Bướu giáp đa nhân độc – Khi tuyến giáp hoạt động vượt kiểm soát

Bướu giáp đa nhân độc là gì?

Bướu giáp đa nhân độc thường gây ra sự sản xuất hormone giáp quá mức

Bướu giáp đa nhân độc là tình trạng tuyến giáp xuất hiện nhiều nhân tăng sinh bất thường và một hoặc nhiều nhân trong số đó tự hoạt động (tự tiết hormon giáp mà không chịu sự điều hoà của tuyến yên). Hậu quả là lượng hormon T3, T4 trong máu tăng cao, gây nên các triệu chứng của cường giáp. 

Khác với bướu giáp đa nhân không độc, các nhân trong bướu giáp đa nhân không độc không còn bị ức chế bởi cơ chế phản hồi âm tính, khiến tuyến giáp hoạt động quá mức và gây mất cân bằng nội tiết. 

Bệnh thường gặp ở phụ nữ trung niên và lớn tuổi, đặc biệt trong độ tuổi 60–70, chiếm khoảng 90–95% tổng số ca mắc. Những người có tiền sử bướu giáp đa nhân lành tính lâu năm hoặc yếu tố gia đình có nguy cơ cao hơn. 

Sự thiếu hụt i-ốt mạn tính, thay đổi hormon theo tuổi và yếu tố di truyền được xem là các nguyên nhân chính làm tăng nguy cơ hình thành bướu giáp đa nhân độc. 

Bị bướu giáp đa nhân nhiễm độc có nguy hiểm không?

Bướu giáp đa nhân nhiễm độc có thể dẫn đến cường giáp, gây ra nhiều rối loạn chuyển hoá và ảnh hưởng nghiêm trọng đến tim mạch, xương, hệ thần kinh nếu không được kiểm soát kịp thời. 

Về mức độ nguy hiểm, bướu giáp đa nhân độc được xem là bệnh lý nội tiết có thể đe dọa tính mạng nếu tiến triển nặng. Các nguy cơ chính bao gồm: 

• Rối loạn tim mạch nghiêm trọng: Hormon giáp dưa thừa kích thích hệ tim mạch, làm tim đập nhanh, tăng cung lượng tim và có thể dẫn đến rung nhĩ, suy tim sung huyết hoặc cơn bão giáp – biến chứng cấp tính có tỷ lệ tử vong cao (10–30%) nếu không được xử trí kịp thời. 
• Suy kiệt cơ thể và rối loạn chuyển hóa: Cường giáp làm tăng tốc độ chuyển hoá cơ bản, khiến người bệnh sụt cân nhanh, mất cơ, rối loạn dung nạp glucose hoặc loãng xương do tăng tiêu xương kéo dài. 
• Tăng nguy cơ biến chứng ở người cao tuổi: Ở người lớn tuổi, bệnh có thể tiến triển âm thầm, không có biểu hiện rầm rộ nhưng dễ gây rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp và suy tim mạn tính, tăng tỷ lệ nhập viện và tử vong. 
• Nguy cơ chèn ép vùng cổ: Khi bướu giáp phát triển lớn, các nhân giáp có thể chèn ép khi quản hoặc thực quản, gây khó thở, nuốt vướng, đặc biệt khi nằm hoặc vận động mạnh. 

Tóm lại, bướu giáp đa nhân độc là một bệnh lý nguy hiểm, không chỉ do rối loạn nội tiết mà còn bởi các biến chứng tim mạch và chuyển hoá kéo dài. Việc tự ý dùng thuốc hoặc trì hoãn điều trị có thể khiến cho bệnh tiến triển nặng và khó kiểm soát hơn. 

Triệu chứng của người bệnh bị bướu giáp đa nhân độc 

Do bệnh thường tiến triển âm thầm, đặc biệt ở người trung niên và cao tuổi, khiến các triệu chứng dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các rối loạn chuyển hoá thông thường. 

Người bị bướu giáp đa nhân độc có tuyến giáp phình to có thể nhìn thấy bằng mắt thường

Dưới đây là các triệu chứng thường gặp ở người bị bướu giáp đa nhân nhiễm độc: 

• Sụt cân không rõ nguyên nhân dù khẩu phần ăn uống bình thường; 
• Tim đập nhanh, hồi hộp, đánh trống ngực; 
• Run tay, mệt mỏi, yếu cơ gốc chi, đặc biệt là ở tay và đùi; 
• Cảm giác nóng, ra nhiều mồ hôi, không chịu được thời tiết oi bức; 
• Rối loạn giấc ngủ, dễ cáu gắt, căng thẳng, lo âu, bồn chồn, khó tập trung, trầm cảm; 
• Rối loạn tiêu hoá như đi tiểu nhiều lần trong ngày, tiêu chảy nhẹ hoặc cảm giác đói liên tục; 
• Da thường ấm, ẩm, tóc dễ gãy rụng, móng tay mỏng và giòn do ảnh hưởng của quá trình tăng chuyển hoá kéo dài; 
• Cảm giác vướng cổ, nuốt nghẹn, khó thở khi nằm hoặc vận động mạnh. Sờ thấy tuyến giáp to, có nhiều nhân, di động theo nhịp nuốt nhưng không đau. 
• Triệu chứng ở người cao tuổi như rối loạn nhịp tim, suy nhược toàn thân, sụt cân, ít khi có dấu hiệu run tay hay tăng tiết mồ hôi rõ rệt. 

