Cong vẹo cột sống học đường là thuật ngữ chỉ sự biến đổi hình dạng cấu trúc xương sống, thường lệch hoặc gập về một phía. Song tình trạng này ở trẻ hoàn toàn có thể cải thiện, điều trị nếu được can thiệp sớm và đúng cách. Bài viết dưới đây sẽ thông tin đến cha mẹ, thầy cô giáo các biểu hiện thường gặp cũng như cách phân biệt với tình trạng tạm thời.
Cong vẹo cột sống học đường là tình trạng cột sống bị lệch về một bên hoặc bị gập quá mức về phía trước/sau. Hậu quả khiến cột sống không còn giữ được các đoạn cong sinh lý bình thường, ảnh hưởng trực tiếp đến phần thắt lưng và ngực người bệnh.
Cong vẹo cột sống học đường ảnh hưởng trực tiếp đến phần thắt lưng và ngực
Theo dữ liệu từ Hopital for Special Surgery, bệnh viện chỉnh hình hàng đầu tại Mỹ, ước tính xác định được 6 thể cong vẹo thường xuất hiện trong giai đoạn trẻ đi học:
Cong vẹo cột sống ở trẻ bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, ví như ngồi học sai tư thế, dùng thiết bị điện tử quá lâu, ít vận động hoặc mang vác cặp sách nặng. Chế độ dinh dưỡng cũng góp phần làm tăng nguy cơ mất đường cong sinh lý, phụ huynh cần hết sức lưu ý.
Vẹo cột sống bẩm sinh tương đối hiếm gặp, tình trạng này xảy ra do sự phát triển bất thường của xương sống ngay từ khi còn trong bụng mẹ. Điển hình như xương sống hình thành không hoàn chỉnh hoặc các đốt sống không phân tách hoàn toàn.
Yếu tố bẩm sinh cũng có thể khiến nhiều trẻ bị cong vẹo cột sống
Các vấn đề rối loạn thần kinh như liệt não, bại não,... thường khiến phần trên cơ thể trẻ suy yếu. Từ đó làm mất khả năng nâng đỡ cột sống thông thường, dẫn tới tình trạng cong vẹo về một bên hoặc một phía.
Bàn chân bẹt xuất hiện ở 30% trẻ em châu Á, khiến xương cẳng chân mất ổn định khi đi lại hoặc chạy nhảy. Hiện tượng này thường kéo theo sự xoay lệch của khớp gối, lâu dài làm tăng nguy cơ trẻ bị thoái hóa khớp sớm hoặc trực tiếp cong vẹo xương sống.
Hội chứng bàn chân dẹt ảnh hưởng đến 30% trẻ em châu Á
Thực tế, thói quen sinh hoạt xấu là nguyên nhân hàng đầu khiến học sinh gặp các vấn đề về cột sống. Ví dụ như:
Cong vẹo cột sống ở trẻ nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng cách có thể giảm ngừa tối đa các biến chứng về lâu dài. Tùy theo giai đoạn mà phụ huynh có thể nhận biết qua dáng đi, tư thế và hình dạng cột sống.
Tuy nhiên các triệu chứng cong vẹo dễ bị nhầm lẫn với bệnh lý xương khớp khác, dẫn tới chủ quan chậm trễ trong điều trị. Cha mẹ nếu nhận thấy các vấn đề bất thường dưới đây, cần sớm sắp xếp thời gian đưa trẻ thăm khám chuyên khoa.
