Phế cầu là một loại vi khuẩn có nhiều tuýp khác nhau, thông thường khu trú trong mũi họng của người khỏe mạnh.
Phế cầu là một loại vi khuẩn có nhiều tuýp khác nhau, thông thường khu trú trong mũi họng của người khỏe mạnh.
Phế cầu (Streptococcus pneumoniae) là một loại vi khuẩn có nhiều tuýp khác nhau, thông thường khu trú trong mũi họng của người khỏe mạnh. Khi gặp điều kiện thuận lợi như hệ thống miễn dịch của cơ thể suy yếu, hoặc nhiễm lạnh, nhiễm virut … phế cầu khuẩn sẽ “thức tỉnh, vượt qua hàng rào bảo vệ tự nhiên, xâm nhập vào máu, phổi hoặc màng não và gây ra những bệnh lý nguy hiểm, thậm chí nếu phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn rất khó điều trị , có thể đe dọa đến tính mạng và gây rất nhiều tốn kém cho gia đình và ngành y tế.
Phế cầu khuẩn Streptococcus pneumoniae là loại vi khuẩn rất dễ lây lan thông qua đường hô hấp khi tiếp xúc, va chạm với người bệnh qua các con đường như hắt hơi, ho, hôn, hoặc sử dụng chung đồ dùng cá nhân. Những người lành mang mầm bệnh vẫn có thể lây lan vi khuẩn cho người khác bằng những giọt nhỏ từ mũi hoặc miệng khi ho hoặc hắt hơi.
Phế cầu khuẩn gây ra nhiều bệnh lý khác. Viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết do phế cầu khuẩn là 4 bệnh cực kỳ nguy hiểm, với tỷ lệ tử vong rất cao ở nhóm đối tượng nguy cơ cao như trẻ nhỏ, người cao tuổi, người có bệnh nền. người bị suy giảm miễn dịch do các nguyên nhân khác nhau.
Những người mắc bệnh phổi mạn tính, bệnh nhân tim mạn tính, tiểu đường, người đang dùng một số loại thuốc ức chế miễn dịch, bệnh nhân mắc một số bệnh ung thư ác tính, suy thận mạn tính, bệnh lá lách không hoạt động, người nhiễm HIV… có nguy cơ mắc bệnh do phế cầu khuẩn cao hơn so với những người trưởng thành khỏe mạnh trong cùng độ tuổi. Người cao tuổi, ngay cả khi không mắc bệnh khác, cũng có xu hướng tiên lượng xấu khi nhiễm phế cầu khuẩn. Đối với trẻ dưới 5 tuổi viêm phổi do phế cầu là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong.
Không chỉ là nguyên nhân dẫn đến nhiều bệnh nguy hiểm, phế cầu khuẩn hiện kháng nhiều loại kháng sinh. Khi mắc bệnh, người bệnh có thể phải điều trị với kháng sinh liều cao, mạnh, phối hợp nhiều loại kháng sinh dẫn đến việc điều trị khó khăn, kéo dài thời gian điều trị, chi phí điều trị cao, mà chưa chắc đã đạt được kết quả mong muốn.
Để phòng bệnh do phế cầu khuẩn, ngoài các biện pháp như: giữ ấm cơ thể khi thời tiết thay đổi, vệ sinh sạch sẽ vùng mũi họng, tăng cường sức đề kháng… thì việc tiêm vắc-xin phòng bệnh được coi là biện pháp tối ưu nhất.
Hiện có hơn 90 loại huyết thanh phế cầu khuẩn được xác định. Hầu hết các tuýp huyết thanh gây bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng như 3, 4, 6B, 9V, 14, 18C, 19F và 23F đều đã có trong vắc xin phế cầu. Đây là những tuýp gây ra 90% trường hợp nhiễm trùng trẻ em và 60% ở người lớn.
Hiện Bệnh viện Đa khoa Phương đông đang lưu hành chủ yếu 3 loại vắc xin phế cầu bao gồm:
Vắc xin phế cầu 10 có tên Synflorix (Bỉ) có khả năng phòng tránh 10 chủng vi khuẩn phế cầu 1, 4, 5, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19F và 23F, được chỉ định cho trẻ em từ 6 tuần tuổi đến trước sinh nhật lần thứ 6.
Vắc xin phế cầu 13 có tên Prevenar 13 (Mỹ) có khả năng phòng ngừa hiệu quả 13 chủng vi khuẩn phế cầu gồm 1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F và 23F, cho trẻ em từ 6 tuần tuổi và người lớn, đặc biệt là người già, người có bệnh nền.
Vắc xin phế cầu 23 có tên Pneumovax 23 (Mỹ) có khả năng phòng hiệu quả 23 chủng vi khuẩn phế cầu, bao gồm 1, 2, 3, 4, 5, 6B, 7F, 8, 9N, 9V, 10A, 11A, 12F, 14, 15B, 17F, 18C, 19F, 19A, 20, 22F, 23F, 33F, sử dụng cho trẻ em từ 2 tuổi trở lên, thanh thiếu niên và người lớn.
Vắc xin phòng các bệnh do phế cầu đã và đang được sử dụng rộng rãi tại hơn 100 quốc gia trên thế giới. Tác dụng của vắc xin phế cầu đã được chứng minh hiệu quả và tính an toàn cao trong việc phòng ngừa các chủng phế cầu nguy hiểm, phổ biến gây các bệnh cảnh nguy hiểm như viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa, nhiễm khuẩn huyết,… Tiêm vắc-xin không chỉ giúp bảo vệ người tiêm không bị bệnh nặng, mà còn giảm lây lan trong cộng đồng, nhờ giảm tỷ lệ người mang phế cầu trong mũi họng. Tiêm chủng là biện pháp duy nhất phòng ngừa bệnh phế cầu một cách chủ động và bền vững. Tiêm càng sớm, hiệu quả bảo vệ càng cao./.