Nhìn chung, bướu giáp đa nhân độc có thể gây ra hàng loạt rối loạn chuyển hoá và tim mạch, đặc biệt nguy hiểm nếu không được phát hiện sớm. 

Xem thêm:

• Bướu giáp đa nhân – Nguyên nhân, biểu hiện, phương pháp điều trị
  
• Bướu giáp đa nhân không độc: Chẩn đoán chính xác, điều trị an toàn
  

Bướu giáp đa nhân nhiễm độc có cần phải phẫu thuật không?

Câu trả lời là CÓ. 

Tuy nhiên, quá trình theo dõi bướu giáp đa nhân độc ở bệnh nhân thường gặp không ít khó khăn do phần lớn ca bệnh đều là người lớn tuổi đi kèm một số bệnh lý khác, vì thế có thể gặp khó khăn trong quá trình phẫu thuật. 

Với những trường hợp mắc bệnh nhẹ có thể được điều trị bằng thuốc kháng giáp. Lưu ý đây chỉ là giải pháp để điều trị triệu chứng chứ không thể chữa khỏi dứt điểm. Để điều trị hiệu quả và khỏi bệnh thì cần lựa chọn phẫu thuật hoặc sử dụng iod phóng xạ. 

Phẫu thuật 

Đây là biện pháp điều trị cơ bản, có thể chữa lành bệnh bướu giáp đa nhân nhiễm độc và lấy đi được các nhân lạnh chưa loại trừ ung thư hoá. Sau khi chuẩn bị thuốc kháng giáp, các phẫu thuật viên sẽ lấy tổ chức khá rộng tránh tái phát, từ bóc nhân đến cắt bỏ toàn bộ tuyến giáp. 

Sau phẫu thuật, một số tai biến có thể xảy ra như: Suy giáp, suy cận giáp, liệt dây thần kinh quặt ngược,...cần đòi hỏi liệu pháp hormon giáp lâu dài. 

Iod phóng xạ

Liệu pháp iốt phóng xạ cho bệnh bướu giáp đa nhân nhiễm độc trước và sau

Thường dùng I131. I131 tập trung vào các vùng nhân nóng để huỷ diệt tổ chức tăng hoạt. Liều thường phóng xạ cao hơn nhiều so với điều trị Basedow, có thể chia thành nhiều liều khác nhau. 

Để tránh các tai biến trong quá trình điều trị, đa số người bệnh sẽ được điều trị bằng thuốc kháng giáp trước đó. 

So với phẫu thuật, điều trị bằng iod phóng xạ có kết quả chậm hơn, trở về bình giáp sau 4–6 tháng, đôi khi cần điều trị bổ túc. Ngoài ra,  nguy cơ ung thư, suy giáp vẫn có thể xảy ra nên cần phải thường xuyên theo dõi. 

Tiên lượng của bệnh nhân bị bướu giáp đa nhân độc 

Tiên lượng của người bệnh bướu giáp đa nhân độc phụ thuộc vào độ tuổi, mức độ cường giáp và các bệnh lý đi kèm. Bệnh thường gặp ở người trung niên và cao tuổi, nhóm có nguy cơ cao gặp biến chứng tim mạch như rối loạn nhịp tim, suy tim hoặc rung nhĩ do ảnh hưởng của hormon giáp tăng cao kéo dài.

Nếu được chẩn đoán sớm và điều trị đúng hướng, đa số bệnh nhân có thể kiểm soát tốt chức năng tuyến giáp và duy trì sức khỏe ổn định lâu dài. Tuy nhiên, với những người cao tuổi có bệnh nền như tăng huyết áp, bệnh mạch vành hoặc suy tim, việc điều trị cần được theo dõi chặt chẽ, vì họ dễ bị ảnh hưởng bởi tác động của cường giáp lên tim và hệ tuần hoàn.

Khi được quản lý y khoa đúng cách, tiên lượng của bệnh nhân bướu giáp đa nhân độc thường tốt và tỷ lệ biến chứng nghiêm trọng thấp.

Kết luận 

Bướu giáp đa nhân độc là hậu quả của việc tuyến giáp sản xuất hormone vượt ngưỡng kiểm soát, ảnh hưởng trực tiếp đến toàn bộ hoạt động chuyển hóa của cơ thể. Bệnh không chỉ gây mệt mỏi, sụt cân hay rối loạn tim mạch mà còn làm tăng nguy cơ cơn bão giáp – biến chứng có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời. Việc khám nội tiết định kỳ là cách hiệu quả nhất để phát hiện sớm và kiểm soát bệnh. Hãy chủ động thăm khám khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ để kiểm soát tuyến giáp sớm chính.