Gãy xương cành tươi: Nguyên nhân, triệu chứng và hướng điều trị

Gãy xương cành tươi là gì?

Gãy xương cành tươi (gãy xương “greenstick”) là tình trạng xương phải chịu một lực uốn cong đến khi thực sự đứt gãy dọc một, nhưng không vỡ thành nhiều mảnh. Hầu hết các trường hợp chấn thương được ghi nhận xảy ra ở trẻ em dưới 10 tuổi, do khi này xương trẻ mềm và linh hoạt hơn người lớn.

Gãy xương cành tươi là tình trạng xương bị uốn cong, nứt nhưng không vỡ nhiều mảnh

Gãy xương “greenstick” thường ảnh hưởng đến các loại xương dài như xương cánh tay, xương cẳng tay, xương đùi, xương mác, xương đốt ngón tay và ngón chân. Dễ dàng xảy ra khi trẻ té ngã, va đập trong khi chạy nhảy, chơi thể thao hoặc hoạt động sinh hoạt thường ngày.

Dạng gãy này rất dễ bị nhầm lẫn với bong gân do sở hữu triệu chứng lâm sàng tương tự nhau như đau, sưng, hạn chế vận động. Việc chẩn đoán, phân biệt cũng gặp khó khăn vì trẻ nhỏ vẫn có thể sử dụng chi bị chấn thương như bình thường.

Nguyên nhân gãy xương cành tươi ở trẻ em

Gãy xương cành tươi có thể xảy ra sau khi xương phải chịu lực nén dọc trục hoặc vuông góc tác động lên xương. Ví dụ như dùng tay chống đỡ trong lúc ngã, va chạm mạnh với bề mặt cứng do chơi thể thao hay tai nạn giao thông.

Mọi đối tượng đều có nguy cơ bị gãy xương “greenstick”, đặc biệt khi xương còn mềm dẻo hoặc đang trong quá trình phát triển. Hoặc những người có mật độ xương thiếu ổn định, đang trong thời gian phục hồi sau điều trị bệnh lý về xương khớp.

Triệu chứng gãy xương kiểu cành tươi

Nhận diện chính xác triệu chứng lâm sàng của gãy xương cành tươi là công tác quan trọng, tối ưu hiệu quả cấp cứu và điều trị. Đau ngay sau chấn thương là biểu hiện đầu tiên mà người bệnh, phụ huynh có thể nhận thấy, cơn đau tăng lên theo thời gian.

Một số biểu hiện lâm sàng khác kèm theo:

• Vùng gãy xương bị uốn cong, vặn hoặc biến dạng.
• Vị trí chấn thương sưng to.
• Khu vực tổn thương dễ bị đau nhức khi xuất hiện tác động ngoại lực.
• Cảm giác khó chịu kéo dài hơn 1 - 2 ngày.

Hình ảnh X-quang gãy cành tươi xương trẻ em

Để đưa kết luận chính xác cuối cùng người bệnh có bị gãy xương cành tươi hay không. Bác sĩ cần kết hợp với hình ảnh chẩn đoán cận lâm sàng khác như X-quang xương, chụp CT-Scan, chụp MRI để quan sát chi tiết tình trạng xương và các mô cơ xung quanh.

Biến chứng nguy hiểm

Theo như thông tin đã chia sẻ ở trên, gãy xương cành tươi ở trẻ nhỏ thường khó phát hiện, đặc biệt với những trẻ chưa biết mô tả triệu chứng. Điều này dẫn đến tình trạng chậm trễ điều trị, tạo điều kiện cho các biến chứng phát triển.

Trong đó cần đề cập đến:

• Dây thần kinh hoặc mạch máu xung quanh vị trí gãy xương bị tổn thương.
• Chảy máu bất ngờ, có thể khó kiểm soát.
• Khởi phát vấn đề nhiễm trùng bên trong hoặc xung quanh vị trí gãy.
• Biến dạng chi trong thời gian làm lành xương.
• Một số biến chứng nguy hiểm khác có thể kể đến như vẹo trục, viêm xương, di lệch xương, chèn ép khoang, liệt dây thần kinh,...

