Chấn thương khi chơi bóng rổ không phải hiếm gặp, đặc biệt với những vận động viên chuyên nghiệp. Song người chơi nghiệp dư nếu không biết cách điều tiết, thiếu hiểu biết về kỹ thuật thì vẫn có thể gây những ảnh hưởng nghiêm trọng lên xương, khớp, cơ bắp, đặc biệt các vùng đầu gối, cổ tay và mắt cá chân.
Chấn thương khi chơi bóng rổ là tình trạng khá phổ biến do đặc thù môn thể thao yêu cầu người chơi phải bật nhảy, chạy nước rút, đổi hướng đột ngột và va chạm mạnh. Những động tác của bộ môn có thể gây tổn thương đến xương, khớp, cơ và dây chằng, đặc biệt vùng đầu gối, cổ tay, vai và lưng.
Dưới đây là những dạng chấn thương mà bạn có thể gặp phải:
Chấn thương xương bánh chè xảy ra chủ yếu xảy ra do khớp gối phải chịu áp lực lặp lại, va chạm mạnh hoặc kỹ thuật sai tư thế khi chơi bóng rổ. Trường hợp này đòi hỏi can thiệp điều trị trong thời gian sớm nhất, áp dụng đúng phương pháp để đẩy nhanh tốc đồ liền xương và hồi phục chức năng vận động.
Chấn thương xương bánh chè khi chơi bóng rổ
Đứt dây chằng chéo trước là một trong những chấn thương khi chơi bóng rổ mà bạn có khả năng gặp phải. Tùy mức độ vấp, ngã hoặc đổi hướng đột ngột, dây chằng đầu gối người bệnh sẽ bị đứt một phần hoặc đứt hoàn toàn.
Nếu dây chằng bị rách hoặc đứt, bệnh nhân sẽ cảm nhận rõ rệt cơn đau, di chuyển khó khăn, khớp gối lỏng và mất vững. Chậm trễ hoặc không tiếp nhận điều trị kịp thời, một số biến chứng nguy hiểm như teo cơ có thể xuất hiện.
Các động tác bóng rổ cường độ cao dễ làm cơ co thắt đột ngột, hoặc xảy ra do thi đấu dưới thời tiết lạnh, không khởi động kỹ trước khi chơi. Thời gian chuột rút có thể kéo dài từ vài giây đến vài phút, gây co cứng cơ thành một cục và đau không thể cử động được.
Chuột rút là một dạng chấn thương khi chơi bóng rổ
Chuột rút cơ bắp không phải vấn đề nghiêm trọng, bạn có thể khắc phục tại chỗ bằng một số cách như kéo căng, xoa bóp, làm ấm, uốn cong hoặc cử động các ngón chân. Đồng thời tạm ngừng thi đấu, dành thời gian nghỉ ngơi đến khi trở lại trạng thái bình thường.
Một số kỹ thuật chơi bóng rổ như đập bóng tại chỗ, chuyển bóng, bắt bóng, tranh bóng đòi hỏi sự phổi hợp linh hoạt, nhuần nhuyễn giữa cổ tay và bàn tay. Những động tác này lặp lại thường xuyên có thể gây bong gân, trật khớp, gãy xương, khiến người chơi đau nhức đột ngột hoặc sưng tím vùng chấn thương.
Trật khớp vai là dạng chấn thương vai thường gặp khi chơi bóng rổ, xác định khi chỏm xương cánh tay bị trật khỏi ổ chảo xương bả vai và gây biến dạng khớp. Dấu hiệu bệnh nhân có thể nhận biết bao gồm không cử động được khớp vai, đau vùng vai, bầm tím, tê bì dưới cổ bàn tay hoặc khớp vai bị biến dạng.
Vai đau, bầm tím, tê bề hoặc biến dạng khớp vai là những dạng chấn thương thường gặp
Không riêng bóng rổ, các bộ môn thể thao khác hoặc hoạt động quá sức đều có thể kéo căng quá mức dây chằng quanh mắt cá chân và khớp cổ chân. Tình trạng này được gọi là bong mắt cá chân, bao gồm các mức độ sau:
Xem thêm: Bong gân và trật khớp trong chấn thương thể thao
Những động tác như bật cao, tiếp đất, xoay người liên tục gây áp lực lớn lên vùng lưng dưới. Nếu lặp lại thường xuyên sẽ khiến người chơi bị căng cơ, đau lưng mạn tính, ảnh hưởng lâu dài đến chất lượng cuộc sống.
