Nguyên nhân gây ra gai cột sống L4 L5 là gì? Lưu ý điều gì khi chăm sóc

Gai cột sống L4 L5 là gì?

Gai cột sống L4 L5 là tình trạng xuất hiện gai xương bất thường ở hai đốt sống thắt lưng cuối cùng – L4 và L5. Đây là khu vực chịu nhiều áp lực nhất của cơ thể, giúp nâng đỡ phần trên và thực hiện các động tác như cúi, xoay, nghiêng người.

Khi cột sống bị thoái hóa, phần sụn và đĩa đệm giữa các đốt sống bị mài mòn. Cơ thể phản ứng bằng cách hình thành các mấu xương để bù vào vùng thiếu hụt đó. Tuy nhiên, phần xương thừa này lại mọc lệch, tạo thành các “gai” nhỏ, có thể cọ xát hoặc chèn ép lên dây thần kinh, tủy sống và các mô xung quanh.

Theo thời gian, nếu không điều trị sớm, người bệnh có thể gặp tình trạng đau nhức dữ dội, tê bì tay chân, thậm chí mất khả năng vận động.

Người bệnh có thể bị gai cột sống ở hai đốt sống thắt lưng cuối cùng

Nguyên nhân dẫn đến gai cột sống L4 L5

Theo các bác sĩ chuyên khoa Thần kinh Cột sống, có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng hình thành các gai ở cột sống. Một số các nhân tố gây bệnh phổ biến bao gồm:

Lão hoá

Tuổi tác là nguyên nhân hàng đầu. Khi cơ thể lão hóa, đĩa đệm mất dần tính đàn hồi và khả năng giữ nước, khiến các khớp xương ma sát trực tiếp với nhau. Quá trình này kích thích cơ thể tạo thêm các gai xương. Bất thường này thường gặp ở người trên 40 tuổi, đặc biệt là những người ít vận động hoặc làm việc nặng.

Tai nạn, té ngã

Những chấn thương mạnh ở vùng lưng do tai nạn giao thông, té ngã hay va đập đều có thể gây tổn thương đốt sống L4 L5. Khi xương bị nứt, lệch hoặc viêm, quá trình lành lại tự nhiên của cơ thể có thể kích thích hình thành gai xương.

Hoạt động sai tư thế, mang vác nặng

Việc ngồi sai tư thế, cúi gập người quá lâu hoặc thường xuyên mang vác vật nặng khiến cột sống bị chịu áp lực không đều, đặc biệt là vùng L4 L5. Lâu dần, sự chèn ép liên tục này khiến đĩa đệm bị thoái hóa và dễ dẫn đến gai cột sống.

Mang vác vật nặng lâu ngày có thể khiến bệnh nhân dễ gặp các vấn đề về mặt xương khớp

Thừa canxi

Ít ai biết rằng, bổ sung quá nhiều canxi cũng có thể gây hại. Khi lượng canxi dư thừa trong cơ thể không được hấp thụ hết, chúng có thể tích tụ quanh xương, khiến đĩa đệm bị xơ cứng, giảm linh hoạt và thúc đẩy hình thành gai xương.

Triệu chứng của bệnh gai cột sống L4 L5 là gì?

Ở giai đoạn đầu, bệnh thường không có biểu hiện rõ ràng. Tuy nhiên, khi gai xương phát triển lớn hơn và chèn ép dây thần kinh, người bệnh sẽ có những biểu hiện rõ ràng hơn như sau:

• Đau lưng âm ỉ hoặc dữ dội ở vùng thắt lưng, lan xuống mông, hông hoặc chân.
• Cảm giác tê bì, châm chích ở chân hoặc mông do rễ thần kinh bị chèn ép.
• Khó cúi, xoay hoặc đứng lâu, các cơn đau tăng khi vận động mạnh và giảm khi nghỉ ngơi.
• Yếu cơ, mất cảm giác, khiến việc đi lại, leo cầu thang trở nên khó khăn.
• Với các ca bệnh nặng có thể gặp rối loạn tiểu tiện hoặc đại tiện, do chèn ép dây thần kinh vùng thắt lưng.

Các phương pháp điều trị gai cột sống L4 L5

Tùy vào mức độ tổn thương, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Các phương pháp điều trị thường được cân nhắc sử dụng bao gồm:

Sử dụng thuốc Tây

Đây là phương pháp điều trị phổ biến ở giai đoạn đầu, giúp giảm đau, kháng viêm và cải thiện triệu chứng tạm thời. Các loại thuốc có thể được chỉ định bao gồm:

• Thuốc giảm đau như Paracetamol, Tramadol giúp giảm nhanh các cơn đau lưng.
• Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) Ibuprofen, Naproxen giúp giảm viêm sưng quanh vùng tổn thương.
• Thuốc giãn cơ bao gồm Cyclobenzaprine, Tizanidine hỗ trợ làm giãn cơ vùng lưng, giảm co cứng.
• Thuốc giảm đau thần kinh được chỉ định nếu bệnh nhân bị đau lan xuống chân do chèn ép rễ thần kinh.

