Cơn bão giáp trạng là gì? Nguyên nhân và triệu chứng của bệnh

Cơn bão giáp trạng là gì?

Cơn bão giáp trạng còn được gọi là cường giáp kịch phát, đây là tình trạng nhiễm độc hormone tuyến giáp xuất hiện cấp tính do mất kiểm soát bệnh cường giáp. Mặc dù tỷ lệ gặp không cao, nhưng khi xảy ra, bệnh tiến triển rất nhanh và có nguy cơ tử vong nếu không được cấp cứu sớm.

Tình trạng này thường gặp ở người bệnh có tiền sử cường giáp nhưng chưa được điều trị hoặc điều trị không đầy đủ. Ngoài ra, cơn bão giáp trạng có thể khởi phát sau phẫu thuật tuyến giáp, tuyến cận giáp, sau sinh, sau chấn thương, hoặc trong bối cảnh nhiễm trùng nặng.

Những đối tượng có nguy cơ cao bao gồm người mắc bệnh Basedow, u tuyến giáp, bướu giáp độc không được kiểm soát tốt, hoặc người bệnh chịu áp lực tâm lý kéo dài. Thực tế cho thấy, bất kỳ bệnh nhân cường giáp nào chưa được điều trị triệt để đều có khả năng gặp phải cơn bão giáp trạng.

Cơn bão giáp trạng là tình trạng nhiễm độc hormone tuyến giáp

Các yếu tố làm tăng nguy cơ cơn bão giáp trạng

Theo các chuyên gia nội tiết, nhiều yếu tố có thể thúc đẩy sự xuất hiện của cơn bão giáp trạng, bao gồm:

• Căng thẳng tâm lý kéo dài, lo âu hoặc stress nghiêm trọng.
• Nhiễm trùng nặng như viêm não hoặc viêm màng não ở người bệnh cường giáp.
• Tác động cơ học nhiều lần lên vùng tuyến giáp.
• Ngưng thuốc kháng giáp quá sớm hoặc không tuân thủ điều trị
• Điều trị bằng iod phóng xạ hoặc sử dụng thuốc chứa iod không phù hợp.
• Dùng hormone tuyến giáp quá liều ở người có cơ địa nhạy cảm.

Triệu chứng của cơn bão giáp trạng

Cơn bão giáp trạng thường khởi phát từ các biểu hiện của cường giáp nhưng ở mức độ dữ dội và tiến triển nhanh hơn rất nhiều. Các triệu chứng xuất hiện đột ngột, nghiêm trọng và có thể gây tử vong nếu không can thiệp kịp thời.

Các biểu hiện thường gặp bao gồm:

• Về thân nhiệt: Người bệnh sốt cao, nhiệt độ cơ thể dao động từ 37 đến 41 độ C, ra nhiều mồ hôi và dễ dẫn đến mất nước nghiêm trọng.
• Về thần kinh: Khoảng 90% người bệnh xuất hiện rối loạn thần kinh như lo âu, kích động, mê sảng, rối loạn ý thức, lú lẫn và có thể tiến triển đến hôn mê.
• Về tim mạch: Nhịp tim tăng nhanh từ 120 đến 200 nhịp mỗi phút, một số trường hợp có thể lên đến 300 nhịp mỗi phút. Người cao tuổi dễ gặp rung nhĩ, rối loạn nhịp thất, suy tim sung huyết và trụy tim mạch. Nếu xuất hiện tụt huyết áp, tiên lượng thường rất xấu.
• Về tiêu hóa: Buồn nôn, nôn, đau bụng và tiêu chảy là các triệu chứng thường gặp. Một số bệnh nhân có thể xuất hiện vàng da, sung huyết gan hoặc hoại tử tế bào gan, cho thấy tình trạng bệnh đã trở nên nặng.
• Về cơ xương: Người bệnh thường có biểu hiện yếu cơ gốc chi, yếu cơ mặt, yếu cơ đầu chi và co kéo cơ mi trên.

Ngoài ra, một số trường hợp ghi nhận tăng đường huyết hoặc tăng nhẹ nồng độ canxi trong máu.

Người bệnh xuất hiện tình trạng rối loạn ý thức

Biến chứng nguy hiểm của cơn bão giáp trạng

Nếu không được điều trị kịp thời, cơn bão giáp trạng có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, với tỷ lệ tử vong lên đến 70 phần trăm. Các biến chứng thường gặp bao gồm:

• Suy tim sung huyết do tim không còn đủ khả năng bơm máu nuôi cơ thể.
• Rung tâm nhĩ khiến hoạt động co bóp của tim rối loạn nghiêm trọng.
• Tràn dịch màng phổi gây khó thở kéo dài.
• Loãng xương do rối loạn chuyển hóa sau giai đoạn nhiễm độc giáp nặng.