Xem thêm: Đau lưng kéo dài có phải là triệu chứng của bệnh lý không? Có phòng tránh được không?
Các động tác bật cao, tiếp đất, xoay người gây áp lực lớn lên vùng lưng dưới
Gãy xương là kết quả của quá trình tích tụ áp lực lặp đi lặp lại trên xương, thường xảy ra ở bàn chân, cẳng chân hoặc đầu gối. Tùy thường hợp bệnh nhân sẽ tiếp nhận chỉ định can thiệp khác nhau, nhẹ chỉ cần bó bột, nặng hơn cần phẫu thuật chỉnh hình.
Bắt bóng sai tư thế, để bóng va chạm mạnh vào đầu ngón tay có thể dẫn đến những chấn thương như bong gân, trật khớp hoặc gãy xương. Đa phần bác sĩ khuyến nghị xử trí bảo tồn, hướng dẫn người bệnh nghỉ ngơi, dùng thuốc thuyên giảm triệu chứng và tập phục hồi chức năng.
Đặc thù của bộ môn bóng rổ là yêu cầu vận động mạnh, di chuyển liên tục, va chạm và bật nhảy xuyên suốt trận đấu. Nguyên nhân dẫn đến những chấn thương tương đối đa dạng, cụ thể như sau:
Chưa nắm vững kỹ thuật bật nhảy, tiếp đất hoặc xoay người là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây chấn thương trong bóng rổ. Ví dụ như khi tiếp đất bằng gót chân, mép bàn chân, lực phân bổ không đều dễ gây bong mắt cá chân; hoặc xoay người sai tư thế gây rách dây chằng đầu gối.
Sai kỹ thuật là nguyên nhân hàng đầu khiến người chơi bóng rổ bị chấn thương
Khởi động không đúng cách, rút ngắn thời gian khiến cơ thể không đủ thời gian để nóng lên, tăng lưu thông máu và độ đàn hồi hồi cho cơ khớp. Điều này khiến cơ bắp căng cứng, kém linh hoạt khiến nguy cơ căng cơ, rách cơ, bong gân trong thi đầu tăng cao, đặc biệt nguy hiểm với lứa tuổi thanh thiếu niên.
Trong thời gian ngắn nếu tập luyện cường độ cao, thi đấu liên tục không dành thời gian nghỉ ngơi có thể dẫn đến quá tải, gây ra chấn thương. Người chơi cần dành thời gian hồi phục, tránh làm hệ cơ xương khớp bị tổn thương hoặc kiệt sức.
Tập luyện cường độ cao, không nghỉ ngơi dễ khiến các khớp, nhóm cơ bị quá tải
Bóng rổ thuộc nhóm thể thao có tính chất đối kháng cao, nên không khó để xảy ra những va chạm khi giao tranh, bật nhảy, chắn bóng. Từ đó làm xuất hiện các vấn đề từ nhẹ như bầm tím, bong gân, trật khớp, gãy xương đến nặng làm rách dây chằng chéo và tổn thương cổ chân.
Phát hiện sớm tổn thương là yếu tố then chốt giúp việc điều trị diễn ra hiệu quả, đẩy nhanh tốc độ phục hồi. Người chơi có thể nhận diện dựa vào một số biểu hiện dưới đây:
Dấu hiệu nhận biết chấn thương trong bóng rổ
Người chơi tuyệt đối không tham gia thi đấu bóng rổ khi có nghi ngời chấn thương, việc này sẽ làm tình trạng tổn thương tiến triển nghiêm trọng và làm gián đoạn quá trình hồi phục. Liên hệ 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám với Bệnh viện Đa khoa Phương Đông để được xử trí kịp thời.
Đa phần khi xảy ra chấn thương trong lúc chơi bóng rổ, người chơi được khuyến khích sơ cứu với phương pháp RICE. Cụ thể:
Áp dụng phương pháp RICE trong sơ cứu chấn thương bóng rổ
Đối với những trường hợp nghiêm trọng hơn, có dấu hiệu của gãy xương, đứt dây chằng, đau kéo dài, cần sớm thăm khám y tế. Bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm hình ảnh như X-quang, MRI để đánh giá tình trạng chấn thương, xây dựng phác đồ can thiệp ngoại khoa hoặc vật lý trị liệu phù hợp.