Trường hợp các loại thuốc trên không đáp ứng, bác sĩ có thể cân nhắc tiêm corticoid ngoài màng cứng để giảm đau. Tuy nhiên phương pháp này có thể đi kèm tác dụng phụ nên cần được chỉ định cẩn trọng.

Phẫu thuật

Phẫu thuật thường được chỉ định khi các phương pháp điều trị như trên không hiệu quả hoặc trong các trường hợp như sau:

• Gai xương phát triển quá lớn,
• Gây chèn ép nặng lên tủy sống hoặc dây thần kinh,
• Hoặc bệnh nhân bị liệt, mất kiểm soát đại – tiểu tiện.

Tuỳ theo tình trạng tổn thương mà các bác sĩ sẽ thực hiện các can thiệp ngoại khoa khác nhau đề điều trị cho bệnh nhân, có thể kể đến như:

• Cắt bỏ gai xương để loại bỏ phần xương mọc thừa chèn ép lên dây thần kinh.
• Thay đốt sống hoặc đĩa đệm nhân tạo giúp phục hồi cấu trúc và giảm áp lực lên cột sống.

Sau phẫu thuật, người bệnh cần vật lý trị liệu phục hồi chức năng để cải thiện khả năng vận động và hạn chế tái phát.

Xem thêm: Tại sao nên cảnh giác với gai xương? Có phải khi nào cũng cần điều trị?

Người bệnh có thể bị gai cột sống ở hai đốt sống thắt lưng cuối cùng

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là phương pháp an toàn, không xâm lấn, giúp cải thiện triệu chứng hiệu quả. Các bài tập và liệu pháp thường được áp dụng có thể kể đến như:

• Xoa bóp, chườm nóng, tắm nước ấm giúp giãn cơ, tăng tuần hoàn máu, giảm đau nhức.
• Điện xung, hồng ngoại hoặc sóng ngắn có công dụng kích thích thần kinh, giảm viêm.
• Kéo giãn cột sống giảm áp lực lên các đốt sống L4 L5.
• Tập yoga hoặc bài tập giãn cơ lưng đem lại hiệu quả tăng cường sức mạnh cơ lưng và cải thiện linh hoạt cho cột sống.

Để góp phần nâng cao hiệu quả trong quá trình điều trị, cách tốt nhất là bạn nên tập vật lý trị liệu 2–3 buổi/tuần dưới hướng dẫn của chuyên viên.

Chế độ dinh dưỡng cho người bị gai cột sống

Có thể bạn chưa biết, dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa và hỗ trợ điều trị gai cột sống. Theo các bác sĩ chuyên khoa, người bệnh nên xây dựng chế độ ăn cân đối, giàu chất chống viêm và tốt cho xương khớp bao gồm: 

• Bổ sung thực phẩm giàu canxi mỗi ngày như sữa, tôm, cua, cá hồi, đậu phụ,.. Nguyên nhân là canxi có vai trò vô cùng quan trọng trong việc hình thành và củng cố sức mạnh của xương.
• Ưu tiên hấp thu vitamin D từ cá biển, trứng, nấm và ánh nắng sớm. Bởi vitamin D cũng là vi chất dinh dưỡng rất cần thiết giúp cơ thể hấp thu canxi và phosphorus hiệu quả hơn.
• Tăng cường bổ sung protein, chất đạm được biết đến có chức năng nuôi dưỡng cơ bắp, tái tạo mô và hỗ trợ vận động linh hoạt hơn. Một số nguồn đạm tốt bạn không nên bỏ qua bao gồm thịt nạc, cá, trứng, đậu, hạt và các sản phẩm từ sữa ít béo.
• Uống đủ nước mỗi ngày: Nước giúp các khớp và đĩa đệm hoạt động trơn tru, đồng thời hỗ trợ lưu thông máu và trao đổi chất. Hãy duy trì thói quen uống khoảng 1,5–2 lít nước mỗi ngày để giữ cho cơ thể khỏe mạnh và cột sống linh hoạt.

Bên cạnh các loại thực phẩm bạn nên tích cực bổ sung, người bệnh cũng nên hạn chế lựa chọn các loại thực phẩm dưới đây:

• Thực phẩm chiên rán, nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh.
• Thịt đỏ và đồ ngọt vì có thể kích thích cơ thể sinh ra phản ứng viêm nhanh chóng và trầm trọng hơn.
• Muối và rượu bia có thể gây mất canxi và làm yếu cấu trúc xương.

Có thể nói, gai cột sống L4 L5 là bệnh lý xương khớp tiến triển âm thầm nhưng có thể dẫn đến những hậu quả nặng nề nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Việc duy trì lối sống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, ăn uống khoa học và đi khám sức khoẻ định kỳ là cách đơn giản nhưng rất hiệu quả để phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh.