Ung thư vòm mũi họng: Biểu hiện, nguyên nhân và phương pháp điều trị

Ung thư vòm mũi họng là gì?

Ung thư vòm mũi họng hay ung thư vòm mũi là một loại ung thư phổ biến tại Việt Nam, đứng đầu danh sách K Tai - Mũi - Họng và Đầu - Mặt - Cổ. Bệnh khởi phát do sự tăng sinh của khối u ác tính trong mũi họng, lâu dần lan rộng ra khu vực xung quanh.

Ung thư vòm mũi họng là một loại ung thư phổ biến ở Việt Nam

K vòm mũi họng thường không có triệu chứng điển hình nhưng diễn tiến nhanh, phần lớn bệnh nhân phát hiện vào giai đoạn muộn. Độ tuổi mắc loại ung thư này tập trung ở độ tuổi 40 - 60 tuổi, tỷ lệ cao hơn nam giới.

Biểu hiện ung thư vòm mũi họng

K vòm mũi họng diễn tiến âm thầm ở những giai đoạn đầu, triệu chứng mơ hồ khiến người bệnh chủ quan. Việc phát hiện sớm tối ưu tỷ lệ điều trị thành công, kéo dài sự sống.

Những triệu chứng thông thường theo từng giai đoạn như sau:

Giai đoạn 1

Giai đoạn đầu triệu chứng bệnh tương đối mơ hồ, bệnh nhân rất khó phát hiện. Bạn có thể gặp một số cơn nhức đầu, nhức nửa đầu theo từng cơn hoặc âm ỉ. Xu hướng chung khi này là dùng thuốc giảm đau, song tình trạng không thuyên giảm.

Giai đoạn khu trú

Bước sang giai đoạn khu trú, biểu hiện nhức đầu ở người bệnh ngày càng trở nên rõ rệt. Cơn đau tác động đến nửa đầu, hốc mắt, thái dương hoặc các bộ phận liền kề như tai, mũi, miệng, hạch,...

Dưới đây là một số biểu hiện không điển hình mà bạn có thể gặp phải:

• Mũi: Ban đầu người bệnh bị tắc một bên mũi, về sau tiến triển nặng lan sang mũi bên kia. Đồng thời xuất hiện tình trạng chảy các chất nhầy, chảy máu mũi đột ngột, xì mũi lẫn máu.
• Tai: Khối u phát triển đè ép vào lỗ thông vòi nhĩ, khiến người bệnh ù tai, giảm chức năng nghe. Kích thước u càng lớn người bệnh càng nghe kém, đau nhức một bên đầu không thuyên giảm.
• Vòm mũi họng: Người bệnh cảm giác bị vướng vòm mũi họng thời gian đầu, giống như bị viêm vòm họng.
• Mắt: Bệnh nhân khó khép kín mắt do khối u đã lan đến sọ, gặp khó khăn trong việc di chuyển mắt, dẫn đến liệt nhãn cầu, giảm thị lực, lé trong.
• Miệng: Việc cử động thông thường trở nên khó khăn, hạn chế, bạn khó cắn chặt hoặc đưa hàm qua lại giữa 2 bên. Nghiêm trọng hơn có thể một bên mặt bị tê bì.
• Thần kinh: Bệnh nhân đối mặt với tình trạng liệt thần kinh sọ, đau đầu dữ dội.
• Hạch: Ở góc hàm người bệnh nổi hạch, kích thước ban đầu nhỏ rồi to dần dần. Tuy nhiên loại hạch này không gây đau, không gây viêm.

Triệu chứng K vòm họng giai đoạn khu trú

Giai đoạn lây lan

Bệnh diễn tiến đến giai đoạn lan tràn, bệnh nhân đối diện với tình trạng suy giảm thể trạng, mất ngủ và kém ăn. Những vấn đề khác như thiếu máu, vàng da, sốt do bội nhiễm cũng tiến triển.

Triệu chứng khối u theo từng vị trí như sau:

• Khối u lan ra phía trước gây tình trạng ngạt mũi, mũi chảy dịch có mùi hôi.
• Khối u lan sang hai bên khiến bệnh nhân bị ù tai, nghe kém, đau nhức lan sang vùng chũm, tai chảy mủ lẫn máu, mùi hôi hoặc bị hoại tử.
• Khối u lan xuống dưới làm ảnh hưởng đến vùng hầu họng, giọng nói thay đổi, dễ bị sặc, liệt màn hầu, điếc tai giữa hoặc bị khít hàm.

Nếu bệnh nhân xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào nêu trên, cần thăm khám y tế nhanh chóng. Bạn tuyệt đối không chủ quan, khiến bệnh tiến triển nặng, giảm hiệu quả điều trị.