Chấn thương là một phần không thể tránh khỏi khi chơi thể thao, đặc biệt với bộ môn đối kháng cao như bóng rổ. Song người chơi vẫn có thể giảm thiểu nguy cơ, phòng tránh nếu áp dụng biện pháp phù hợp được gợi ý dưới đây.
Khởi động kỹ, làm nóng cơ thể đúng cách sẽ giúp cơ bắp, khớp và hệ tuần hoàn tránh khỏi tình trạng căng cứng, bong gân và rách. Chuyên gia y tế, thể dục thể thao đồng thời khuyến nghị người chơi trước mỗi buổi tập, trận đấu cần dành 15 - 20 phút chạy bộ, bật nhảy và giãn cơ nhẹ nhàng.
Người chơi nên dành 15 - 20 phút khởi động kỹ trước khi chơi bóng rổ
Cơ thể khỏe mạnh, hệ cơ và khớp linh hoạt luôn đóng vai trò quan trọng trong công tác phòng tránh chấn thương khi chơi bóng rổ. Bạn nên tập trung tập luyện sức mạnh phần thần dưới như hông, đùi, bắp chân, hỗ trợ giảm tải áp lực cho đầu gối và cổ chân.
Khi xác định chơi bóng rổ thường xuyên, thậm chí thi đấu, người chơi nên đầu tư một đôi giày chất lượng, vừa vặn với hình dáng bàn chân. Giày không chỉ phòng tránh nguy cơ trượt ngã, mà còn giúp ổn định mắt cá chân, hạn chế nguy cơ trọ chân và bảo vệ bàn chân khi tiếp đất.
Mất nước khiến hiệu suất vận động sụt giảm, khiến nguy cơ chuột rút, mỏi cơ hoặc ngất xỉu trong thi đấu tăng cao. Trước, trong và sau buổi tập, bạn cần đều đặn bổ sung nước, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nóng bức và cường độ thi đấu cao.
Đều đặn bổ sung nước trước, trong và sau mỗi trận đấu
Những dụng cụ bảo hộ đơn giản như đai bảo vệ cổ chân, khuỷu tay, đầu gối có thể góp phần phòng ngừa chấn thương xảy ra. Khi thi đấu, người chơi cũng không nên đeo trang sức, nhai kẹo cao su, tiềm ẩn những nguy hiểm về đường hô hấp nếu xảy ra va chạm.
Chế độ dinh dưỡng phù hợp sẽ giúp người chơi nâng cao sức bền, hồi phục cơ bắp, duy trì hệ xương khớp chắc khỏe. Nhóm thực phẩm khuyến nghị bổ sung đều đặn bao gồm protein, tinh bột chậm, vitamin, khoáng chất và chất béo tốt.
Đặc biệt tăng cường bổ sung vitamin D, canxi giúp cấu trúc xương khớp luôn khỏe mạnh. Trường hợp cần tăng độ dẻo dai, đẩy nhanh tốc độ hồi phục sau chấn thương, bạn nên tiêu thụ hoa quả tươi, rau xanh, hải sản, sữa cùng các loại hạt.
Khám xương khớp định kỳ, 6 - 12 tháng/lần giúp phát hiện sớm những vấn đề bất thường, khó nhận diện ở giai đoạn đầu. Phương pháp phòng ngừa này đặc biệt nhấn mạnh với nhóm bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ cao như tiền sử chấn thương, vận động viên chuyên nghiệp.
Chủ động thăm khám sức khỏe xương khớp định kỳ tại bệnh viện
Chấn thương khi chơi bóng rổ xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, từ sai kỹ thuật, khởi động không kỹ đến luyện tập quá sức hoặc va chạm mạnh. Người chơi cần chủ động phòng ngừa để giảm thiểu tối đa tổn thương không mong muốn, qua đó nâng cao hiệu suất thi đấu và đảm bảo chức năng vận động của các chi.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Phường Đông Ngạc, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Tham vấn chuyên môn: Đội ngũ Bác sĩ Trung tâm Cơ xương khớp
Tham vấn chuyên môn: Đội ngũ Bác sĩ Trung tâm Cơ xương khớp
Chấn thương khi chơi bóng rổ là tình trạng thường gặp do vận động cường độ cao, bật nhảy, va chạm mạnh, gây đau, sưng và tím bầm.
