Phồng đĩa đệm L4/L5 có nguy hiểm không? Điều trị như thế nào?

Phồng đĩa đệm L4/L5 là gì?

Phồng đĩa đệm L4/L5 là tình trạng đĩa đệm giữa hai đốt sống thắt lưng thứ tư và thứ năm bị biến dạng, phồng hoặc lồi ra khỏi vị trí ban đầu nhưng nhân nhầy vẫn nằm trong bao xơ, chưa thoát ra ngoài.

Theo các bác sĩ chuyên khoa, đĩa đệm vốn có cấu trúc gồm:

• Lớp bao xơ bên ngoài có kết cấu chắc, giúp giữ vững nhân nhầy.
• Nhân nhầy bên trong dưới dạng gel, có vai trò hấp thụ lực, giảm ma sát giữa các đốt sống.

Khi bao xơ yếu đi, nhân nhầy bị đẩy ra ngoài khiến đĩa đệm phồng lên, tạo áp lực lên rễ thần kinh gần đó. Nếu không được điều trị sớm, phồng đĩa đệm có thể tiến triển thành thoát vị đĩa đệm, gây đau nhức, tê bì hoặc yếu cơ chân.

Ngoài ra, L4/L5 là vùng chịu nhiều áp lực nhất của cột sống, vì vậy, đa số các trường hợp phồng đĩa đệm xảy ra ở vị trí này.

Xem thêm: Chẩn đoán thoát vị đĩa đệm chuẩn tuyệt đối nhờ phương pháp chụp MRI

Đĩa đệm khu vực đốt sống L4/L5 có thể bị phồng

Dấu hiệu nhận biết phồng đĩa đệm L4/L5

Ở giai đoạn đầu, bệnh thường ít triệu chứng rõ ràng, nhưng khi phồng đĩa đệm bắt đầu chèn ép lên các dây thần kinh, người bệnh có thể gặp các biểu hiện dưới đây:

• Đau vùng thắt lưng, nhất là khi cúi, xoay người, hoặc mang vật nặng.
• Cảm giác đau lan từ lưng xuống hông, mông, đùi, cẳng chân và bàn chân (đau lan theo rễ thần kinh tọa).
• Tê bì, ngứa ran hoặc yếu cơ chân, đi lại khó khăn, đứng lâu hoặc ngồi lâu tăng đau.
• Cơn đau có thể kéo dài vài ngày rồi giảm, khiến người bệnh chủ quan và không đi khám sớm.

Nguyên nhân gây phồng đĩa đệm L4/L5

Bất thường ở đĩa đệm này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như sau:

• Tuổi tác: Khi tuổi càng cao, các đĩa đệm dần mất nước, trở nên khô và kém đàn hồi hơn. Chính vì vậy, chỉ cần một tác động nhỏ hoặc áp lực mạnh, đĩa đệm cũng dễ bị phồng lên. Tình trạng này thường gặp ở người trung niên và người lớn tuổi.
• Chấn thương: Té ngã, tai nạn giao thông hay vận động mạnh khi chơi thể thao đều có thể tạo ra lực tác động đột ngột lên cột sống, khiến đĩa đệm bị tổn thương và dễ phồng hơn bình thường.
• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người thân (đặc biệt là cha mẹ) từng bị yếu đĩa đệm hoặc bất thường cấu trúc cột sống, nguy cơ con cái mắc phồng hoặc thoát vị đĩa đệm cũng cao hơn.
• Vận động sai tư thế: Thói quen đứng khom lưng, ngồi quá lâu, cúi gập người hoặc ngửa cổ thường xuyên sẽ gây áp lực lên cột sống, làm đĩa đệm bị biến dạng và mất cân bằng.
• Thừa cân, béo phì: Cột sống phải “gánh” toàn bộ trọng lượng cơ thể, vì thế khi cân nặng tăng, áp lực lên đĩa đệm cũng tăng theo, lâu dần dẫn đến tổn thương và phồng đĩa đệm.
• Hút thuốc lá, uống rượu bia: Nicotin và cồn làm giảm lưu thông máu, khiến đĩa đệm thiếu oxy và dưỡng chất cần thiết. Điều này khiến quá trình thoái hóa diễn ra nhanh hơn, làm bệnh dễ tiến triển nặng.

Những người già có xu hướng mắc các bệnh lý xương khớp cao hơn

Phồng đĩa đệm L4/L5 có nguy hiểm không?

Phồng đĩa đệm thường không gây nguy hiểm ngay lập tức, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách, bệnh có thể tiến triển nặng dần theo thời gian. 

