Chỉ số AFP là một trong những dấu ấn sinh học quan trọng được sử dụng phổ biến trong y học hiện đại, đặc biệt trong tầm soát và theo dõi các bệnh lý về gan, như ung thư gan nguyên phát. Sự thay đổi bất thường của chỉ số AFP trong máu có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm những rối loạn nguy hiểm bên trong cơ thể. Hiểu rõ về chỉ số AFP không chỉ giúp người bệnh chủ động hơn trong quá trình kiểm tra sức khỏe định kỳ mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Chỉ số AFP (Alpha-fetoprotein) là một loại glycoprotein có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển của thai nhi. Protein này chủ yếu được sản xuất bởi gan và túi noãn hoàng của thai nhi, với nồng độ cao trong máu thai nhi và nước ối trong giai đoạn mang thai. Tuy nhiên, ở người trưởng thành, nồng độ AFP trong máu thường rất thấp hoặc gần như không phát hiện được.
Tuy nhiên, trong một số tình trạng bệnh lý – đặc biệt là rối loạn gan hoặc sự phát triển bất thường của tế bào, chỉ số AFP có thể tăng cao bất thường. Vì vậy, AFP được xem là một dấu ấn sinh học quan trọng trong tầm soát, chẩn đoán và theo dõi một số loại ung thư, điển hình nhất là ung thư gan nguyên phát (HCC) và u tế bào mầm.
Xét nghiệm AFP là một phương pháp xét nghiệm máu nhằm đo lường mức độ protein AFP trong cơ thể
Thông thường, bạn có một lượng rất nhỏ AFP trong cơ thể. Nhưng khi bị mắc các bệnh lý về gan, một số căn bệnh ung thư hoặc đang mang thai thì chất này sẽ xuất hiện nhiều hơn trong máu. Lúc này, xét nghiệm AFP chính là lúc được sử dụng để đo nồng độ của một loại protein gọi là alpha-fetoprotein trong huyết thanh.
Ngoài ra, xét nghiệm AFP cũng được sử dụng trong lĩnh vực sản khoa như một phần của bộ xét nghiệm sàng lọc trong tam cá nguyệt thứ hai để đánh giá nguy cơ dị tật bẩm sinh ở thai nhi, như dị tật ống thần kinh.
Xét nghiệm AFP thường được chỉ định trong các trường hợp theo dõi đáp ứng điều trị ung thư hoặc phát hiện tái phát sau điều trị.
Tham khảo:
Trong y khoa, xét nghiệm AFP được sử dụng rộng rãi với nhiều mục đích khác nhau, trong đó phổ biến nhất gồm:
Trong lĩnh vực sản khoa, xét nghiệm AFP được sử dụng như một phần của bộ xét nghiệm sàng lọc trong tam cá nguyệt thứ hai để đánh giá nguy cơ dị tật bẩm sinh ở thai nhi. Xét nghiệm này thường được thực hiện từ tuần thứ 15 đến tuần thứ 20 của thai kỳ. Nồng độ AFP trong máu mẹ có thể phản ánh mức AFP do thai nhi sản xuất; mức AFP cao bất thường có thể chỉ điểm cho các dị tật ống thần kinh như nứt đốt sống hoặc thiếu não, trong khi mức AFP thấp có thể liên quan đến hội chứng Down hoặc hội chứng Edwards.
Tuy nhiên, xét nghiệm AFP chỉ là một công cụ sàng lọc ban đầu và không thể chẩn đoán chính xác dị tật bẩm sinh. Kết quả bất thường cần được theo dõi và đánh giá thêm bằng các phương pháp chẩn đoán khác như siêu âm thai hoặc xét nghiệm chọc ối để xác định chính xác tình trạng của thai nhi.
Nồng độ AFP trong máu thường tăng cao ở những bệnh nhân mắc ung thư gan nguyên phát, giúp các bác sĩ phát hiện sớm và theo dõi tiến triển của bệnh
Ở người trưởng thành, mức AFP thường rất thấp trong khoảng từ 0–8 ng/mL. Tuy nhiên, nồng độ AFP có thể tăng cao ở những người mắc ung thư gan nguyên phát từ 500 – 1000 ng/mL đặc biệt là ung thư biểu mô tế bào gan.
