Polyp đại tràng là gì?
Hiểu một cách đơn giản, Polyp là một khối u lồi nằm trong lòng đại trực tràng. Nó được hình thành do sự tăng sinh quá mức của niêm mạc đại trực tràng.
Đây là những khối u nhỏ, nằm trong lòng của đại trực tràng rất thường gặp
Trên thực tế, có nhiều khối nhô lên có bề ngoài trông giống với polyp nhưng không phải polyp. Nổi bật có thể kể đến u cơ, u mỡ..
Polyp là một thuật ngữ chung, không đặc hiệu. Nó được sử dụng để chỉ bất kỳ khối u nào nằm lồi trên bề mặt của đại trực tràng.
Polyp đại tràng có nguy hiểm hay không?
Các polyp đại tràng thường không gây ra triệu chứng gì khó chịu. Phần lớn các polyp được tìm thấy ở dạng u lành tính. Tuy nhiên, vẫn có một tỷ lệ rất nhỏ polyp tiến triển thành ung thư đại trực tràng và gây tử vong. Chính vì vậy những người có polyp nên theo dõi định kỳ để phát hiện ngay nếu có những tiến triển xấu.
Những triệu chứng polyp đại tràng thường gặp
Nhận biết sớm chính là cách tốt nhất để theo dõi Polyp và đề phòng các biến chứng. Một vài dấu hiệu phổ biến dưới đây sẽ giúp bạn phát hiện sớm những khối Polyp.
Chảy máu từ trực tràng
Máu có thể được phát hiện dính trên đồ lót của bạn hoặc giấy vệ sinh sau khi đi nặng. Nếu máu có màu đỏ tươi, rất có thể bạn đang có polyp ở đoạn cuối ống tiêu hoá, bị trĩ hoặc nứt hậu môn. Hoặc nguy hiểm hơn là dấu hiệu của các bệnh ung thư đường tiêu hoá.
Khi xuất hiện dấu hiệu này, bạn nên thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt. Nếu đã thực hiện như vậy mà tình trạng có máu chảy ra vẫn kéo dài trên 1 tuần, bạn nên đi khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị sớm.
Thay đổi thói quen đại tiện hàng ngày
Táo bón, tiêu chảy kéo dài hơn 1 tuần có thể là dấu hiệu sớm của những polyp hiện diện ở trực tràng với kích thước lớn. Tuy nhiên, một số bệnh lý khác hoặc sự thay đổi trong thói quen ăn uống, sinh hoạt cũng có thể là nguyên nhân gây nên tình trạng này.
Polyp đại tràng khiến màu phân thay đổi
Máu có thể biểu hiện thành những vệt đỏ trên phân, hoặc làm cho phân thay đổi thành màu đen. Nếu bạn không sử dụng các loại thuốc khác lạ hay đồ ăn có màu lạ mà màu phân thay đổi, cần chú ý theo dõi để xác định xem có phải mình đang có polyp đại tràng không nhé.
Thiếu máu
Tình trạng chảy máu từ polyp có thể xảy ra từ từ theo thời gian. Thậm chí bạn còn không thể nhìn thấy máu trong phân của mình nhưng vẫn đang chảy máu.
Tình trạng này kéo dài sẽ khiến bạn đối diện với nguy cơ thiếu máu trầm trọng
Chảy máu mạn tính sẽ gây ra thiếu sắt, khiến cơ thể không đủ hồng cầu để mang oxy đi các cơ quan. Kết quả lâu dài chính là thiếu máu, thiếu sắt khiến bạn luôn cảm thấy mệt mỏi và khó thở.
Đau, buồn nôn, hoặc nôn mửa (triệu chứng hiếm)
Đây là một triệu chứng hiếm gặp, có ở những người sở hữu một polyp đại tràng lớn. Chúng gây cản trở đường ruột của bạn và dẫn đến những cơn đau quặn bụng thường xuyên. Nếu nặng hơn, chúng có thể gây buồn nôn, ói mửa - tác dụng phụ của tình trạng tắc ruột.
