Gãy thân xương cánh tay: Triệu chứng, nguyên nhân và hướng điều trị

Gãy thân xương cánh tay do đâu?

Gãy thân xương cánh tay (hay gãy xương cánh tay) là tên gọi y khoa của tình trạng gãy xương phần trên cánh tay, thường do chấn thương té ngã, thể thao hoặc tai nạn giao thông. Ngoài ra có thể xuất hiện gián tiếp do ngã chống khuỷu tay hoặc co cơ.

Thân xương cánh tay kéo dài từ điểm bám của cơ ngực lớn bờ trên đến lồi cầu cánh tay. Trong đó 2/3  xương phía trên có cấu tạo dạng tròn, 1/3 phía dưới cũng dẹt dần theo hướng trước sau giống với ống tủy bên trong thân xương.

Nguyên nhân làm gãy thân xương cánh tay

Gãy xương cánh tay có thể di lệch tùy theo vị trí gãy và lực va chạm:

• Gãy tại vị trí bám cơ ngực lớn: Xương đầu trên bị gãy sẽ bị kéo lệch, xoay ra ngoài do chịu lực từ các cơ trên gai, cơ dưới gai và cơ dưới vai.
• Gãy tại giữa chỗ bám cơ ngực lớn và chỗ bám cơ delta: Tình trạng này xảy ra do xương chịu lực kéo từ cơ ngực lớn khiến đầu trên xương khép lại, kết hợp với lực kéo từ cơ delta khiến đầu xương dưới di lệch lên hoặc ra ngoài.
• Gãy tại dưới chỗ bám cơ delta: Do chịu tác động lực kéo từ các cơ, đầu trên của cương sẽ bị dạng ra và đầu dưới bị đẩy lên trên.

Gãy 1/3 giữa và 1/3 dưới của thân xương cánh tay là dạng chấn thương thường gặp hơn cả. Gãy tại những vị trí này không chỉ khiến xương di lệch rõ mà còn tiềm ẩn các biến chứng nguy hiểm như tổn thương thần kinh quay.

Biểu hiện gãy thân xương tay

Sau gãy xương cánh tay, bệnh nhân sẽ đối mặt với loạt triệu chứng khó chịu như đau tăng dần khi di chuyển, tác động vào vùng gãy, thậm chí mất khả năng di chuyển hoàn toàn. Sưng nề, bầm tím hoặc thay đổi hình dạng cánh tay chấn thương cũng có thể xuất hiện.

Một số biểu hiện khác mà bạn có thể gặp phải, bao gồm:

• Chi trên biến dáng rõ rệt, nhìn bằng mắt thường có thể thấy góc gấp, lệch trúc hoặc tay ngắn lại.
• Vùng gãy chuyển động bất thường, không còn chắc chắn và vững vàng như bình thường.
• Khi di chuyển nghe được tiếng xương lạo xạo, do các mảnh xương gãy cọ sát vào nhau.
• Xuất hiện tình trạng liệt cổ tay, gặp khó khăn khi duỗi cổ tay hoặc các ngón tay.
• Mạch máu cánh tay bị tổn thương dẫn đến lạnh, tím tái hoặc mất mạch.
• Da bị rách, trầy xước sâu, thậm chí đầu xương có thể nhô ra ngoài và chảy máu nhiều.

Biểu hiện lâm sàng khi thân xương cánh tay bị gãy

Nếu xuất hiện các triệu chứng nêu trên, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được chụp X-quang ở tư thế thẳng - nghiêng. Phương pháp sẽ cung cấp chi tiết vị trí, đường gãy và tình trạng di lệch của các mảnh xương rơi.

Đối với nguyên nhân tiềm ẩn do bệnh lý, bác sĩ có thể chỉ định thêm chụp CT-Scan, MRI để định vị các tổn thương liên quan hoặc tìm nguyên nhân. Đây là công tác cần thiết, quan trọng trước khi tiến hành điều trị chuyên sâu.

Biến chứng quan trọng của gãy thân xương cánh tay

Biến chứng gãy thân xương tay có thể xuất hiện ngay sau va đập hoặc tiến triển dần về sau:

• Biến chứng sớm: Bệnh nhân liệt dây thần kinh quay khiến bờ ngoài cẳng tay tê bì, thậm chí mất khả năng cử động duỗi ngón cái và ngón trở.
• Biến chứng muộn: Hình thành khớp giả, chậm liền xương, di lệch khớp, teo cơ sau chấn thương, cứng khớp vai và khớp khuỷu.

Đây là những biến chứng nguy hiểm cần được theo dõi và điều trị sớm, giúp quá trình phục hồi diễn ra thuận lợi. Bệnh nhân cần phối hợp, tuân thủ theo hướng dẫn y tế chuyên môn.

