Tăng triglyceride máu đơn thuần là gì? Những thông tin hữu ích

Triglyceride là gì?

Triglyceride là một dạng lipid trung tính, có cấu trúc este được tạo thành từ ba axit béo liên kết với glycerol. Khi được đưa vào cơ thể, triglyceride trải qua quá trình tiêu hóa tại ruột non, sau đó tái tổng hợp cùng cholesterol để hình thành chylomicron. Đây là dạng vận chuyển lipid quan trọng trong máu, đóng vai trò dự trữ năng lượng tại mô mỡ và gan, đồng thời được huy động khi cơ thể cần cung cấp năng lượng.

Triglyceride tồn tại phổ biến trong cả mỡ động vật và thực vật. Ở động vật sống trên cạn, mỡ thường ở trạng thái rắn, chứa nhiều axit béo bão hòa với chuỗi carbon dài và nhiệt độ nóng chảy cao. Trong khi đó, mỡ của động vật sống dưới nước chủ yếu ở dạng lỏng do chứa nhiều axit béo không bão hòa. Với thực vật, triglyceride thường có mặt trong các loại hạt và dầu thực vật như đậu phộng, bông, lanh, thầu dầu và các loại hạt hòa thảo.

Triglyceride là một dạng chất béo trung tính

Tăng triglyceride máu đơn thuần là gì?

Rối loạn lipid máu có thể xuất hiện dưới nhiều hình thái khác nhau, bao gồm tăng triglyceride đơn thuần, tăng cholesterol đơn thuần hoặc tăng đồng thời cả triglyceride và cholesterol. Trong đó, tăng triglyceride máu đơn thuần được xác định khi 4 chỉ số lipid cơ bản gồm: Triglyceride, cholesterol toàn phần, HDL C và LDL C chỉ có nồng độ triglyceride tăng cao.

Mặc dù triglyceride chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng cholesterol, nhưng khi tăng cao quá mức, chỉ số này có thể làm sai lệch kết quả cholesterol toàn phần và gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Triglyceride tăng cao mà không đi kèm tăng HDL C hoặc LDL C thường gợi ý những bất thường tại gan, cơ quan chính tham gia sản xuất và dự trữ triglyceride.

Khi phát hiện chỉ số triglyceride tăng bất thường, người bệnh thường được chỉ định kiểm tra men gan nhằm đánh giá nguy cơ tổn thương gan. Trong trường hợp gan bị ảnh hưởng, các enzyme gan sẽ tăng cao. Ngay cả khi không kèm tăng cholesterol, tăng triglyceride máu đơn thuần vẫn có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm tại tim mạch, mạch máu não và đặc biệt là viêm tụy cấp, một tình trạng cần can thiệp y tế khẩn cấp.

Tăng triglyceride nguyên phát thường liên quan đến yếu tố di truyền và các rối loạn chuyển hóa lipid bẩm sinh. Ngược lại, tăng triglyceride thứ phát thường xuất hiện do các bệnh lý nền như đái tháo đường, suy giáp, suy thận, béo phì, tổn thương gan, căng thẳng kéo dài hoặc chế độ ăn uống không hợp lý.

Tăng triglyceride máu đơn thuần là tình trạng chỉ triglyceride tăng cao

Xem thêm:

• Chỉ số Triglyceride trong xét nghiệm máu là gì? Cùng tìm hiểu ngay
  

Phương pháp chẩn đoán tăng triglyceride máu đơn thuần

Chẩn đoán Tăng triglyceride máu đơn thuần được thực hiện thông qua xét nghiệm lipid huyết thanh khi người bệnh đang ở trạng thái nhịn ăn. Trước khi lấy máu, bệnh nhân cần nhịn ăn từ 9-14 giờ và tránh sử dụng rượu bia trong vòng 24 giờ. Nếu đang dùng thuốc điều trị, cần thông báo đầy đủ cho bác sĩ do một số thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

Ở người trưởng thành, tăng triglyceride máu được xác định khi nồng độ triglyceride vượt quá 200mg/dL. Trường hợp tăng triglyceride đơn thuần phản ánh sự gia tăng chylomicron hoặc lipoprotein tỷ trọng rất thấp trong máu.

