Rám má: Hiểu đúng để giữ làn da sáng khỏe mỗi ngày

Vì sao rám má xuất hiện?

Nhận biết tình trạng rám má

Rám má xuất hiện chủ yếu do rối loạn sắc tố melanin ở da, trong đó các tế bào melanocyte tăng sản xuất melanin quá mức và lắng đọng không đồng đều tại vùng gò má.

Nguyên nhân thường gặp nhất là:

• Tia cực tím (UV) từ ánh nắng mặt trời;
• Kích thích melanocyte hoạt động mạnh hơn;
• Rối loạn nội tiết tố (đặc biệt ở phụ nữ mang thai, sau sinh, tiền mãn kinh hoặc khi dùng thuốc tránh thai) làm tăng nhạy cảm của da với ánh sáng và thúc đẩy hình thành rám má.

Ngoài ra, yếu tố di truyền, lão hóa da, stress kéo dài, thiếu ngủ, cùng việc sử dụng mỹ phẩm hoặc thuốc không phù hợp cũng góp phần làm hàng rào bảo vệ da suy yếu và khiến sắc tố dễ tăng sinh. Vì vậy, rám má thường là kết quả của sự tác động phối hợp giữa ánh nắng, nội tiết và lối sống, không xuất hiện đơn lẻ từ một nguyên nhân duy nhất.

Dấu hiệu nhận biết rám má

Dấu hiệu nhận biết rám má thường khá điển hình và có thể nhận ra qua các đặc điểm sau:

• Xuất hiện các mảng da sẫm màu (nâu nhạt, nâu sẫm hoặc xám nâu) tập trung chủ yếu ở hai bên gò má; màu da không đều so với vùng da xung quanh.
• Phân bố đối xứng hai bên má, ranh giới tương đối rõ nhưng không sắc nét như nám mảng.
• Màu sậm tăng dần theo thời gian, đặc biệt rõ hơn sau khi tiếp xúc ánh nắng mặt trời.
• Ít hoặc không kèm triệu chứng cơ năng như ngứa, đau hay bong tróc; da vẫn mịn, không sần sùi.
• Khó mờ hoàn toàn bằng các biện pháp chăm sóc da thông thường, dễ tái phát nếu không chống nắng đầy đủ.
• Thường gặp ở phụ nữ nhiều hơn nam giới, nhất là trong độ tuổi sinh sản hoặc sau sinh, khi có thay đổi nội tiết.

Cách điều trị rám má

Hiệu quả điều trị rám má trước và sau

• Tránh nắng: đội mũ rộng vành, mặc áo chống nắng, đeo kính râm và sử dụng kem chống nắng phổ rộng.
• Điều trị tại chỗ: dùng các sản phẩm ức chế melanin như Hydroquinon, Azelaic acid, Kojic acid, Arbutin, Retinoids… kết hợp dưỡng ẩm và tẩy da chết nhẹ nhàng.
• Điều trị toàn thân: thuốc uống như Tranexamic acid, Glutathione, Vitamin C/E giúp giảm sắc tố và chống oxy hóa.
• Các phương pháp hỗ trợ khác: Mesotherapy, điện chuyển ion, chemical peels hoặc laser, đặc biệt cho các trường hợp rám má trung bì hoặc hỗn hợp.

Phòng ngừa tái phát

Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa tái phát bệnh rám má mà bạn nên biết:

• Thoa kem chống nắng phổ rộng (SPF ≥30, PA+++) mỗi ngày, che chắn bằng mũ, khẩu trang, kính râm và hạn chế ra nắng giờ cao điểm
• Sử dụng sản phẩm dịu nhẹ, phù hợp loại da; tránh lạm dụng tẩy tế bào chết, peel hóa học hoặc mỹ phẩm chứa corticoid, vì kích ứng da có thể làm tăng sắc tố và gây tái phát rám má.
• Tuân thủ phác đồ điều trị và tái khám định kỳ
• Xây dựng lối sống lành mạnh: Ngủ đủ giấc, giảm stress, ăn uống cân đối giàu chất chống oxy hóa (vitamin C, E, polyphenols), uống đủ nước giúp da phục hồi và hạn chế tăng sắc tố.
• Tránh tiếp xúc nhiệt cao (bếp lửa, xông hơi thường xuyên) và ánh sáng xanh từ thiết bị điện tử trong thời gian dài vì có thể kích thích melanin.
• Không tự ý dùng thuốc hoặc sản phẩm làm trắng nhanh không rõ nguồn gốc.

Rám má không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng thẩm mỹ. Hiểu rõ nguyên nhân, chăm sóc da đúng cách và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp kiểm soát bệnh tốt và hạn chế tái phát.

-Bs Linh Lan-