Xét nghiệm RSV: Các phương pháp và ý nghĩa của việc xét nghiệm

Xét nghiệm RSV là gì?

Xét nghiệm RSV là phương pháp chẩn đoán, phát hiện virus hợp bào hô hấp hay Respiratory Syncytial virus có trong mẫu bệnh phẫu. Được biết RSV là nguyên nhân chính gây nhiễm trùng đường hô hấp ở con người, song đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ sinh son, trẻ sơ sinh, người lớn, người tiền sử bệnh tim.

Xét nghiệm RSV là phương pháp phát hiện sự hiện diện của virus RSV trong cơ thể

Theo thông kê từ ngành y tế, bệnh xuất hiện phổ biến ở trẻ nhỏ, ghi nhận phần lớn trẻ dưới 2 tuổi đều từng nhiễm virus. Bệnh khởi phát theo mùa, diễn tiến từ mùa thu đến cuối mùa xuân hàng năm nên cần chủ động phòng tránh, giảm nhẹ triệu chứng.

Ai cần xét nghiệm RSV?

Đối với trẻ em, người lớn có sức đề kháng ổn định, biểu hiện bệnh ở nhóm đối tượng này thường nhẹ và giống với cảm lạnh. Bệnh nhân không cần can thiệp điều trị bằng thuốc, chỉ cần tập trung chăm sóc bằng các biện pháp đơn giản tại nhà.

Thế nhưng với nhóm trẻ dưới 2 tuổi, phụ huynh đặc biệt thận trọng vì virus có thể âm thầm diễn tiến gây nguy hiểm. Khi trẻ xuất hiện các triệu chứng như ho khan, hắt xì liên tục, đau họng, sổ mũi, da tím tái, mệt mỏi bất thường, trẻ quấy khóc, cáu gắt, trẻ không thèm ăn,... cần nhanh chóng đến cơ sở y tế xét nghiệm RSV.

Triệu chứng nghi ngờ cần tiến hành xét nghiệm virus Respiratory Syncytial

Ngoài nhóm trẻ dưới 2 tuổi, một số đối tượng nguy cơ khác nếu khởi phát các biểu hiện tương tự cũng cần tiến hành xét nghiệm. Cụ thể:

• Trẻ sơ sinh, trẻ nhũ nhi.
• Trẻ sinh non có hệ miễn dịch yếu/chưa hoàn thiện.
• Trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh.
• Trẻ nhiễm trùng hô hấp tái phát.
• Trẻ suy dinh dưỡng.
• Người cao tuổi có tiền sử mắc bệnh lý tim mạch, nhiễm HIV, ung thư.
• Người tiền sử mắc bệnh lý đường hô hấp mạn tính như hen suyễn, bệnh phổi mạn tính,...
• Người nghiện thuốc lá, sử dụng quá mức liều lượng cho phép một ngày.

Các phương pháp xét nghiệm virus hợp bào hô hấp

Xét nghiệm Respiratory Syncytial virus là phương pháp xét nghiệm an toàn, không để lại bất kỳ biến chứng nguy hiểm nào đến bệnh nhân. Bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng sức khỏe, mức độ cấp thiết để đưa chỉ định phù hợp, tối ưu thời gian khắc phục hệ lụy do virus gây ra.

Phương pháp xét nghiệm

Trong trường hợp nghi ngờ sự xâm nhập của RSV vào cơ thể người, bác sĩ sẽ chỉ định một trong hai phương pháp:

• Test nhanh RSV là phương pháp thử nghiệm sắc kỹ miễn dịch, phát hiện định tính kháng nguyên của virus hợp bào đường hô hấp.
• Real-time PCR RSV là phương pháp xét nghiệm sinh học phân tử giúp phát hiện vật chất di truyền virus RSV, có tính chẩn đoán chính xác cao hơn test nhanh.

Bệnh phẩm xét nghiệm

Để tiến hành xét nghiệm RSV, bệnh nhân cần lấy mẫu bệnh phẩm từ dịch tiết đường hô hấp:

• Dịch tiết mũi: Nhân viên y tế hướng dẫn bệnh nhân ngồi vào tư thế thoải mái, cổ hơi ngửa ra sau. Tăm bông chuyên dụng sẽ được đưa vào mũi với phương song song với vòm miệng, giữ tại chỗ trong vài giây trước khi rút ra ngoài bằng cách xoay tròn tự nhiên.
• Dịch tỵ hầu: Bệnh nhân được hướng dẫn ngồi ở tư thế tương tự như khi lấy dịch tiết mũi. Tăm bông vẫn được đưa qua đường mũi nhưng sâu hơn, đến khi cảm giác chạm vào thành sau họng rồi giữ vài giây trước khi rút ra.
• Dịch rửa mũi hầu: Bệnh nhân được bơm nước muối sinh lý vào một bên mũi, tuyệt đối không nuốt xuống. Dịch rửa sẽ được thu lại trong hộp đựng mẫu, mang vận chuyển đến phòng LAB xét nghiệm.

Cách lấy bệnh phẩm xét nghiệm

Cần làm gì khi trẻ dương tính với xét nghiệm RSV

Nếu kết quả xét nghiệm RSV dương tính, đồng nghĩa trẻ hoặc người lớn đã bị nhiễm virus hợp bào hô hấp. Dựa vào mức độ nhẹ hoặc nặng của bệnh, bác sĩ sẽ hướng dẫn phương pháp chăm sóc hoặc hướng can thiệp xử lý phù hợp.

Điều trị với trẻ sức đề kháng khỏe mạnh

Đối với trẻ có sức đề kháng khỏe mạnh, gia đình có thể tự chăm sóc theo hướng dẫn của bác sĩ mà không cần nhập viện:

• Chủ động hạ sốt cho trẻ bằng cách chườm ấm, mặc quần áo rộng rãi và thấm hút mồ hôi. Có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về việc uống acetaminophen, tuân thủ liều lượng khuyến nghị.
• Bổ sung nước cho trẻ đều đặn hàng giờ, tránh tình trạng mất nước do sốt.
• Hướng dẫn trẻ ho bằng đường mũi nhằm đẩy các chất xuất tiết ra khỏi đường hô hấp.
• Dùng khăn giấy mềm lau nước mũi, vứt bỏ ngay sau khi sử dụng. Trường hợp dùng khăn vải cần giặt sạch sẽ ngay sau khi sử dụng, tránh tình trạng virus bám trên khăn xâm nhập lại cơ thể trẻ.
• Vệ sinh đồ chơi, nhà cửa, đồ dùng cá nhân của trẻ, giảm ngừa sự tồn tại và sinh sôi của virus.
• Bổ sung thực phẩm giàu dưỡng chất, vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể trẻ. Ưu tiên những món ăn mềm, dễ tiêu thành nhiều bữa trong ngày, không cố ép trẻ ăn.
• Vào những ngày có nắng sớm nên cho trẻ tắm nắng trong vài phút, tổ chức trò chơi vận động nhẹ giúp toát mồ hôi.

Hướng dẫn xử lý trẻ khỏe mạnh dương tính với RSV

Điều trị đối với trẻ sức đề kháng yếu

Đối với trường hợp nhiễm Respiratory Syncytial virus nặng hoặc thuộc nhóm nguy cơ biến chứng cao, bệnh nhân được chỉ định nhập viện chăm sóc hỗ trợ, giảm nhẹ. Hướng can thiệp thông thường bao gồm:

• Đặt ống hít mở rộng các rúi khí trong phổi nếu bệnh nhân có tiền sử bị hen suyển.
• Dùng thuốc Ribavirin dạng hít chống lại sự phát triển của virus, ngăn chặn sự tiến triển của virus khi hệ miễn dịch yếu.
• Thuốc Palivizumab phần lớn được chỉ định với trẻ dưới 2 tuổi, ngăn chặn RSV phát triển gây nhiễm trùng nghiêm trọng.

Phòng ngừa với dung dịch tiêm Synagis

Bên cạnh tìm hiểu hướng can thiệp điều trị, phụ huynh giờ đây có thể chủ động phòng ngừa RSV bằng dung dịch tiêm Synagis. Trong mỗi lọ thuốc chứa thành phần palivizumab - kháng thể đơn dòng ngừa virus RSV hiệu quả.

Thuốc được chỉ định phòng ngừa bệnh đường hô hấp dưới nghiêm trọng, phải nhập viện do nhiễm virus hợp bào hô hấp ở trẻ nhỏ. Bao gồm:

• Trẻ sinh non dưới 35 tuần và dưới 6 tháng tuổi vào kỳ khởi phát RSV.
• Trẻ dưới 2 tuổi đang điều trị loạn sản phế quản phổi trong vòng 6 tháng trở lại đây.
• Trẻ dưới 2 tuổi tiền sử bệnh tim bệnh sinh, có mức độ ảnh hưởng đáng kể về mặt huyết động.

Synagis được chỉ định sử dụng mỗi tháng một lần xuyên suốt thời gian dự đoán nguy cơ nhiễm RSV trong cộng đồng. Song dung dịch tiêm không được cấp phép sử dụng đại trà, chỉ dùng khi có đơn kê của bác sĩ tại cơ sở y tế chuyên môn

Trước đây, RSV chưa có có biện pháp phòng ngừa đặc dụng, không chỉ đe dọa mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ nhỏ, đặc biệt nhóm trẻ có tiền sử bệnh lý hoặc sức đề kháng yếu. Sự ra đời của dung dịch Synagis đánh dấu cột mốc mới, san sẻ nỗi lo lắng với hàng triệu bậc phụ huynh.

Trung tâm Tiêm chủng - Bệnh viện Đa khoa Phương Đông là một trong số ít đơn vị đang có sẵn nguồn thuốc ngừa RSV. Phụ huynh liên hệ 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để trẻ được tư vấn, chỉ định tiêm ngừa Respiratory Syncytial virus trong thời gian sớm nhất.

Tiêm dự phòng Kháng thể đơn dòng ngừa virus RSV tại Bệnh viện Phương Đông

Xét nghiệm RSV là công tác chẩn đoán quan trọng, thường được chỉ định khi bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ, bất thường. Phương pháp cho phép đánh giá tình trạng bệnh sát sao, từ đó có phương hướng kiểm soát sức khỏe và phòng ngừa lây lan trong cộng đồng hiệu quả.