Ngoài ra, người bệnh có thể xuất hiện các dấu hiệu như u vàng mí mắt, u vàng gân hoặc u vàng phát ban. Đây là những sẩn nhỏ có màu đỏ cam xuất hiện ở mặt, thân mình hoặc các chi. Khi triglyceride vượt ngưỡng 1000 mg/dL, có thể ghi nhận tình trạng nhiễm lipid võng mạc với hình ảnh mạch máu võng mạc mang màu vàng cam. Viêm tụy cấp cũng thường xảy ra khi triglyceride đạt mức rất cao này.

Điều trị tăng triglyceride máu

Một số phương pháp điều trị tăng triglyceride máu đơn thuần bao gồm:

Mục tiêu điều trị

Với các trường hợp tăng triglyceride máu đơn thuần mức độ nhẹ, ưu tiên hàng đầu là điều chỉnh lối sống thông qua chế độ ăn uống khoa học và tăng cường vận động. Nếu các biện pháp không dùng thuốc không mang lại hiệu quả, bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định thuốc hạ triglyceride.

Mục tiêu điều trị bao gồm ổn định nồng độ triglyceride máu, phòng ngừa viêm tụy cấp và giảm nguy cơ các biến cố tim mạch, tai biến mạch máu não cũng như rối loạn chuyển hóa.

Điều chỉnh chế độ sinh hoạt để cải thiện tình trạng

Phân loại ngưỡng điều trị

Khi triglyceride nằm trong khoảng:

• Từ 150-200 mg/dL: Người bệnh cần tập trung thay đổi lối sống và sinh hoạt.
• Từ 200-490 mg/dL: Điều trị được định hướng theo mục tiêu non HDL C kết hợp điều chỉnh chế độ ăn và vận động.
• Nếu >500 mg/dL: Cần sử dụng thuốc hạ triglyceride song song với thay đổi lối sống nhằm dự phòng viêm tụy cấp.

Điều trị bằng thay đổi lối sống

Người bệnh được khuyến khích duy trì thói quen vận động đều đặn mỗi ngày khoảng 30 phút với các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, chạy bộ, đạp xe hoặc bơi lội.

Cần hạn chế tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều đường và carbohydrate tinh chế. Đồng thời, nên bổ sung các chất béo có lợi từ cá béo, các loại hạt và quả bơ, tránh xa chất béo bão hòa và thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ.

Ngoài ra, cần hạn chế rượu bia, nước ngọt và các đồ uống có cồn là rất quan trọng. Thay vào đó, người bệnh nên lựa chọn nước lọc, nước cam, nước chanh hoặc trà xanh.

Người bệnh cần tránh ăn uống muộn vào ban đêm, duy trì giấc ngủ hợp lý và không thức khuya để hạn chế tình trạng tích tụ mỡ và rối loạn chuyển hóa triglyceride.

Điều trị bằng thuốc

Một số nhóm thuốc thường được sử dụng nhằm kiểm soát triglyceride bao gồm:

• Fibrate: Fenofibrate và Gemfibrozil giúp làm giảm triglyceride và tăng HDL C thông qua việc hạn chế tổng hợp triglyceride tại gan. Nhóm thuốc này không được sử dụng cho người mắc bệnh gan hoặc bệnh lý túi mật.
• Axit béo omega-3: Thường được kê dưới dạng viên dầu cá, có khả năng làm giảm triglyceride đáng kể khi dùng đúng liều theo chỉ định bác sĩ.
• Niacin: Với liều phù hợp có thể giúp hạ triglyceride và cải thiện rối loạn lipid máu.
• Statin: Rosuvastatin, pravastatin hay simvastatin cũng có tác dụng giảm triglyceride ở mức độ nhất định, đặc biệt khi phối hợp trong các phác đồ điều trị toàn diện.
• Orlistat: Giúp giảm hấp thu chất béo tại ruột, từ đó làm giảm triglyceride sau ăn và có thể phối hợp cùng fibrate để tăng hiệu quả điều trị.

Bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc khi điều chỉnh lối sống không cải thiện tình trạng

Tăng triglyceride máu đơn thuần là tình trạng rối loạn lipid phổ biến và tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với tim mạch, chuyển hóa và tuyến tụy. Việc khám sức khỏe định kỳ, phát hiện sớm và tuân thủ điều trị đúng cách đóng vai trò then chốt trong kiểm soát bệnh và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. 

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về tình trạng tăng triglyceride máu đơn thuần. Nếu Quý khách có nhu cầu thăm khám có thể liên hệ BVĐK Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.