Nguyên nhân gây K vòm mũi họng

Đến nay giới y học chưa tìm thấy bằng chứng về tác nhân gây bệnh ung thư vòm mũi họng. Tuy nhiên một số công trình phát hiện một số nhóm yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh như sau:

• Virus Epstein-Barr là loại virus gây bệnh bạch cầu đơn nhân, được phát hiện phần lớn ở bệnh nhân K vòm mũi họng. Tuy có mối liên hệ mật thiết nhưng không phải người bệnh nhiễm EB nào cũng diễn tiến, hình thành khối u.
• Đồ ăn muối mặn: Người tiêu thụ lượng lớn thịt, cá ướp muối có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vòm họng.
• Uống rượu và thuốc lá thường xuyên, liều lượng cao.
• Tuổi: Ung thư vòm họng phát triển phổ biến ở nhóm người 30 - 50 tuổi.
• Giới tính: Nam giới có tỷ lệ mắc bệnh cao gấp 3 lần so với phụ nữ.
• Di truyền: Gia đình có tiền sử mắc bệnh ung thư vòm họng có thể di truyền bệnh sang thế hệ sau, làm tăng khả năng phát triển.

Virus Epstein-Barr là một trong những tác nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh K vòm mũi họng

Phương pháp chẩn đoán

Mọi dấu hiệu nhận biết lâm sàng không đủ để đưa đến kết luận nguyên nhân và xác định phác đồ điều trị. Dưới đây là một số phương pháp chẩn đoán mà bạn có thể tham khảo:

• Nội soi tai mũi họng bằng ống cứng hoặc ống mềm, giúp quan sát vị trí chảy máu, đánh giá tổn thương cùng những biến chứng lân cận.
• Sinh thiết: Nếu nghi ngờ tế bào ác tính, bác sĩ sẽ chỉ định lấy khối mô nhỏ thông qua kỹ thuật nội soi, chuyển mẫu xét nghiệm.
• Chẩn đoán hình ảnh với các kỹ thuật phù hợp như chụp CT, MRI, X-quang ngực, siêu âm cổ.
• Xét nghiệm công thức máu, test EBV,... bổ sung kết quả.

Nội soi tai mũi họng nhằm phát hiện khối u bên trong vòm mũi họng

Dựa vào kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ xác định cấp độ để đưa ra phác đồ chính xác:

• Giai đoạn 0: Tế bào ung thư phát triển tại chỗ.
• Giai đoạn 1: Là giai đoạn sớm của bệnh ung thư, không lan sang các hạch xung quanh.
• Giai đoạn 2: Tế bào ung thư bắt đầu di căn sang các hạch bạch huyết, mô lân cận nhưng không di chuyển xa.
• Giai đoạn 3, 4: Là giai đoạn muộn của bệnh, khối u phát triển to, di căn sang các hạch bạch huyết và mô ở xa.

Điều trị ung thư vòm mũi họng

Điều trị ung thư vòm mũi họng phụ thuộc vào giai đoạn, thể trạng, vị trí khối u. Liệu pháp loại bỏ tế bào ung thư cơ bản diễn ra như sau:

• Phẫu thuật thường được chỉ định với khối u nằm ở vị trí nhiều mạch máu và dây thần kinh. Khối u có khả năng chèn ép, ảnh hưởng đến vùng mắt cũng như các cấu trúc lân cận.
• Hóa trị là phương pháp sử dụng thuốc truyền trực tiếp vào tĩnh mạch người bệnh, tiêu diệt tế bào ung thư hoặc phong tỏa khối u phát triển.
• Xạ trị là kỹ thuật tiên tiến, sử dụng tia xạ chiếu vào tế bào ung thư, thường áp dụng với bệnh nhân phát hiện ở giai đoạn sớm.
• Liệu pháp giảm đau thực hiện nhằm kiểm soát các triệu chứng do tế bào ung thư gây ra, giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn trong thời gian điều trị.

Các phương pháp điều trị bệnh ung thư vòm mũi họng

Phòng ngừa ung thư vòm mũi họng

Chưa có công bố chính xác về khả năng phòng ngừa K vòm mũi họng, song những thói quen về sinh hoạt và dinh dưỡng có thể giảm ngừa tỷ lệ mắc bệnh. Cụ thể:

Ung thư vòm mũi họng có tiên lượng điều trị thành công cao, giảm nguy cơ tái phát nếu được phát hiện sớm. Người khỏe mạnh có thể giảm, tránh nguy cơ mắc bệnh bằng việc vệ sinh môi trường sống, hạn chế tiếp xúc với chất độc hại,...