Theo các bác sĩ chuyên khoa Tai mũi họng, vòi nhĩ bị tổn thương hay rối loạn chức năng vòi nhĩ là tình trạng vòi nhĩ bị hẹp lại hoặc mở rộng quá mức. Điều này khiến người bệnh có cảm giác như tai đang bị ai đó bịt lại, đầy tai, ù tai có tiếng nói trong tai và nghe không rõ, chóng mặt. Khi đó, người bệnh có thể phải uống thuốc hoặc tiến hành phẫu thuật.
Rối loạn chức năng của vòi nhĩ là gì?
Rối loạn chức năng vòi nhĩ là một trong số các bất thường ở cầu nối tai giữa và vòm mũi họng. Bình thường, bộ phận này sẽ đóng lại và thường chỉ mở ra khi chúng ta ngáp ngủ, nhai hoặc nuốt thức ăn. Nhưng khi bị rối loạn, vòi nhĩ sẽ phù nề, bít tắc hoặc đóng mở không đúng cách khiến người bệnh đau nhức, ù tai và nghe kém.

Đây là bất thường ở cầu nối tai giữa và vòm mũi họng
Hiện nay có 3 hình thức rối loạn chức năng vòi nhĩ chính, bao gồm:
- Rối loạn cân bằng áp suất hoặc thống khí tai giữa
- Suy giảm chức năng bảo vệ
- Suy giảm độ thanh thải
Nguyên nhân của tình trạng rối loạn chức năng vòi nhĩ
Có rất nhiều lý do khiến vòi nhĩ bị bít tắc, tắc nghẽn, tuy nhiên trên lâm sàng ghi nhận một số nguyên nhân phổ biến như sau:
- Ảnh hưởng từ các bệnh lý đường hô hấp như viêm mũi, viêm xoang, cảm lạnh, cảm cúm,...
- Dị ứng thời tiết
- Trào ngược dạ dày thực quản
- Thay đổi độ cao đột ngột kéo theo bất ngờ thay đổi áp lực trong tai như nhảy dù, ngồi máy bay, đi cáp treo, lặn sâu...
- Các khối u vòm mũi họng có thể do dị tật bẩm sinh như biến dạng xương sọ, dị tật hở hàm ếch,...
Ai dễ bị rối loạn chức năng vòi nhĩ
Ai cũng có thể gặp bất thường này ở vòi nhĩ. Tuy nhiên dựa trên các nghiên cứu khoa học, những đối tượng sau có nguy cơ mắc bệnh cao hơn:
- Trẻ em: So với người trưởng thành, cấu trúc vòi nhĩ của trẻ em ngắn và nằm ngang nên nếu đóng mở không hoàn toàn có thể khiến vi khuẩn, virus từ vùng mũi họng di chuyển lên gây viêm và rối loạn chức năng vòi
- Người có thói quen hút thuốc lá: Khói thuốc lá có chứa hơn 7000 hoá chất và nhiều chất trong số đó có thể làm tổn thương tế bào nhung mao đang đảm nhiệm chức năng điều tiết dịch tiết. Điều này dẫn đến vòi nhĩ bị ứ đọng dịch tiết và tắc nghẽn vòi nhĩ.
- Bệnh nhân có cơ địa dị ứng: Cơ thể bệnh nhân dễ bị kích ứng với nhiều chất như phấn hoa, lông thú, khói bụi,... cũng làm tăng tỷ lệ mắc bệnh.

Trẻ em có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn người lớn
Triệu chứng nhận biết rối loạn chức năng vòi nhĩ
Các dấu hiệu của bệnh khá đa dạng từ mức độ nhẹ đến nặng với các triệu chứng điển hình như:
- Ù tai, luôn cảm thấy có tiếng kêu, tiếng nói, tiếng thở từ trong tai vọng ra
- Cảm giác tức, nặng, đầy ứ trong tai
- Nghe kém
- Chóng mặt
- Đau nhức quanh tai và ngứa ngáy trong tai
- Co kéo màng nhĩ - phát hiện khi thăm khám
Rối loạn chức năng vòi nhĩ có nguy hiểm không?
Có. Bệnh nên được điều trị đúng lúc nếu như dễ gây ra các vấn đề sức khoẻ như:
Giãn rộng vòi nhĩ
Vòi nhĩ liên tục bị giãn rộng theo thời gian có thể làm tăng áp lực lên hõm tai khi người bệnh hoạt động. Điều này có thể dẫn đến giảm áp lực đột ngột khiến màng nhĩ bị di chuyển nhẹ nhàng theo nhịp thở.
Với tình trạng này, các bác sĩ sẽ đặt ống thông khí để giảm mức độ phình ra phía ngoài của màng nhĩ mỗi khi phát âm.
Viêm tai giữa, ứ dịch tai giữa
Màng nhĩ bị ứ dịch trong thời gian dài sẽ làm tăng nguy cơ viêm tai giữa tái đi tái lại nhiều lần với trẻ em và ung thư họng ở người lớn. Do đó, bạn không nên chủ quan mà phải sắp xếp thời gian đi khám càng sớm càng tốt.

