Phác đồ điều trị viêm khớp gối là hệ thống hướng dẫn lâm sàng, hỗ trợ bác sĩ xác định phương pháp can thiệp phù hợp theo từng giai đoạn và thể trạng người bệnh. Việc tuân thủ nguyên tắc, liệu trình khắc phục đảm bảo khả năng kiểm soát triệu chứng, ngăn chặn biến chứng và hồi phục chức năng vận động.
Lưu ý khi tuân theo phác đồ điều trị viêm khớp gối
Trước khi tìm hiểu phác đồ điều trị viêm khớp gối chuẩn y tế, người bệnh cần hiểu thêm về nguyên tắc và lưu ý trước khi áp dụng. Việc tuân thủ hướng dẫn từ bác sĩ không chỉ giúp thuyên giảm triệu chứng, mà còn ngăn ngừa những hệ lụy nghiêm trọng về sau.
Nguyên tắc chữa viêm khớp gối
Điều trị bệnh viêm khớp gối tuân theo bộ nguyên tắc dưới đây:
- Điều trị viêm khớp gối là hành trình dài, đòi hỏi bệnh nhân kiên nhẫn, dành thời gian chăm sóc cũng như tái khám định kỳ để theo dõi triệu chứng và phản ứng thuốc.
- Lựa chọn thuốc can thiệp dựa trên mục tiêu điều trị dài hạn, hiệu quả có thể chậm nhưng đảm bảo yếu tố kiểm soát tốt triệu chứng và tác nhân gây bệnh.
- Dùng liều lượng thuốc phù hợp với trạng thái sức khỏe người bệnh, có thể thay đổi chỉ định với những trường hợp thuốc hiện đại không mang lại hiệu quả điều trị cao.
- Chữa viêm khớp gối cần tuân theo một kế hoạch cụ thể, thực hiện tuần tự theo các bước được hướng dẫn hoặc kê đơn.
- Khi điều trị bệnh nhân cũng như bác sĩ cần tập trung, chú ý đến những triệu chứng lâm sàng điển hình thay vì các trường hợp ngoại lệ, hiếm gặp.
- Chỉ sử dụng thuốc đã thông qua khâu kiểm chứng lâm sàng, đảm bảo tính hiệu quả và an toàn về sức khỏe.
- Điều chỉnh liều lượng/liệu trình cường độ nhẹ hơn nếu việc điều trị cho kết quả hoặc tiến triển tốt.

Nguyên tắc xây dựng phác đồ điều trị viêm khớp gối
Lưu ý trước khi điều trị
Riêng với bệnh nhân viêm khớp gối, trong và sau khi điều trị cần chú ý đến một số vấn đề dưới đây:
- Nếu phát hiện bất thường tại khớp gối cần nhanh chóng thăm khám và điều trị, tránh kéo dài. Viêm khớp gối nếu được can thiệp ngay từ giai đoạn đầu sẽ cho hiệu quả rõ rệt, dễ kiểm soát và không ảnh hưởng nhiều đến khả năng vận động.
- Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc khi chưa thăm khám hoặc được bác sĩ tư vấn.
- Kiên trì tuân thủ thực hiện theo phác đồ điều trị được bác sĩ gợi ý.
- Kết thúc phác đồ điều trị, người bệnh chủ động tái khám theo lịch hẹn để đánh giá tình trạng và hiệu quả.
Phác đồ điều trị viêm khớp gối
Dưới đây là phác đồ điều trị viêm khớp gối được Bộ Y tế công nhận và ban hành áp dụng. Dựa vào quy chuẩn ban đầu này, các đơn vị y tế và chuyên gia có thể xây dựng liệu trình can thiệp phù hợp theo từng tình trạng người bệnh.
