Xương chẩm nhô cao là tình trạng vùng sau đầu trẻ sơ sinh nhô lên rõ rệt, có thể ảnh hưởng bởi cấu trúc xương, tư thế nằm hoặc dị tật khớp sọ bất thường. Phần lớn trường hợp có thể tự cải thiện theo thời gian, nhưng cũng có số ít cần xử trí bằng phẫu thuật mở hộp sọ.
Xương chẩm nhô cao ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không?
Xương chẩm nhô cao ở trẻ sơ sinh không phải hiện tượng lạ, hiếm gặp nhưng phụ huynh cần theo dõi, thận trọng vì có thể cảnh báo bệnh lý tiềm ẩn. Cha mẹ có thể căn cứ vào biểu hiện dưới đây để có biện pháp can thiệp, xử trí kịp thời.
Biểu hiện bình thường
Không chỉ riêng trẻ nhỏ, người trưởng thành cũng có xương chẩm nhô cao hơn mức bình thường và hoàn toàn khỏe mạnh. Nếu trẻ không xuất hiện các triệu chứng bất thường trong sinh hoạt, phụ huynh có thể an tâm đây là tình trạng bình thường.

Dấu hiệu nhận biết xương chẩm nhô cao bệnh lý
Chưa kể phần nhô cao sau đầu rất có thể là vùng chóp, khu vực mềm chưa khép kín, chứa lượng dịch đệm giảm chấn động. Nếu sờ thấy phồng nhẹ, cha mẹ không cần quá lo lắng, hiện tượng sinh lý này sẽ tự biến mất khi não bộ và hộp sọ phát triển hoàn toàn.
Tiềm ẩn bệnh lý
Một số ít trường hợp xương chẩm nhô cao có liên quan đến dị tật sọ, dính khớp sọ hoặc tăng áp lực nội soi. Khi này trẻ sẽ quấy khóc nhiều, nôn ói, kích thước vòng đầu tăng nhanh, chậm phát triển, đây là những triệu chứng nguy hiểm mà phụ huynh cần sớm đưa trẻ đến cơ sở y tế thăm khám.
Nguyên nhân xương chẩm nhô cao
Đến nay, nguyên nhân xương chẩm nhô cao chưa được xác định rõ ràng. Một số nghiên cứu chỉ ra có sự liên quan đến biến đổi gen dẫn đến hội chứng di truyền hoặc các yếu tố nguy cơ như thực phẩm, môi trường và thuốc thai phụ sử dụng.
Trong những năm trở lại gần đây, giới y tế cảnh báo những vấn đề có thể làm trẻ sơ sinh mắc chứng liền sọ như:
- Người mẹ tiền sử mắc bệnh tuyến giáp.
- Trước và giai đoạn đầu mang thai, bà bầu dùng thuốc chứa clomiphene.

Nguyên nhân khiến xương chẩm trẻ sơ sinh nhô cao bất thường
Một số dị tật khiến xương chẩm nhô cao ở trẻ sơ sinh
Một số báo cáo y học cho biết xương chẩm nhô cao thường gặp ở trẻ sinh đôi, liên quan đến tư thế nằm hoặc cấu trúc hộp sọ. Tình trạng này cũng có thể ảnh hưởng bởi các dị tật bẩm sinh, hội chứng di truyền được đề cấp dưới đây.
Tật đầu méo do tư thế
Tư thế nằm của trẻ không đúng là nguyên nhân tiêu biểu khiến đầu bị lệch, mang lại cảm giác vùng xương chẩm cao bất thường. Hoặc khi mẹ mang thai đôi, thai ba khiến buồng tử cung trở nên chật hẹp, chèn ép lên vùng đầu của trẻ.

Tư thế nằm có thể ảnh hưởng đến cấu trúc xương chẩm của trẻ
Với trường hợp này, trẻ không cần tiến hành phẫu thuật hay bất kỳ phương pháp xâm lấn. Phụ huynh chỉ cần điều chỉnh lại tư thế, thói quen nằm của trẻ theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
Hội chứng Apert
Hội chứng Apert là rối loạn di truyền hiếm gặp với tỷ lệ 1/160.000 - 1/100.000 ca trẻ sơ sinh. Ngoài tình trạng lồi xương chẩm, trẻ có thể gặp các bất thường khác như hộp sọ và trán cao, kém phát triển xương hàm, mắt lồi, dính liền ngón tay và ngón chân, hở hàm ếch, mất thị lực, khó thở, tăng tiết mồ hôi.
Hội chứng Crouzon
Hội chứng Crouzon sở hữu những đặc điểm rối loạn di truyền tương tự hội chứng Apert. Trẻ mắc hội chứng này cần được phẫu thuật mở rộng hộp sọ do các ảnh hưởng nặng nề đến thính lực, đường thở, giác mạc và hình dáng vòm miệng.

Trẻ mắc hội chứng crouzon cần được phẫu thuật để tránh ảnh hưởng tới sinh hoạt
Rối loạn sản sụn
Rối loạn sản sụn là tình trạng xương chẩm hình thành giữa các khớp phát triển bất thường. Phần sụn bên trong xương chẩm cũng được đánh giá là ngắn, nhỏ hơn so với người khoẻ mạnh, thậm chí biến dạng.
Điều trị xương chẩm trẻ sơ sinh nhô cao
Với những trẻ sơ sinh bị dính liền sọ nhẹ, não bộ vẫn phát triển đến kích thước tiêu chuẩn, việc phẫu thuật khi này không thực sự cần thiết. Với một số trường hợp khác, trẻ có thể cần mổ tách, điều chỉnh phần khớp sọ bị dính nhằm đảm bảo khả năng phát triển của não bộ.
Thời điểm phẫu thuật não bộ phụ thuộc vào thời gian thóp đóng, tình trạng sức khoẻ hoặc độ tuổi của trẻ nhỏ. Phần lớn trẻ sau can thiệp sớm, đúng cách đều phát triển khỏe mạnh và đồng đều.

Điều trị phẫu thuật đối với trẻ xương chẩm nhô cao do bệnh lý
Riêng với những trẻ có biểu hiện chậm phát triển, trí tuệ kém cần tái khám định kỳ, theo dõi sức khỏe não bộ. Con cũng có thể được khuyến nghị can thiệp phục hồi chức năng, hỗ trợ giáo dục để tối ưu khả năng phát triển.
Xương chẩm nhô cao là hiện tượng thường gặp, phần lớn không đáng lo ngại nếu trẻ không xuất hiện kèm theo các triệu chứng bất thường. Trong trường hợp phụ huynh muốn an tâm hơn, nên đưa trẻ đến bệnh viện chuyên môn thăm khám, tiếp nhận chẩn đoán và điều trị kịp thời.