Các loại polyp đại tràng
Dưới đây, cùng tìm hiểu về những loại polyp đại tràng thường gặp nhất nhé.
Polyp tuyến
Khoảng 2/3 các loại polyp thường gặp là polyp tuyến. Và 90% trong số chúng có kích thước nhỏ hơn 1,5cm. Polyp tuyến cũng được phân thành 3 loại nhỏ như sau:
- Polyp tuyến ống (tubular): có thể gặp ở bất kỳ đoạn nào trên đại tràng và có cuống;
- Polyp tuyến nhung mao (vilous) - chủ yếu ở trực tràng và không cuống, tuy nhiên có nguy cơ ác tính cao nhất;
- Polyp tuyến ống – nhung mao (tubulovillous)
Chỉ có một tỷ lệ rất nhỏ những polyp này tiến triển thành ung thư. Tuy thế, gần như mọi polyp ác tính được xác định đều là polyp tuyến. Nguy cơ ác tính của nó phụ thuộc vào thành phần nhung mao, và thường là các polyp có kích thước lớn hơn 2cm.
Polyp răng cưa
Tuỳ thuộc kích thước và vị trí của nó ở đại tràng, polyp răng cưa có thể trở thành ung thư sau một thời gian. Những polyp răng cưa thường nhỏ, không có cuống, tròn, thường có kích thước nhỏ hơn 5mm.
- Polyp răng cưa nhỏ được tìm thấy trên đoạn cuối của đại tràng, trực tràng và được gọi là polyp tăng sản. Chúng hiếm khi là polyp ác tính.
- Polyp răng cưa lớn thường phẳng, không cuống, khó phát hiện và thường nằm ở phần đầu của đại tràng. Chúng được xem là tiền ung thư với nguy cơ tiến triển xấu rất cao.
Polyp viêm
Dạng polyp này có thể xuất hiện sau một cơn viêm loét đại tràng, mắc bệnh crohn. 2 căn bệnh này thường làm tăng nguy cơ tổng thể của ung thư đại tràng dù bản thân polyp không được xem là một mối nguy hại đáng kể.
Polyp di truyền
Khá hiếm gặp, nhưng đây cũng là một loại polyp cần được chú ý theo dõi
Với một vài căn bệnh hiếm gặp, đột biến gen có thể gây ra polyp đại tràng. Nếu bạn có một trong những đột biến di truyền, bạn có nguy cơ phát triển bệnh ung thư đại trực tràng cao hơn so với những dạng polyp khác. Chính vì vậy nên tầm soát sớm, thường xuyên để tránh gặp phải những tình trạng nghiêm trọng hơn.
Những nguyên nhân gây polyp đại tràng
Hiện tại, nguyên nhân xuất hiện các polyp ở đại tràng vẫn chưa được làm rõ. Các tế bào tăng trưởng không kiểm soát ở trực tràng có thể khiến polyp hình thành. Và một polyp có thể xuất hiện ở bất kỳ nơi nào trong ruột rà của bạn. Theo công bố trong một tạp chí y khoa, polyp các lớn thì nguy cơ tiến triển thành ung thư càng tăng lên.
Các yếu tố nguy cơ gây polyp đại tràng là gì?
Dù không rõ nguyên nhân, nhưng việc phân tích bệnh sử đã chỉ ra những nhóm nguy cơ ảnh hưởng tới khả năng mắc polyp.
Tuổi
Các polyp được tìm thấy ở từ 15- 20% dân số trưởng thành. Và nó dễ dàng được tìm thấy hơn ở những người trên 50 tuổi. Đây cũng là độ tuổi các bác sĩ khuyên mọi người nên tầm soát thường xuyên.
Tiền sử polyp hoặc ung thư đại tràng
Những người từng phát hiện polyp hay ung thư đại tràng sẽ có nguy cơ xuất hiện polyp mới cao hơn nhiều. Nếu bạn từng mắc ung thư buồng trứng hoặc tử cung trước tuổi 50, nguy cơ xuất hiện polyp đại tràng cũng cao hơn rất nhiều.