Điều trị triệu chứng bằng thuốc chống viêm
Ở bước điều trị ban đầu, bệnh nhân sẽ được chỉ định dùng thuốc khắc phục các triệu chứng như đau, viêm sưng khớp gối, tấy đỏ, cứng khớp và chức năng vận động. Hai nhóm thuốc thường được sử dụng bao gồm:
Thuốc kháng viêm không steroid (NSAID)
|
Thuốc kháng viêm chứa steroid (Corticosteroids)
|
Nhóm thuốc chống viêm ức chế COX2 chọn lọc được ưu tiên sử dụng trong thời gian dài, do không gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Liều lượng sử dụng cơ bản như sau:
- Celecoxib: 200mg/2 lần/ngày.
- Meloxicam: 15mg/lần/ngày, dùng dạng viên hoặc tiêm bắp.
- Etoricoxib: 60 - 90mg/lần/ngày.
Với nhóm kháng viêm ức chế không chọn lọc, dùng dạng tiêm hoặc uống theo đơn kê bác sĩ. Cẩn trọng sử dụng với những bệnh nhân có tiền sử bệnh lý về dạ dày:
- Diclofenac: Dùng 75mg/lần, ngày 2 lần trong 3 - 7 ngày đầu. Dùng 50mg/lần, ngày 3 lần trong 4 - 6 tuần kế tiếp.
- Brexin: Sử dụng 20g/ngày.
|
Chỉ dùng corticosteroids điều trị viêm khớp gối khi nhóm thuốc kháng viêm không steroid không đạt hiệu quả. Liều lượng khuyến nghị theo từng thể như sau:
- Thể vừa: Sử dụng methylprednisolone 16 - 32mg/lần, dùng tốt nhất vào đầu buổi sáng sau ăn, khoảng 7 - 8 giờ sáng.
- Thể nặng: Tiến hành tiêm tĩnh mạch 40mg/lần/ngày.
- Thể cấp tính, biến chứng nặng: Truyền methylprednisolone 500 - 1000mg qua tĩnh mạch, trong 30 - 45 phút trong 3 ngày liên tục.
- Thể mạn tính: Mỗi ngày dùng methylprednisolone 20mg vào đầu giờ sáng sau ăn.
|
Dựa theo thể trạng người bệnh, mức độ viêm khớp mà bác sĩ sẽ cân nhắc sử dụng loại thuốc NSAID hoặc Corticosteroids phù hợp. Bệnh nhân cần phối hợp với bác sĩ, tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn điều trị.
Phác đồ điều trị viêm khớp gối bằng thuốc ngăn thấp khớp
Thuốc ngăn thấp khớp (DMARDs) được sử dụng như một biện pháp làm chậm quá trình thoái hóa khớp, có thể ứng dụng trong thời gian dài. Ở giai đoạn đầu hoặc thể nhẹ, người bệnh có thể dùng DMARDs đơn lẻ:
- Methotrexate: Dùng liều 7,5mg - 20mg/tuần tùy theo độ đáp ứng của bệnh nhân cũng như chỉ định của bác sĩ.
- Sulfasalazin: Khởi đầu với liều 500mg/ngày, tăng dần 500mg vào mỗi tuần kế tiếp đến khi đạt giới hạn 2000mg/ngày thì duy trì và chia dùng 2 lần/ngày.
Bệnh nhân ở giai đoạn nặng, DMARDs không cho kết quả điều trị khả quan sau 6 tháng, bác sĩ có thể xem xét dùng thêm DMARDs sinh học. Cụ thể:
- Kết hợp Interleukin 6 4-8mg/1kg trọng lượng cùng với 10 - 15mg Methotrexate/tuần (truyền tĩnh mạch và không dùng quá 400mg/tháng).
- Kết hợp thuốc kháng lympho 6 500g/2 lần/tháng (truyền tĩnh mạch) cùng 10 - 15mg Methotrexate/tuần.

Xem xét điều trị đơn lẻ bằng DMARDs thông thường hoặc DMARDs sinh học
Bác sĩ cũng có thể kết hợp thuốc ngăn thấp khớp với các loại kháng TNF α:
- Tiêm Etanercept dưới da với liều lượng 50mg/lần/tuần.