Giai đoạn đầu cong vẹo cột sống chưa thực sự điển hình, dễ bị nhầm lẫn với tình trạng mệt mỏi do học tập hoặc vận động. Song nếu chú ý kỹ, phụ huynh có thể nhận thấy các vấn đề như:
Xem thêm: Gù lưng ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Dấu hiệu cong vẹo cột sống học đường thường gặp
Cong vẹo cột sống học đường thường bị nhầm lẫn với các tình trạng xương khớp tạm thời hoặc không liên quan đến cột sống như:
Để nhận diện chính xác hơn tình trạng cong vẹo cột sống ở trẻ, ngoài quan sát các triệu chứng, phụ huynh có thể thực hiện một số bài kiểm tra đơn giản khác như:
Các cách phụ huynh kiểm tra con trẻ có bị cong vẹo cột sống hay không
Mỗi dạng cong vẹo cột sống sẽ có đặc điểm, mức độ tổn thương khác nhau nên cần được phân biệt rõ ràng. Từ đó có phương pháp theo dõi, xử trí phù hợp, giúp trẻ phục hồi sức mạnh cột sống:
Phân biệt các loại gù vẹo cột sống học đường
Cong vẹo cột sống học đường nếu được can thiệp sớm sẽ giảm thiểu tối đa tác động xấu lên sự phát triển xương khớp của trẻ. Ngoài căn cứ vào các biểu hiện thông thường nêu trên, trẻ cần được điều trị ngay khi khởi phát các vấn đề dưới đây.
Biểu hiện cong vẹo cột sống ở trẻ cần can thiệp sớm
Độ tuổi dậy thì là giai đoạn dễ phát sinh các vấn đề bất thường ở cột sống, cha mẹ cần theo dõi sát sao để có biện pháp can thiệp kịp thời. Đặc biệt chú ý hơn với trẻ mắc hội chứng bàn chân dẹt, chuyên gia y tế khuyến nghị nên thăm khám sức khỏe định kỳ.
Điều trị gù vẹo cột sống học đường thông thường tập trung điều chỉnh tư thế, phần lớn can thiệp không xâm lấn. Phụ huynh nên đưa con đến bệnh viện thăm khám, tiếp nhận chỉ định tùy theo tình trạng hoặc mức độ cong.
Sử dụng nẹp chỉnh hình thường được áp dụng với trẻ bị cong vẹo cột sống 20 - 40 độ. Song nẹp cần được đeo cả ngày và đêm để cải thiện hình dáng xương sống, có thể gây bất tiện sinh hoạt trong thời gian đầu.
Chỉnh cột sống bằng tay cũng là một phương pháp được cân nhắc với trẻ bị cong vẹo cột sống trên 20 độ. Quá trình thao tác cần được thực hiện bởi bác sĩ hoặc kỹ thuật viên lành nghề, giảm thiểu tối đa các rủi ro không mong muốn.
Chỉnh cột sống áp dụng với trường hợp trẻ bị cong vẹo cột sống trên 20 độ
Can thiệp ngoại khoa thường không được khuyến nghị với trẻ nhỏ, do tiểm ản rủi ro về sốc thuốc, hôn mê, liệt chi. Song phẫu thuật lại là phương pháp điều chỉnh cột sống hiệu quả, mang lại kết quả rõ rệt nhanh chóng so với các hướng điều trị bảo tồn khác.
Phụ huynh, giáo viên hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa cong vẹo cột sống học đường cho trẻ, thông qua những thói quen và lối sinh hoạt lành mạnh. Một số gợi ý mà cha mẹ và nhà trường có thể tham khảo:
Phòng ngừa tật cong vẹo cột sống ở trẻ trong độ tuổi đến trường
Cong vẹo cột sống học đường trước hết ảnh hưởng trực tiếp đến vận động của trẻ, tiếp đến kéo theo hệ lụy về tính thẩm mỹ hay chức năng hô hấp. Trong giai đoạn dậy thì, phụ huynh cần phối với giáo viên theo dõi sát sao các triệu chứng bất thường, đưa trẻ thăm khám và điều trị kịp thời.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Phường Đông Ngạc, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Mổ gai cột sống là giải pháp điều trị được chỉ định khi các phương pháp bảo tồn bằng thuốc, vật lý trị liệu không có hiệu quả giảm đau,...