Một số biến chứng gãy xương cần thận trọng

Nhóm biến chứng này không chỉ làm giảm hiệu quả điều trị mà còn đe dọa đến khả năng vận động và phát triển xương khớp thông thường của trẻ. Nhận biết sớm triệu chứng, nguyên nhân và không chủ quan trước mọi chấn thương là vấn đề cần được lưu tâm hàng đầu.

Phương pháp điều trị gãy xương cành tươi

Để đưa ra phương pháp điều trị gãy xương thích hợp, bệnh nhân cần được chẩn đoán xác định mức độ, vị trí gãy, kết hợp với tình trạng sức khỏe hiện tại. Dựa vào các yếu tố này bác sĩ sẽ cung cấp hướng can thiệp phù hợp, thông thường bao gồm:

Bó bột

Gãy xương cành tươi làm tăng nguy cơ gãy xương hoàn toàn, nên bắt buộc phải bất động để ổn định lại xương. Phần lớn bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân bó bột, thời gian điều trị bằng phương pháp này có thể khoảng 4-6 tuần.

Tùy thuộc vào vị trí gãy, bệnh nhân gãy đoạn xa hay gãy đoạn gần, sẽ có những lựa chọn bó bột phù hợp. Đặc biệt với chấn thương xương gần cần được theo dõi và chỉnh hình thường xuyên, do tính chất không ổn định, nguy cơ gập góc cao và dễ dịch chuyển.

Nẹp

Đối với các trường hợp gãy xương ở vị trí cần cử động nhiều như cổ tay, dùng nẹp tháo rời là giải pháp tối ưu và hiệu quả. Bác sĩ sẽ đặt dụng cụ cố định mềm hoặc linh hoạt lên vùng tổn thương, vừa giữ xương không bị di lệch, vừa đảm bảo khả năng vận động nhẹ nhàng trong thời gian điều trị.

Tiến hành nẹp xương đối với vị trí gãy cần cử động linh hoạt

Phương pháp này cũng rất phù hợp với trẻ nhỏ do tạo được cảm giác thoải mái, ít đau đớn và dễ chăm sóc. Một số ưu điểm khác có thể kể đến như chi phí thấp, dễ tháo lắp giúp trẻ tắm rửa dễ dàng mà không ảnh hưởng đến vùng xương đang hồi phục.

Phẫu thuật

Chỉ định phẫu thuật thường được xem xét cuối cùng, khi tình trạng tiềm ẩn nguy cơ gãy xương hoàn toàn. Hướng can thiệp có thể bao gồm đặt thanh kim loại bên trong xương, gắn tấm kim loại xung quanh vết nứt bằng ốc vít.

Hậu phẫu bệnh nhân có thể được dùng thêm các loại thuốc giảm đau như ibuprofen, acetaminophen. Kết hợp với đó là chế độ chăm sóc phục hồi tại nhà, đảm bảo lối sinh hoạt lành mạnh và chế độ dinh dưỡng cân bằng các nhóm chất.

Biện pháp phòng tránh gãy xương cành tươi

Chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh an toàn là cách tối ưu nhất để giảm nguy cơ gãy xương và biến chứng không mong muốn. Dưới đây là một số gợi ý từ chuyên gia y tế:

• Trang bị dụng cụ bảo hộ khi tham gia các bộ môn, hoạt động thể thao có nguy cơ gãy xương cao.
• Hạn chế để trẻ vui chơi tại khu vực dễ va chạm, té ngã trên bề mặt cứng. Khuyến khích con hoạt động ở nơi có đệm, thảm lót an toàn.
• Dạy con kỹ năng xử lý tình huống khi va chạm, cách ngã đúng khi chơi thể thao và tham gia giao thông.
• Loại bỏ các đồ vật dễ gây trượt ngã trong nhà như sàn nhà ướt, sàn nhà bừa bãi đồ chơi,..
• Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, ưu tiên thực phẩm giàu canxi, vitamin D, khoáng chất để xương chắc khỏe, giảm nguy cơ gãy khi va chạm.

Biện pháp phòng tránh gãy xương cành tươi

Nhìn chung, gãy xương cành tươi có tiên lượng điều trị tốt, có thể hồi phục mà không ảnh hưởng đến chức năng hoạt động hay di chứng về sau. Tuy nhiên phụ huynh không được chủ quan, cần thăm khám y tế để vị trí xương gãy được cố định đúng cách và hướng dẫn chăm sóc tại nhà.