Phương pháp điều trị gãy thân xương tay

Tiên lượng điều trị sau gãy thân xương cánh tay phụ thuộc vào nhiều yếu tố, vị trí gãy hay kiểu gãy. Trong đó chấn thương chéo hoặc xoắn dễ lành hơn phương ngang hoặc phân tách thành nhiều đoạn. Thời gian hồi phục của xương gãy hở cũng lâu hơn xương gãy kín, đồng thời tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng và viêm xương.

Dựa vào các tình trạng tổn thương, bác sĩ sẽ áp dụng điều trị bảo tồn hoặc hướng can thiệp ngoại khoa phù hợp.

Điều trị bảo tồn

Điều trị bảo tồn thường được chỉ định với các trường hợp gãy xương kín, thỏa mãn các tiêu chí như gập góc về phía sau nhỏ hơn 20 độ, gập góc vào trong nhỏ hơn 30 độ và độ chồng ngắn không vượt trên 3cm. Thời gian điều trị trung bình kéo dài 6 - 8 tuần, ghi nhận kết quả phục hồi khả quan.

Một số phương pháp phục hồi chính bao gồm:

• Bó bột treo cánh tay với những trường hợp gãy 1/3 xương giữa cánh tay, đặc biệt dạng gãy chéo, xoắn, có di lệch chống ngắn nhất định.
• Nẹp chữ U phù hợp với những trường hợp gãy di lệch chống ngắn ít.
• Băng Velpeau phù hợp với trẻ nhỏ và người già gặp khó khăn khi tiếp cận các phương pháp điều trị khác. Hoặc trường hợp gãy xương ít hoặc không bị di lệch.
• Bột ngực vai cánh tay thường được chỉ định với bệnh nhân mắc các bệnh lý hô hấp, yêu cầu dạng và xoay ngoài trong quá trình nắn.
• Nẹp chức năng được sử dụng sau 1 - 3 tuần điều trị, không phù hợp với những tình trạng tổn thương mô mềm nặng.

Phương pháp điều trị bảo tồn đối với gãy thân xương tay

Để đạt hiệu quả điều trị bảo tồn cao nhất, bệnh nhân cần kết hợp với các bài tập vật lý trị liệu, giảm nguy cơ cứng khớp. Đồng thời giúp các khớp tự lấy lại lực, tầm vận động theo khả năng tự nhiên.

Điều trị phẫu thuật

Can thiệp ngoại khoa phù hợp với những trường hợp đa chấn thương, gãy xương hở, xương gãy thành nhiều mảnh, khuỷu tay lỏng lẻo. Hoặc sau quá trình điều trị bảo tồn không đạt được hiệu quả, xương phục hồi không như mong đợi, xuất hiện biến chứng về thần kinh và mạch máu.

Cách thức điều trị cho trường hợp gãy hở và gãy kín như sau:

Điều trị gãy thân xương tay là quá trình phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp hiệu quả giữa bệnh nhân và bác sĩ. Trung tâm Cơ Xương Khớp - Bệnh viện Đa khoa Phương Đông là địa chỉ y tế tin cậy cao, cung cấp các giải pháp theo từng tình trạng, qua đó giảm thiểu tối đa biến chứng y tế.

Liên hệ 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được tư vấn, khắc phục tổn thương gãy xương cánh tay với chuyên gia y tế.

Chăm sóc phục hồi sau gãy thân xương cánh tay

Ở giai đoạn bất động do gãy thân xương cánh tay, bệnh nhân cần tập trung đảm bảo khả năng lưu thông tuần hoàn máu và teo cơ do bất động lâu ngày. Theo đó nên tập trung cử động ngón tay, cổ tay, tập co cơ tĩnh cho nhóm cơ đai vai, cơ nhị đầu và cơ tam đầu.

Khi chuyển sang giai đoạn phục hồi chức năng, bệnh nhân cần đạt mục tiêu duy trì và cải thiện sự linh hoạt của các khớp. Bệnh nhân nên lựa theo sức để nâng cao tay, cử động cổ tay và ngon tay.

Chăm sóc phục hồi nhằm hạn chế tối đa các biến chứng

Việc tập các bài phục hồi được khuyến khích dưới sự giám sát của kỹ thuật viên, chuyên gia điều trị. Điều này giúp bệnh nhân mở rộng phạm vi chuyển động khớp vai, khớp khuỷu hiệu quả và an toàn, giảm thiểu các nguy cơ biến chứng không mong muốn.

Kết luận

Gãy thân xương cánh tay là dạng chấn thương nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống nếu không can thiệp kịp thời. Nhận diện sớm các triệu chứng lâm sàng giúp tối ưu hiệu quả chẩn đoán, giảm ngừa các nguy cơ biến chứng về sau.