Trong trường hợp đĩa đệm phải chịu thêm áp lực chẳng hạn như mang vác vật nặng, gặp chấn thương hoặc ảnh hưởng từ quá trình lão hóa thì phần phồng có thể rạn nứt, khiến nhân nhầy thoát ra ngoài và chuyển sang thoát vị đĩa đệm.

Lúc này, nhân nhầy trượt khỏi vị trí ban đầu, rách bao xơ và chèn ép lên tủy sống hoặc dây thần kinh. Điều này dẫn đến hàng loạt các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn như:

• Đau lưng kéo dài, tê bì tay chân, giảm khả năng vận động
• Rối loạn đại tiểu tiện, mất cảm giác hoặc liệt chi nếu khối thoát vị ép mạnh vào dây thần kinh tủy sống.

Cách điều trị phồng đĩa đệm L4/L5

Tùy theo mức độ tổn thương và mức độ ảnh hưởng của bất thường ở đĩa đệm đến sinh hoạt và cuộc sống, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị bảo tồn hoặc phẫu thuật.

Điều trị bảo tồn (không phẫu thuật)

Đây là phương pháp được cân nhắc áp dụng cho các bệnh nhân phồng đĩa đệm mức độ nhẹ – trung bình. Cụ thể, bệnh nhân sẽ được điều trị theo bằng cách:

• Dùng thuốc giảm đau, kháng viêm (NSAIDs), thuốc giãn cơ, vitamin nhóm B.
• Vật lý trị liệu: Kéo giãn cột sống, châm cứu, xoa bóp, chiếu tia hồng ngoại, giúp giảm áp lực lên rễ thần kinh.
• Nghỉ ngơi và điều chỉnh tư thế sinh hoạt: Tránh cúi gập người, không mang nặng, duy trì tư thế đúng khi ngồi và nằm.
• Tiêm steroid (nếu cần) để giảm viêm tại chỗ.

Tuy nhiên, bạn cần hiểu rõ rằng thuốc giảm đau chỉ giúp làm dịu triệu chứng tạm thời, không thể điều trị tận gốc nguyên nhân gây bệnh. Việc lạm dụng thuốc trong thời gian dài còn có thể gây hại cho dạ dày, gan và thận. 

Phẫu thuật

 Với những trường hợp đĩa đệm phồng quá mức, chèn ép vào ống sống gây hẹp thắt lưng hoặc làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định phẫu thuật.

Chỉ định phẫu thuật sẽ được đưa ra với các ca phồng đĩa đệm nghiêm trọng

Cách phòng ngừa phồng đĩa đệm L4/L5

Bạn hoàn toàn có thể bảo vệ bản thân khỏi nguy cơ phồng đĩa đệm bằng cách duy trì lối sống lành mạnh và sinh hoạt đúng cách. Dưới đây là những gợi ý tuy nhỏ nhưng có thể mang lại lợi ích lớn cho cột sống:

• Giữ lối sống cân bằng: Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, làm việc – nghỉ ngơi điều độ và hạn chế căng thẳng kéo dài. Tinh thần thoải mái sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh hơn.
• Kiểm soát cân nặng: Cân nặng quá mức làm tăng áp lực lên cột sống và đĩa đệm. Vì vậy, hãy duy trì cân nặng ổn định và tránh tăng cân đột ngột.
• Tập thể dục đều đặn: Các hoạt động như bơi lội, đi bộ, đạp xe hay yoga giúp cột sống dẻo dai, cơ lưng – cơ bụng khỏe hơn, từ đó giảm gánh nặng cho đĩa đệm.
• Mang vác đúng tư thế: Khi cần nâng vật nặng, hãy gập gối, giữ lưng thẳng và ôm vật sát người để tránh dồn lực lên cột sống.
• Tránh ngồi quá lâu: Cứ sau 30–60 phút, nên đứng dậy vươn vai, đi lại nhẹ nhàng để giúp cơ thể thư giãn và giảm áp lực cho lưng.
• Giảm tải khi phải đứng lâu: Nếu phải đứng trong thời gian dài, hãy kê một chân lên ghế thấp và thay đổi chân mỗi 5–10 phút. Cách này giúp cột sống đỡ mỏi và giảm nguy cơ tổn thương.

Tóm lại, phồng đĩa đệm L4/L5 là tình trạng phổ biến nhưng có thể cải thiện tốt nếu người bệnh chủ động điều trị ở giai đoạn sớm, duy trì lối sống lành mạnh và tập luyện hợp lý. Do đó, để phòng ngừa và chủ động điều trị bệnh, bạn nên thăm khám sức khỏe xương khớp định kỳ ít nhất 6 tháng/ lần.