Đối với những trường hợp có nồng độ AFP tăng nhưng <200 ng/mL, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh cần thực hiện thêm xét nghiệm AFP –L3%. Kết quả AFP –L3% từ 10% trở lên có thể cho thấy nguy cơ ung thư gan cao hơn, đặc biệt là ở những người bị gan mạn tính. Xét nghiệm này sẽ hỗ trợ bác sĩ trong việc theo dõi quá trình điều trị ung thư và đánh giá hiệu quả điều trị. .
Các yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm:
Chỉ số AFP trong máu được coi là ổn định khi nằm trong khoảng 0–40 ng/mL. Mức AFP <40ng/ML thường không gây lo ngại và không liên quan đến các bệnh lý nghiêm trọng. Tuy nhiên, ở phụ nữ mang thai, mức AFP có thể thay đổi do sự phát triển của thai nhi, và một mức tăng cao không nhất thiết chỉ ra một số vấn đề về sức khỏe.
Dưới đây là các trường hợp phổ biến cần thực hiện xét nghiệm AFP:
Để được tư vấn chính xác về trường hợp cụ thể của bạn, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa. Nếu quý khách hàng có các thắc mắc nào khác cần giải đáp thì đừng ngần ngại để lại thông tin tại phần Đặt lịch khám hoặc bấm máy gọi tới Hotline 1900 1806 của BVĐK Phương Đông để được hỗ trợ.
1. AFP có thể dương tính giả hoặc âm tính giả hay không?
Câu trả lời là CÓ. Xét nghiệm AFP có thể gặp trường hợp dương tính giả hoặc âm tính giả. Dương tính giả xảy ra khi kết quả xét nghiệm cho thấy nồng độ AFP cao hơn mức bình thường, nhưng thực tế không có bệnh lý liên quan, có thể do các yếu tố như viêm gan, xơ gan hoặc thai kỳ. Ngược lại, âm tính giả xảy ra khi kết quả xét nghiệm cho thấy nồng độ AFP trong giới hạn bình thường, nhưng bệnh lý như ung thư gan vẫn có thể tồn tại. Do đó, để đánh giá chính xác tình trạng sức khỏe, cần kết hợp xét nghiệm AFP với các phương pháp chẩn đoán khác và theo dõi lâm sàng.
2. Có nên chỉ dựa vào AFP để chẩn đoán ung thư?
Chẩn đoán ung thư chỉ dựa vào AFP không phải là phương pháp chính xác và đầy đủ. Việc chỉ dựa vào AFP để đánh giá tình trạng bệnh có thể dẫn đến kết quả sai lệch. Thay vào đó, cần kết hợp AFP với các phương pháp chẩn đoán khác như hình ảnh học, sinh thiết và các xét nghiệm máu khác để có được kết luận chính xác hơn về tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.
Chỉ số AFP không chỉ đơn thuần là một thông số xét nghiệm sinh hóa, mà còn là công cụ y học có giá trị trong phát hiện sớm các bệnh lý nghiêm trọng – đặc biệt là ung thư gan. Việc kiểm tra chỉ số AFP định kỳ, nhất là với những người có yếu tố nguy cơ, sẽ giúp nâng cao hiệu quả tầm soát và điều trị bệnh ngay từ giai đoạn đầu. Trong bối cảnh y học hiện đại ngày càng đề cao yếu tố phòng ngừa và cá thể hóa điều trị, việc hiểu rõ và theo dõi chỉ số AFP chính là bước đi thông minh để bảo vệ sức khỏe toàn diện.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Chỉ số Rubella IgG tăng cao không đồng nghĩa với việc đang nhiễm bệnh, mà thường là dấu hiệu cho thấy cơ thể đã có kháng thể bảo vệ.