- Tiêm Adalimumab dưới da với liều lượng 40mg/lần/2 tuần.
- Tiêm Golimumab dưới da với liều lượng 50mg/lần/tháng.
- Truyền tĩnh mạch Infliximab 2 - 3mg/kg trọng lượng/tháng.
Trước khi áp dụng bất kỳ phác đồ điều trị bằng thuốc ngăn thấp khớp, bệnh nhân đều cần được xét nghiệm sàng lọc bệnh lý viêm gan, lao hoặc chức năng gan thận. Sau 3 - 6 tháng dùng thuốc cần được tái khám và đánh giá kết quả điều trị.
Điều trị phối hợp
Kết hợp các biện pháp giảm nhẹ triệu chứng, tăng hiệu quả cũng là công tác quan trọng trong phác đồ điều trị viêm khớp gối. Theo đó bệnh nhân nên:
- Dành thời gian nghỉ ngơi giúp khớp thư giãn và phục hồi tốt hơn, đặc biệt ở giai đoạn cấp tính.
- Luyện tập di chuyển, vận động nhẹ nhàng trở lại với các bài tập yoga hoặc đi bộ.
- Vật lý trị liệu theo hướng dẫn của chuyên gia y tế, đảm bảo cơ xương khớp chắc khỏe và không khởi phát biến chứng khó chịu.
- Phẫu thuật hoặc thay khớp nhân tạo là hướng điều trị phối hợp được xem xét cuối cùng, khi việc điều trị bằng thuốc không đạt hiệu quả mong muốn.

Một số hướng điều trị phối hợp viêm khớp gối
Chế độ chăm sóc sau điều trị viêm khớp gối
Quá trình điều trị viêm khớp gối có tính chất phức tạp và kéo dài, chủ động theo dõi và chăm sóc sức khỏe kết hợp đóng vai trò quan trọng. Trước mắt giúp kiểm soát sự diễn tiến của bệnh, ngăn chặn biến chứng nguy hiểm về lâu dài.
Theo dõi tình trạng sức khỏe
Các loại thuốc chống viêm nhóm NSAID thường gây tác dụng phụ lên dạ dày, hệ tiêu hóa. Bởi vậy khi có dấu hiệu đau bụng, khó tiêu, đầy hơn, bệnh nhân cần báo lại với bác sĩ để điều chỉnh liều lượng hoặc chỉ định dùng thuốc thay thế.
Nhóm thuốc chứa steroid và ngăn thấp khớp cũng có thể làm giảm khả năng hấp thụ vitamin D, canxi hoặc tăng nguy cơ loãng xương. Trong thời gian điều trị bệnh nhân cần tái khám định kỳ theo lịch hẹn để đánh giá tổng quát lại tình trạng sức khỏe.
Dưỡng chất
Dưỡng chất là một phần thiết yếu trong mọi quá trình điều trị và kiểm soát triệu chứng do viêm khớp gối. Một số nhóm chất người bệnh nên ưu tiên bổ sung:
- Glucosamine và chondroitin có khả năng bảo vệ cũng như tái tạo sụn khớp, thuyên giảm triệu chứng đau nhức và cứng khớp. Tuy nhiên việc sử dụng cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
- Dầu cá giàu acid béo Omega-3 giúp kháng viêm, giảm sưng khớp hiệu quả. Người bệnh có thể bổ sung dưỡng chất ở dạng viên uống thực phẩm thức năng hoặc từ các loại cá béo tự nhiên.

Bổ sung dưỡng chất trong và sau thời gian điều trị viêm khớp gối
Phác đồ điều trị viêm khớp gối được xây dựng dựa trên nguyên nhân gây bệnh, mức độ tổn thương và tình trạng sức khỏe người bệnh. Trong quá trình áp dụng, bác sĩ và bệnh nhân cần phối hợp chặt chẽ, tuân thủ hướng dẫn và kịp thời điều chỉnh để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.