Xơ cứng xương có phải ung thư không? Chẩn đoán như thế nào?

Xơ cứng xương là bệnh gì?

Xơ cứng xương là bất thường của xương mà trong đó độ cứng và mật độ xương của bạn tăng lên, giống như hiện tượng “hoá đá xương”. Nguyên nhân thường đến từ sự lắng đọng canxi bất thường. 

Nó có thể ảnh hưởng đến bất kỳ xương nào, ảnh hưởng đến một hoặc nhiều xương. Dựa theo mức độ ảnh hưởng và kích thước xương bị tổn thương, chúng ta có thể chia ra thành:

• Xơ cứng đơn độc, xương chỉ tổn thương ở 1 vị trí duy nhất
• Xơ cứng đa ổ tức tổn thưởng xảy ra ở nhiều vị trí khác nhau
• Xơ cứng lan toả là các tổn thương không có ranh giới rõ ràng

Nhìn chung, tình trạng xương bị hoá đá thường tiến triển chậm và các tổn thương xơ cứng có xu hướng lành tính phổ biến hơn các tổn thương ác tính. 

Phần xương dưới sụn bị xơ cứng

Triệu chứng của bệnh xơ cứng xương

Quá trình xơ cứng xương không đe dọa đến sức khỏe của bệnh nhân mà chủ yếu gây ra cảm giác đau đớn, khó chịu. Đôi lúc, tình trạng xơ cứng có thể gây biến dạng và ảnh hưởng đến chức năng của xương.

Một số dấu hiệu điển hình của bệnh lý bao gồm:

• Sốt
• Đổ mồ hôi đêm
• Đau nhức ở vị trí tổn thương 
• Đau xương khu trú khi va chạm hoặc làm tổn thương vùng bị thương
• Hạn chế vận động tại vùng xương bị ảnh hưởng
• Rối loạn cảm giác thường xuyên cảm thấy tê bì, châm chích, nóng rát hoặc ngứa ran
• Dễ gãy xương

Nguyên nhân bệnh xơ cứng xương là gì?

Có 2 nguyên nhân lành tính và ác tính gây ra tình trạng cứng xương. Dựa theo tính chất, chúng ta có thể chia ra thành:

• Nguyên nhân lành tính: viêm mạch máu, bệnh mạch máu collagen, bệnh hồng cầu hình liềm, hình Gaucher, nghiện rượu, dùng corticoid lâu dài, tắc mạch,....
• Nguyên nhân ác tính: ung thư lan từ các cơ quan khác đến xương như K vú, K phổi, K hạch, đa u tuỷ xương,...

Trên thực tế, các bác sĩ cho hay ai cũng có thể mắc bệnh xơ cứng ở xương, không phân biệt độ tuổi hay giới tính. Tuy nhiên các nhóm đối tượng sau có nguy cơ mắc bệnh cao hơn:

• Tiền sử gia đình, chủ yếu phát hiện ở nam giới vùng Caribe gốc Phi
• Người bệnh ung thư đã từng xạ trị liều cao, uống thuốc điều trị ung thư, có dị tật xương di truyền, phải cấy ghép để điều trị gãy xương,...

Người bệnh ung thư đã từng xạ trị phải có nguy cơ cao mắc bệnh

Chẩn đoán tình trạng xương bị xơ cứng như thế nào?

Tương tự như các bệnh lý về xương khác, sau khi khám lâm sàng và hỏi bệnh, đa số các bệnh nhân sẽ được yêu cầu thực hiện các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như sau:

• Chụp X Quang phát hiện tổn thương xương qua hình ảnh trắng hơn hoặc đặc hơn trên phim chụp. Đặc biệt với trẻ em thì việc phát hiện xơ cứng xương tự phát thường được chỉ định qua chụp X Quang để phát hiện cá xương đỉnh sọ dày, đặc và các xoang có thể bị xóa, tình trạng đĩa đệm cưới cột sống và cấu trúc xương mặt, xoang
• Xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu để xác định nguyên nhân gây bệnh
• CT scan hoặc MRI khi cần thiết giúp quan sát kỹ tổn thương và mức độ ảnh hưởng đến các mô xung quanh
• Sinh thiết xương trong các trường hợp nghi ngờ ác tính là ung thư

Điều trị bệnh xơ cứng xương

Xơ cứng xương tự phát hay thứ phát đều cần điều trị đúng cách và kịp thời. Nếu không xương phát triển quá mức sẽ gây biến dạng khuôn mặt. Đồng thời, một số thể xơ cứng xương khác tương đối nặng và có thể gây tử vong nếu không được điều trị sớm. 

Do đó, ngay khi phát hiện cơ thể có các dấu hiệu bất thường về mặt sức khỏe, bạn nên sắp xếp thời gian đến Bệnh viện uy tín càng sớm càng tốt.

Các phương pháp điều trị được áp dụng theo từng tình trạng bệnh và điều kiện sức khỏe của bệnh nhân. Với tổn thương lành tính hay gặp ở trẻ em và người lớn dưới 30 tuổi, bác sĩ sẽ theo dõi tiến triển bệnh là chủ yếu. Bên cạnh đó, bạn có thể kết hợp điều trị nội khoa bằng cách dùng thuốc kháng sinh điều trị viêm tủy xương, thuốc giảm đau.

Nếu như nghi ngờ tổn thương dưới dạng ác tính, các bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết trước để xác định có phải ung thư hay không. Sau đó, bạn sẽ được kết hợp hoá xạ trị và phẫu thuật để loại bỏ các tế bào ung thư còn sót lại. Trong trường hợp không may là ung thư di căn tới xương, cách điều trị phổ biến là hoá trị và thuốc bisphosphonates để làm chậm quá trình phá huỷ xương. 

Một số bệnh nhân phải chỉnh nha hay phẫu thuật sọ mặt khi bệnh diễn biến nặng, gây ảnh hưởng đến vùng mặt. 

Bạn có thể phải chỉnh nha nếu gương mặt bị biến dạng

Phòng tránh bệnh xơ cứng xương như thế nào?

Nguyên nhân của tình trạng xương bị xơ cứng vẫn chưa được làm rõ nên việc phòng tránh bệnh lý tập trung vào bảo vệ bản thân khỏi các bệnh lý mãn tính hay bệnh nguy hiểm khác. Để làm được điều này, bạn cần thay đổi chế độ sinh hoạt sao cho khoa học như sau:

• Không vận động quá mạnh như chơi thể thao, tập luyện với cường độ cao thường xuyên
• Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng vào bữa ăn hàng ngày, đặc biệt là canxi, vitamin D, khoáng chất và chất chống oxy hoá như rau xanh, trái cây, cá hồi, các loại hạt,...
• Tạm thời kiêng các loại thực phẩm nhiều năng lượng như thức ăn nhanh, đồ chiên rán
• Không lạm dụng các loại thuốc kháng sinh, thuốc kháng viêm
• Đi khám sức khỏe thường xuyên và duy trì điều trị các bệnh lý nền
• không hút thuốc lá, uống rượu bia hay sử dụng các chất kích thích

Có thể nói, xơ cứng xương là bệnh lý phức tạp, cần được phòng tránh và kiểm soát từ sớm. Để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của các khối u xơ này gây ra, bạn nên thăm khám sức khỏe xương khớp định kỳ và duy trì thói quen sống khoa học, điều độ.