Rối loạn lưỡng cực 2: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Rối loạn lưỡng cực 2 là gì?

Rối loạn lưỡng cực 2 là một dạng rối loạn tâm thần, người bệnh có sự thay đổi tâm trạng theo chu kỳ giữa giai đoạn hưng cảm và trầm cảm. Bệnh có một số điểm tương tự với rối loạn lưỡng cực 1 nhưng triệu chứng không quá rõ ràng. 

Mặc dù vậy, rối loạn lưỡng cực 2 ở giai đoạn hưng phấn không đạt mức hứng cảm toàn phát. Thay vào đó, người bệnh chỉ trải qua giai đoạn hưng cảm nhẹ hơn, được gọi là cơn hưng cảm nhẹ (hypomanic episode) hay hưng cảm nhẹ (hypomania).

Người bệnh rối loạn lưỡng cực 2 từng có ít nhất một giai đoạn hưng cảm nhẹ trong đời. Phần lớn người bệnh thường trải qua các giai đoạn trầm cảm nhiều hơn. Do đó, bệnh còn có tên gọi khác là “rối loạn hưng - trầm cảm”.

Rối loạn lưỡng cực 2 là một dạng rối loạn tâm thần khiến người bệnh thay đổi tâm trạng theo chu kỳ

Một số yếu tố nguy cơ mắc rối loạn lưỡng cực 2

Hiện nay, nguyên nhân chính xác của rối loạn lưỡng cực 2 vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, theo một số nghiên cứu chỉ ra rằng bệnh có thể do yếu tố di truyền có xu hướng xuất phát từ gia đình. Ngoài ra, có thể mắc bệnh do một số yếu tố khác như căng thẳng, thiếu ngủ, lạm dụng rượu, chất kích thích,... 

Ngoài ra, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc rối loạn lưỡng cực 2 bao gồm:

• Tiền sử gia đình: Có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng người mắc rối loạn lưỡng cực 2 thường có ít nhất một người thân cũng mắc bệnh. 
• Lạm dụng rượu hoặc chất kích thích: Dù không phải là nguyên nhân trực tiếp gây bệnh, nhưng việc sử dụng rượu hoặc chất kích thích có thể làm khởi phát các triệu chứng của rối loạn lưỡng cực.
• Thiếu ngủ: Mặc dù không phải là nguyên nhân gây bệnh, nhưng thiếu ngủ có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện các cơn hưng cảm nhẹ ở người mắc rối loạn lưỡng cực 2.
• Căng thẳng: Những sự kiện căng thẳng không phải là nguyên nhân gây ra rối loạn lưỡng cực 2, nhưng có thể kích hoạt các cơn hưng cảm nhẹ hoặc trầm cảm ở những người có nguy cơ cao do yếu tố sinh học.

Căng thẳng, stress kéo dài có thể là yếu tố tăng nguy cơ gây bệnh

Các triệu chứng của rối loạn lưỡng cực 2

Trong cơn hưng cảm nhẹ, tâm trạng người bệnh có thể trở nên phấn kinh quá mức hoặc dễ cáu kỉnh. Một số triệu chứng trong giai đoạn hưng cảm nhẹ bao gồm: 

• Thay đổi ý nghĩ đột ngột từ chủ đề này sang chủ đề khác.
• Tự tin thái quá vào bản thân. 
• Nói nhanh, nói liên tục, giọng lớn
• Tràn đầy năng lượng, không cảm thấy mệt mỏi, không buồn ngủ. 

Những người trải qua cơn hưng cảm nhẹ thường dễ gần, hoạt bát, tràn đầy năng lượng. Trong giai đoạn hưng cảm, người bệnh có thể là tâm điểm của các cuộc gặp gỡ, nhiệt tình, lan tỏa những điều tích cực. 

Tuy nhiên, tình trạng hưng cảm nhẹ không phải lúc nào cũng vô hại, chúng có thể gây ra những hành vi bốc đồng, khó kiểm soát và gây ra những hậu quả tiêu cực. Trong một số trường hợp, người bệnh có thể khó kiểm soát hành vi và thói quen sinh hoạt của mình gây ra những rủi ro tiềm ẩn. 

Phần lớn người mắc rối loạn lưỡng cực 2 trải qua nhiều giai đoạn trầm cảm hơn so với hưng cảm. Cơn trầm cảm có thể xuất hiện ngay sau khi hưng cảm nhẹ kết thúc hoặc xảy ra sau một khoảng thời gian dài. 

Trong giai đoạn trầm cảm của rối loạn lưỡng cực 2 có biểu hiện tương tự trầm cảm điển hình như: 

• Tâm trạng chán nản, u buồn
• Mất hứng thú với các hoạt động yêu thích
• Giảm năng lượng, mệt mỏi, giảm mức độ hoạt động
• Cảm thấy tội lỗi, vô dụng
• Có suy nghĩ tự tử hoặc cá hành vi tự gây hại khách cho bản thân. 

Các triệu chứng trầm cảm có thể diễn ra trong nhiều tuần, nhiều tháng hoặc hiếm khi kéo dài đến vài năm nếu không được can thiệp điều trị

Người bệnh ở giai đoạn trầm cảm có thể có những suy nghĩ tiêu cực cực độ

Xem thêm:

• Rối loạn lưỡng cực 1: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
  

Phương pháp điều trị bệnh 

Phần lớn những người mắc rối loạn lưỡng cực 2 thường đạt hiệu quả điều trị tốt nhất khi kết hợp bằng thuốc và tâm lý trị liệu. Dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, chuyên gia tâm lý hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần, người bệnh sẽ có những cải thiện tích cực. 