Những biến chứng này ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh nếu không được kiểm soát tốt.

Cách chẩn đoán cơn bão giáp trạng

Hiện nay, chẩn đoán cơn bão giáp trạng chủ yếu dựa trên đánh giá lâm sàng kết hợp với các xét nghiệm cận lâm sàng. Trên thực tế, các bác sĩ thường sử dụng bảng điểm đánh giá nguy cơ theo tiêu chuẩn Burch Wartofsky năm 1993 để hỗ trợ chẩn đoán.

Các xét nghiệm thường được chỉ định bao gồm:

• Xét nghiệm hormone T4 tự do và toàn phần cho kết quả tăng.
• Xét nghiệm hormone T3 tự do và toàn phần thường tăng cao.
• Xét nghiệm hormone kích thích tuyến giáp TSH cho kết quả giảm.
• Xét nghiệm chức năng gan cho thấy bilirubin và men gan ALT AST tăng.
• Xét nghiệm đường huyết thường tăng, nếu giảm có thể là dấu hiệu tiên lượng xấu.
• Xét nghiệm canxi máu có thể tăng nhẹ.
• Xét nghiệm kiểm tra sự thay đổi của bạch cầu: Số lượng bạch cầu thường tăng hoặc đôi khi giảm.

Lưu ý rằng các xét nghiệm hormone chỉ phản ánh tình trạng cường giáp, không đủ để khẳng định cơn bão giáp trạng nếu không kết hợp với biểu hiện lâm sàng.

Thực hiện các xét nghiệm hormone để chẩn đoán bệnh

Xem thêm:

• Chỉ số ALT là gì? Có ý nghĩa như thế nào trong chẩn đoán bệnh về gan
  
• Chỉ số bilirubin bao nhiêu là nguy hiểm cho sức khỏe?
  

Phác đồ điều trị cơn bão giáp trạng

Điều trị cơn bão giáp trạng cần được tiến hành khẩn trương tại cơ sở y tế chuyên sâu.

Điều trị hồi sức và ổn định sinh hiệu

• Người bệnh được truyền dịch để điều chỉnh rối loạn điện giải, bổ sung kali khi cần.
• Hạ thân nhiệt bằng thuốc hạ sốt paracetamol.
• Trường hợp suy tim có thể sử dụng digitalis và thuốc lợi tiểu.
• Theo dõi hô hấp liên tục và hỗ trợ oxy hoặc đặt nội khí quản khi cần.
• Sử dụng thuốc an thần thận trọng.
• Dùng thuốc ức chế giao cảm nhằm kiểm soát nhịp tim.

Ức chế tổng hợp và giải phóng hormone tuyến giáp

• Sử dụng thuốc kháng giáp tổng hợp.
• Dùng dung dịch iod theo chỉ định.
• Kết hợp corticoid như dexamethason hoặc hydrocortison để giảm chuyển đổi hormone.

Kiểm soát yếu tố thuận lợi

Nếu nghi ngờ nhiễm trùng, người bệnh sẽ được điều trị kháng sinh song song, nhưng không trì hoãn điều trị đặc hiệu cơn bão giáp trạng.

Trong đa số trường hợp, nồng độ hormone T3 sẽ giảm về mức bình thường sau 1 đến 2 ngày điều trị. Khi tình trạng ổn định, liều corticoid được giảm dần và ngừng dung dịch iod khi chức năng chuyển hóa hồi phục. Trường hợp điều trị nội khoa không hiệu quả, lọc huyết tương có thể được cân nhắc.

Biện pháp phòng ngừa cơn bão giáp trạng

Phòng ngừa cơn bão giáp trạng đóng vai trò rất quan trọng trong quản lý bệnh cường giáp. Một số biện pháp hiệu quả bao gồm:

• Tuân thủ nghiêm ngặt điều trị cường giáp, không tự ý ngưng thuốc kháng giáp.
• Theo dõi chặt chẽ việc sử dụng insulin và digitalis ở người bệnh có chỉ định.
• Hạn chế tác động và sờ nắn vùng tuyến giáp.
• Tránh thực hiện các thủ thuật và phẫu thuật trong giai đoạn bệnh chưa ổn định.
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và vận động hợp lý.
• Giữ tinh thần thoải mái, hạn chế stress và lo âu kéo dài.
• Thăm khám định kỳ để đánh giá hiệu quả điều trị và phát hiện sớm nguy cơ biến chứng.

Thăm khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bệnh

Cơn bão giáp trạng là một tình trạng cấp cứu nội tiết nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Chính vì vậy, nhận biết sớm triệu chứng và chủ động phòng ngừa sẽ giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ biến chứng, đồng thời nâng cao hiệu quả điều trị cho người bệnh.

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về cơn bão giáp trạng. Nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc nào có thể liên hệ BVĐK Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.