Gia đình có đột biến di truyền gây polyp
Như đã nói, polyp có thể xuất hiện do một đột biến gen di truyền. Nếu trong gia đình có người mắc loại polyp này, nguy cơ bạn xuất hiện polyp cũng cao hơn rất nhiều.
Một số nhóm nguy cơ khác
- Người hút thuốc và uống rượu thường xuyên;
- Không tập thể dục, thừa cân;
- Viêm ruột, mắc viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn;
- Người Mỹ gốc Phi có nguy cơ mắc polyp và ung thư đại tràng cao hơn bình thường;
- Người đái tháo đường type 2 và không kiểm soát bệnh tốt.
Cách điều trị polyp đại tràng
Đối với Polyp đại tràng
Với trường hợp người bệnh có nhiều polyp, các polyp có kích thước lớn thì nguy cơ gây ung thư cao hơn. Hoặc chúng có thể để lại các triệu chứng khó chịu như đau bụng, chảy máu, buồn nôn…
Tuỳ từng trường hợp, phương thức điều trị polyp sẽ được bác sĩ chỉ định
Lúc này, việc chẩn đoán và cắt bỏ các khối Polyp từ sớm là nên làm. Hiện tại, có rất nhiều phương pháp khác nhau để phẫu thuật polyp tùy vào vị trí, kích thước của nó.
- Nếu khối polyp có kích thước nhỏ, bạn có thể cắt nó qua nội soi;
- Trong trường hợp polyp lớn, các bác sĩ sẽ hội chẩn để tìm phương án điều trị. Có thể là nội soi, hoặc mổ mở để mang lại lợi ích nhất cho người bệnh.
- Sau khi đã cắt bỏ polyp, người bệnh sẽ cần sử dụng thêm một số loại thuốc. Từ đó, nhằm hạn chế polyp tái phát một cách hiệu quả nhất.
Dưới đây là một số phương pháp điều trị polyp đại tràng thường thấy nhất:
- Với polyp có cuống, thường cắt bằng kỹ thuật Snare;
- Cắt polyp không có cuống, nhỏ bằng kìm sinh thiết nhiệt;
- Polyp cuống to được cắt bằng dòng điện theo kiểu Blend Cut hoặc Coagulation để hạn chế chảy máu;
- Khi Polyp nằm ở những vị trí khó phẫu thuật, sẽ được cắt với đầu máy soi gắn ống nhựa trong
Điều trị Polyp cuối đại tràng, đầu trực tràng
Phương pháp điều trị được khuyến cáo thường là cắt bỏ hết những polyp có trong ruột già và cả trực tràng. Vì những khối u này có thể tiến triển thành ung thư sau một thời gian.
Khi Polyp trực tràng phát triển thành ung thư, việc điều trị phụ thuộc vào khả năng lan rộng của nó. Tình trạng lan rộng sẽ được xác định bằng việc quan sát polyp dưới kính hiển vi. Nếu bị ung thư thấp sẽ không phải điều trị hơn nữa. Còn ung thư đã xâm lấn vào các cuống polyp, những đoạn ruột già bị lan tới đều sẽ phải cắt bỏ đi.
Một phương pháp phẫu thuật thay thế khác là cắt bỏ phần ruột già được chẩn đoán ung thư. Sau đó, ghép trực tràng vào cùng với ruột non. Phương pháp này khá phổ biến do chúng có thể giúp cắt đi polyp trực tràng.
Khi nào nên tiến hành cắt polyp đại tràng?
Việc lựa chọn có phẫu thuật cắt bỏ polyp hay không phụ thuộc vào loại, số lượng polyp và kích thước của nó. Cụ thể như sau:
- Nhóm 1: Bệnh nhân không cần phẫu thuật cắt polyp và tiến triển của nhóm này chậm và không thành ung thư.