Điều trị bằng thuốc

Người bệnh có thể cần được thử nghiệm nhiều loại thuốc hoặc kết hợp khác nhau để theo dõi khả năng đáp ứng thuốc. Có một số loại thuốc có thể mất vài tuần để phát huy tác dụng đầy đủ. Ngoài ra, thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ ở một số bệnh nhân nên nếu gặp tình trạng này cần trao đổi ngay với bác sĩ thay vì tự ý ngừng thuốc đột ngột. 

Các nhóm thuốc thường được kê đơn cho người bệnh rối loạn lưỡng cực 2 gồm:

• Thuốc chống trầm cảm: Được sử dụng để kiểm soát các triệu chứng trầm cảm, nhưng vì chúng có thể kích hoạt cơn hưng cảm nhẹ, nên thường được kê cùng thuốc ổn định tâm trạng hoặc thuốc chống loạn thần. Mục tiêu của thuốc chống trầm cảm là giúp giảm mức độ trầm cảm để người bệnh có thể áp dụng các kỹ năng đối phó lành mạnh.
• Thuốc chống loạn thần: Mặc dù rối loạn lưỡng cực II không có các triệu chứng loạn thần, nhưng thuốc này có thể được kê khi các triệu chứng hưng cảm nhẹ hoặc trầm cảm vẫn kéo dài dù đã điều trị bằng thuốc ổn định tâm trạng.
• Benzodiazepines: Được sử dụng ngắn hạn để kiểm soát các triệu chứng cấp tính của hưng cảm nhẹ như mất ngủ hoặc kích động.
• Thuốc ổn định tâm trạng: Nhóm thuốc này giúp kiểm soát các cơn hưng cảm nhẹ và duy trì sự ổn định cảm xúc.

Bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng thuốc để cải thiện tình trạng bệnh

Liệu pháp tâm lý

Liệu pháp tâm lý bao gồm thảo luận với chuyên gia sức khỏe tinh thần về tình trạng bệnh, triệu chứng, tiền sử tâm lý và cuộc sống của người bệnh. Hình thức trị liệu này giúp người bệnh:

• Xây dựng thói quen sinh hoạt lành mạnh và ổn định
• Nhận diện và thay đổi các hành vi, suy nghĩ tiêu cực
• Hiểu rõ hơn về rối loạn lưỡng cực 2 và giúp người thân nâng cao nhận thức về bệnh
• Cải thiện sự hỗ trợ từ gia đình và kỹ năng giao tiếp để quản lý tốt hơn các triệu chứng hưng cảm nhẹ

Các phương pháp điều trị khác

Bên cạnh hai phương pháp trên, bác sĩ có thể can thiệp điều trị bằng phương pháp khác như:

• Liệu pháp sốc điện (ECT): Áp dụng cho những trường hợp không đáp ứng với thuốc. Phương pháp này sử dụng dòng điện tác động lên não để điều chỉnh hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh.
• Liệu pháp thay thế: Không thay thế điều trị y khoa hoặc liệu pháp tâm lý, nhưng có thể hỗ trợ bổ sung khi kết hợp với thuốc và trị liệu. Một số phương pháp điều trị như châm cứu, thiền, massage, yoga,.. có thể giúp cải thiện sức khỏe tinh thần ở một số bệnh nhân.

Biện pháp phòng ngừa rối loạn lưỡng cực 2

Bệnh rối loạn lưỡng cực 2 không có biện pháp ngăn ngừa mắc bệnh hoàn toàn. Tuy nhiên, việc phát hiện và điều trị sớm có thể giúp người bệnh kiểm soát bệnh, ngăn ngừa tiến triển nghiêm trọng và hạn chế ảnh hưởng đến cuộc sống. 

Nếu được chẩn đoán mắc rối loạn lưỡng cực giai đoạn 2, người bệnh có thể thực hiện một số cách giúp giảm số lần tái phát và mức độ nghiêm trọng của cơn hứng cảm nhẹ hoặc trầm cảm như: 

• Tránh lạm dụng rượu và chất kích thích: Những chất này có thể làm thay đổi tâm trạng và kích hoạt các triệu chứng của bệnh.
• Thăm khám ngay khi xuất hiện các dấu hiệu đầu tiên: Nếu cảm nhận được triệu chứng của cơn hưng cảm nhẹ hoặc trầm cảm đang xuất hiện, hãy liên hệ với bác sĩ chuyên khoa sức khỏe tâm thần để được hỗ trợ kịp thời.
• Dùng thuốc đúng chỉ định: Không tự ý ngừng thuốc đột ngột, vì điều này có thể làm triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn. Nếu gặp tác dụng phụ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để điều chỉnh phù hợp.

Bệnh không thể ngăn ngừa hoàn toàn nhưng có giảm nguy cơ mắc bệnh bằng lối sống lành mạnh

Rối loạn lưỡng cực là một trong những rối loạn tâm thần có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và chất lượng người bệnh. Thông thường, các triệu chứng của rối loạn lưỡng cực 2 thường không rõ ràng như rối loạn lưỡng cực 1, người bệnh chủ yếu trải qua các giai đoạn trầm cảm hơn giai đoạn hưng cảm. Do đó, khi gặp bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh cần nhanh chóng thăm khám để được can thiệp điều trị sớm giúp đạt hiệu quả tốt nhất. 

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về rối loạn lưỡng cực 2. Nếu Quý khách có nhu cầu thăm khám và điều trị bệnh có thể liên hệ Bệnh viện Đa khoa Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.