Nếu không điều trị kịp thời, bệnh nhi có thể bị viêm tai giữa
Chấn thương áp lực
Những người bị rối loạn chức năng vòi nhĩ do cấu trúc vòi tai ngắn hoặc phù niêm mạc không cân bằng được áp lực của tai giữa khi thay đổi môi trường có thể dẫn đến xẹp và tắc vòi nhĩ.
Chẩn đoán chức năng vòi nhĩ bị rối loạn như thế nào?
Bệnh nhân sẽ được thăm khám lâm sàng để khai thác các triệu chứng, tiền sử bệnh lý, đo thính giác và đánh giá khả năng giữa áp lực cân bằng của vòi nhĩ. Tiếp theo, bệnh nhân có thể được chỉ định thực hiện một số chỉ định như:
- Nội soi tai mũi họng: Quan sát bất thường ở vòi nhĩ như mức độ phù nề, tắc nghẽn vòi nhĩ và lượng dịch tích tụ trong tai giữa
- Xét nghiệm máu: Đánh giá xem người bệnh có bị nhiễm trùng hay không
- Đo nhĩ lượng đồ: Kiểm tra chức năng của tai giữa và vòi nhĩ
Khi nào nên đi gặp bác sĩ?
Bạn nên đến gặp bác sĩ ngay nếu phát hiện cơ thể có các triệu chứng như:
- Ù tai, cảm thấy có tiếng nói trong tai
- Nghe kém
- Chóng mặt
- Khó đi đứng thăng bằng
Điều trị rối loạn chức năng vòi nhĩ như thế nào?
Nếu bạn chỉ bị rối loạn mức độ nhẹ thì không cần điều trị mà bệnh có thể tự khỏi. Tuy nhiên, nếu bệnh kéo dài quá 2 tuần hoặc gây mất thính lực tạm thời, khó nghe nghiêm trọng thì nên thực hiện các biện pháp điều trị như sau:
Phẫu thuật
Đối với các bệnh nhân bị rối loạn chức năng vòi nhĩ nghiêm trọng, can thiệp ngoại khoa sẽ được đưa ra để nới rộng hệ thống vòi nhĩ như sau:
- Tái tạo vòi nhĩ sau khi đặt ống thông vòi nhĩ, kết hợp truyền dịch để cân bằng áp lực giữa 2 bên màng nhĩ
- Đặt ống để làm rộng vòi nhĩ và tháo ra khi bệnh nhi lớn lên

Trong vài trường hợp, người bệnh cần phải phẫu thuật để điều trị dứt điểm
Điều trị bằng các biện pháp khác
Để nâng cao hiệu quả điều trị, bạn có thể chủ động thực hiện các biện pháp chăm sóc tại nhà như sau:
- Nhai kẹo cao su
- Vệ sinh răng miệng sạch sẽ, thường xuyên, rửa mũi bằng nước muối sinh lý
- Sử dụng một số loại thuốc không kê đơn như thuốc giảm đau, thuốc kháng histamin giảm nhẹ các triệu chứng dị ứng
- Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ
Phòng ngừa bệnh rối loạn chức năng vòi nhĩ như thế nào?
Để hạn chế nguy cơ tái phát bệnh, bạn có thể thử áp dụng các biện pháp đơn giản như sau:
- Vệ sinh tai mũi họng với dung dịch nước muối sinh lý hoặc thuốc nhỏ mũi
- Uống đủ 1, 5 - 2L nước/ ngày
- Đeo khẩu trang khi đi ra ngoài để tránh bụi bẩn
- Tránh tiếp xúc với các tác nhân từ môi trường như khói bụi, khói thuốc lá,...
- Đeo nút tai chuyên dụng khi đi máy bay, cáp treo,...
- Điều trị dứt điểm các bệnh lý đường hô hấp
Có thể nói, rối loạn chức năng vòi nhĩ là tình trạng vòi nhĩ hoạt động không bình thường do bị hẹp (tắc) hoặc giãn rộng quá mức. Bất thường này phá vỡ cân bằng về mặt áp suất khiến màng nhĩ bị tổn thương, tai dễ bị nhiễm trùng do vi khuẩn và ứ dịch gây ra viêm tai tiết dịch.