây bệnh viêm màng não mủ, chiếm 1/3- 1/2 tổng số ca mắc bệnh. 

Viêm màng não mủ Hib là tình trạng nhiễm trùng vùng màng não do vi khuẩn Hib

Nguyên nhân gây ra bệnh viêm màng não mủ Hib

Nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm màng não mủ Hib là do vi khuẩn Haemophilus influenzae type b (Hib). Từ lâu, các nhà khoa học đã tìm ra hai dạng của loại vi khuẩn này là loại có vỏ và loại không có vỏ. Phần lớn, các bệnh nhiễm trùng do Hib đều do loại có vỏ gây ra, trong đó chủng huyết thanh B mang độc lực mạnh nhất. Khi xâm nhập vào cơ thể người chưa có miễn nhiễm, lớp vỏ giúp vi khuẩn tránh những cuộc tấn công tiêu diệt của các bạch huyết và hệ thống complement. 

Thông thường, vi khuẩn Hib tồn tại ở mũi họng, có khả năng lây truyền dễ dàng từ người này sang người khác qua đường hô hấp, qua dịch tiết do ho hoặc hắt hơi. Chính vì vậy, khi nghi ngờ mắc bệnh, người bệnh cần cách ly để hạn chế lây lan và bùng phát thành dịch bệnh. 

Những triệu chứng thường gặp khi mắc bệnh

Đối với viêm màng não mủ Hib, bệnh thường có diễn biến khá nhanh chóng, người bệnh xuất hiện một số triệu chứng như: 

• Sốt cao đột ngột
• Đau đầu dữ dội
• Buồn nôn, nôn
• Cứng cổ
• Co giật
• Li bì, lơ mơ
• Hôn mê
• Liệt thần kinh khu trú
• Tăng kích thích
• Giảm trương cơ lực. 

Theo các bác sĩ chia sẻ, ở trẻ em thường xuất hiện các biểu hiện đầu tiên là nôn và co giật, đồng thời sốt cao trên 39 độ C, chảy nước mũi, ho, thóp phồng, bụng chướng và tiêu chảy. Đối với trẻ nhũ nhi, trẻ xuất hiện tình trạng bú kém, bỏ bú, quấy khóc, da xanh xao,... Bệnh thường tiến triển nhanh chóng, do đó nếu không được can thiệp điều trị kịp thời có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, thậm chí là tử vong. 

Người bệnh có thể gặp tình trạng đau đầu dữ dội 

Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh

Do bệnh có những diễn biến phức tạp và nhanh chóng, chính vì vậy cần phát hiện, thăm khám nhanh chóng, đồng thời can thiệp điều trị kịp thời. Một số phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh thường được áp dụng đối với bệnh nhân mắc viêm màng não mủ Hib gồm: 

Phương pháp chẩn đoán bệnh

Viêm màng não mủ do Hib có thể được xác định qua những xét nghiệm bao gồm: 

• Chọc dò tủy sống: Đây là một xét nghiệm quan trọng và có tính chất quyết định trong chẩn đoán bệnh. Xét nghiệm này được tiến hành ngay sau khi thăm khám lâm sàng có những dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh. Nếu dịch não tủy lờ đục hoặc như nước vo gạo cần can thiệp điều trị ngay lập tức, không được chậm trễ. Nếu dịch tủy hơi mờ hoặc trong, có thể chờ kết quả nhuộm gram. 
• Xét nghiệm trực tiếp: Soi và nhuộm gram, nếu trực trùng gram (-) nguyên nhân là do vi khuẩn Haemophilus Influenzae.
• Cấy máu và cấy bệnh phẩm: Cấy máu và mẫu bệnh phẩm tại vị trí nhiễm trùng có thể xác định chính xác vi khuẩn gây bệnh. 

Phương pháp điều trị bệnh

Mặc dù bệnh viêm màng não mủ Hib là một một bệnh lý nguy hiểm nhưng tỷ lệ trẻ được phát hiện và nhập viện điều trị đều trong tình trạng đã nặng. Một số phương pháp điều trị bệnh viêm màng não mủ phổ biến giúp cải thiện tình trạng bệnh bao gồm: 

• Kháng sinh đường tĩnh mạch: Sử dụng kháng sinh điều trị thường kéo dài từ 7-10 ngày, tùy thuộc vào mức độ hồi phục của bệnh nhân. ​
• Sử dụng corticosteroid: Dùng dexamethasone (0,6 mg/kg/ngày) trong 4 ngày, tiêm tĩnh mạch, bắt đầu trước hoặc cùng lúc với kháng sinh giúp giảm nguy cơ tổn thương thần kinh và điếc sau điều trị. ​
• Điều trị hỗ trợ: Có thể sử dụng thêm thuốc chống phù não, thuốc hạ sốt, dung dịch bù nước và điện giải,...

Sử dụng kháng sinh sẽ là phương pháp điều trị thường được chỉ định 

Biện pháp phòng ngừa bệnh viêm màng não mủ Hib

Áp dụng các biện pháp phòng ngừa viêm màng não mủ là cách hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh cũng như ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Phụ huynh nên lưu ý những điểm sau để bảo vệ sức khỏe cho con em mình:

• Điều trị triệt để các bệnh lý đường hô hấp và các dạng nhiễm trùng  tai - mũi - họng ngay từ giai đoạn đầu.
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân cho trẻ thật sạch sẽ, tạo thói quen chăm sóc cơ thể hàng ngày.
• Thường xuyên lau dọn, giữ gìn không gian sống xung quanh trẻ luôn sạch, thoáng khí và gọn gàng.
• Hàng ngày, sử dụng nước muối sinh lý để làm sạch vùng tai - mũi - họng, hạn chế vi khuẩn xâm nhập.
• Tiêm phòng đầy đủ và đúng lịch các mũi vaccine phòng ngừa viêm màng não mủ, nhằm tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ.

Tiêm phòng đầy đủ các loại vaccine để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh

Viêm màng não mủ Hib là một căn bệnh nguy hiểm, đặc biệt ảnh hưởng nghiêm trọng đến trẻ nhỏ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm triệu chứng, tuân thủ phác đồ điều trị y khoa và áp dụng các biện pháp phòng ngừa như tiêm vaccine, vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát và ngăn ngừa sự lây lan của bệnh. 

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về viêm màng não mủ Hib. Nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc hoặc câu hỏi liên quan nào có thể liên hệ Phương Đông qua hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.