- Nhóm 2: Trong trường hợp lượng polyp không nhiều , bệnh nhân sẽ được chỉ định cắt polyp qua nội soi nhiều lần, mỗi lần cắt từ 5 - 10 polyp.
- Nhóm 3: Trường hợp bệnh nhân có hàng trăm polyp nằm dọc theo khung đại tràng có thể xem xét để loại bỏ đoạn đại tràng đó đi.
Tốt nhất, ngay khi bạn phát hiện có polyp trong hệ tiêu hoá cần nói chuyện với bác sĩ. Sau đó tiến hành theo dõi, tầm soát thường xuyên để phát hiện những bất thường sớm nhất và tiến hành cắt bỏ khi có chỉ định.
Cách phòng ngừa bệnh polyp đại tràng
Dưới đây, cùng Bệnh viện Phương Đông tìm hiểu một vài phương pháp để phòng ngừa xuất hiện polyp đại tràng nhé.
Chế độ ăn uống dinh dưỡng, hợp lý
Những bất thường, chế độ ăn uống không đủ chất, có nhiều chất kích thích đều có thể khiến cơ thể thay đổi. Lúc này, nguy cơ mắc polyp đại tràng sẽ tăng lên rất nhiều.
Bạn nên xây dựng một chế độ dinh dưỡng hợp lý với nhiều rau quả, chất xơ. Không nên ăn quá nhiều chất béo, mỡ động vật và các loại thịt đỏ trong khẩu phần hàng ngày của mình.
Thường xuyên tập luyện thể thao
Các bộ môn thể dục nhẹ nhàng như Yoga, tập thể dục trong nhà, đi bộ, chạy… là gợi ý hoàn hảo để tất cả mọi người tăng cường sức khoẻ. Tập chúng mỗi ngày bạn có thể giúp khí huyết lưu thông, tăng cường sự dẻo dai. Đồng thời nâng cao sức đề kháng của cơ thể. Đây chính là điều đơn giản nhưng mang lại hiệu quả tuyệt vời trong phòng chống bệnh tật mà bạn nên áp dụng.
Khám sức khỏe định kỳ
Việc khám sức khoẻ định kỳ hàng năm là điều bất kỳ ai cũng nên làm. Quá trình khám chữa giúp bạn phát hiện sớm những bất thường của cơ thể. Từ đó, tầm soát bệnh một cách hiệu quả và phòng ngừa nguy cơ diễn tiến xấu của các căn bệnh liên quan đến đường tiêu hóa.
Giữ tinh thần thoải mái, tránh stress kéo dài
Khi bạn căng thẳng, không được thoải mái, cơ chế chuyển hoá và nội tiết của cơ thể đều thay đổi. Lúc này, nguy cơ mắc các khối u đường ruột lớn nhỏ sẽ tăng lên khiến cơ hội xuất hiện polyp đại trực tràng cũng tăng lên rất nhiều.
Hạn chế rượu bia, thuốc là, các chất kích thích
Đây đều là những chất có hại và gây ảnh hưởng xấu tới cơ thể. Đặc biệt, rượu bia, các chất kích thích ảnh hưởng trực tiếp và lâu dài đến đường ruột của bạn.
Nếu bạn sử dụng những chất có hại thường xuyên, đường tiêu hoá bị ảnh hưởng và xuất hiện những phản ứng tiêu cực. Lúc này, nguy cơ mắc polyp cũng cao hơn rất nhiều.
Đừng quên theo dõi sức khoẻ cẩn thận để phát hiện những bất thường sớm nhất nhé
Với bài viết này, chuyên viên của Bệnh viện Phương Đông đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về Polyp đại tràng. Từ đó, bạn có thể dễ dàng theo dõi tình trạng của cơ thể hơn. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào bất thường, hãy liên hệ ngay với Bệnh viện Phương Đông để được tư vấn khám chữa và hỗ trợ nhé. Để đặt lịch khám, quý khách hàng vui lòng điền thông tin tại phần hoặc bấm máy đến số Hotline 1900 1806