Thoái hoá cột sống thắt lưng L4 L5: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Thoái hoá cột sống thắt lưng L4 L5 là bệnh gì?

Thoái hóa cột sống thắt lưng L4 L5 là tình trạng hai đốt sống cuối của vùng thắt lưng (ký hiệu là L4 và L5) bị lão hóa, bào mòn theo thời gian. Đây là khu vực phải chịu tải trọng lớn nhất của cơ thể, giúp nâng đỡ, xoay người, cúi gập và duy trì thăng bằng khi di chuyển.

Cụ thể, khi lớp sụn khớp giữa hai đốt sống bị hao mòn, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách bổ sung thêm canxi. Tuy nhiên, lượng canxi dư thừa sẽ tích tụ sẽ dẫn đến hình thành các gai xương nhỏ, chèn ép lên dây thần kinh tọa. Điều này khiến người bệnh đau nhức vùng thắt lưng, cơn đau có thể lan xuống hông, mông, đùi hoặc bàn chân, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động của người bệnh.

Nhìn chung, đây là một trong những dạng thoái hóa cột sống phổ biến nhất hiện nay. Dù không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng, nhưng nếu không điều trị sớm, bệnh có thể gây biến dạng cột sống, teo cơ hoặc thậm chí là liệt chi dưới.

Xem thêm: Bí quyết sống khoẻ: Thoái hoá cột sống nên ăn gì? Kiêng gì?

Cột sống đốt L4 L5 có thể bị thoái hoá

Nguyên nhân gây ra tình trạng thoái hoá cột sống thắt lưng L4 L5

Nguyên nhân chính gây thoái hóa cột sống nói chung là quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Theo thời gian, đĩa đệm và sụn khớp mất dần độ đàn hồi, dây chằng trở nên xơ cứng khiến cột sống không còn linh hoạt như trước. Ngoài ra, theo các bác sĩ chuyên khoa, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh như sau:

• Tuổi tác: Người trung niên và cao tuổi có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất do xương khớp suy yếu theo thời gian.
• Tính chất công việc: Những người phải ngồi hoặc đứng lâu, mang vác nặng, lái xe đường dài,… thường dễ bị thoái hóa sớm hơn.
• Sai tư thế: Ngồi làm việc sai, nằm ngủ lệch, cúi gập người đột ngột hoặc xoay người sai cách đều làm tăng áp lực lên cột sống.
• Thừa cân, béo phì: Cột sống phải gánh chịu trọng lượng cơ thể lớn hơn bình thường, dễ gây thoái hóa.
• Dinh dưỡng kém: Thiếu canxi, vitamin D, protein khiến xương yếu, đĩa đệm khô, dễ tổn thương.
• Chấn thương hoặc di truyền: Tai nạn, dị tật bẩm sinh hoặc tiền sử gia đình có người mắc bệnh xương khớp cũng làm tăng nguy cơ.

Đối tượng dễ bị thoái hoá cột sống thắt lưng L4 L5

Nhìn chung, bất kỳ ai cũng có thể bị thoái hóa cột sống. Tuy nhiên, một số nhóm đối tượng sau có nguy cơ cao hơn, có thể kể đến như:

• Người trên 40 tuổi, đặc biệt là người cao tuổi.
• Dân văn phòng phải ngồi máy tính lâu, ít vận động.
• Công nhân, tài xế, người lao động nặng thường xuyên mang vác hoặc đứng nhiều.
• Người thừa cân, béo phì.
• Người ít vận động, lười tập thể dục.
• Người thiếu dinh dưỡng, hút thuốc lá hoặc uống rượu bia thường xuyên.

Nhân viên văn phòng phải ngồi liên tục trong nhiều giờ đồng hồ dễ bị thoái hoá cột sống

Triệu chứng của bệnh thoái hoá cột sống thắt lưng L4 L5 là gì?

Thoái hóa cột sống thắt lưng L4 L5 thường diễn tiến âm thầm, triệu chứng ban đầu dễ bị nhầm lẫn với đau mỏi thông thường. Khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể có các triệu chứng như sau:

• Đau âm ỉ hoặc đau nhói vùng thắt lưng, tăng lên khi cúi, xoay hoặc mang vật nặng.
• Cơn đau lan xuống hông, mông, chân là dấu hiệu đặc trưng của chèn ép dây thần kinh tọa.
• Cứng lưng buổi sáng, phải vận động nhẹ mới thấy đỡ đau.
• Tê bì, yếu cơ chi dưới, khó đi lại, mất thăng bằng.
• Tiếng lạo xạo, lục cục khi xoay người hoặc cúi lưng.
• Trường hợp nặng có thể rối loạn đại tiểu tiện do chèn ép tủy sống.

Nếu thấy các dấu hiệu này kéo dài hơn 1–2 tuần, người bệnh cần đến Bệnh viện uy tín để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Chẩn đoán của bệnh thoái hoá cột sống thắt lưng như thế nào?

Để xác định chính xác tình trạng thoái hóa cột sống, các bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng để đánh giá triệu chứng và kiểm tra dáng đi, tư thế và khả năng vận động của người bệnh. Sau đó, bệnh nhân có thể được yêu cầu chụp X quang để phát hiện tình trạng hẹp khe đĩa đệm, gai xương hoặc biến dạng cột sống. 

Trong một số trường hợp, các bác sĩ sẽ cân nhắc cho bệnh nhân chụp MRI để quan sát rõ hình ảnh về đĩa đệm, dây chằng và rễ thần kinh, từ đó hỗ trợ và đánh giá mức độ chèn ép.

Điều trị bệnh thoái hoá cột sống thắt lưng ra sao?

Tùy vào mức độ tổn thương, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị nội khoa, vật lý trị liệu hoặc phẫu thuật. Mục tiêu điều trị là giảm đau, phục hồi chức năng vận động và làm chậm tiến trình thoái hóa.

Uống thuốc

Nhìn chung, bệnh nhân có thể được chỉ định dùng các loại thuốc điều trị thoái hoá ở cột sống thắt lưng như sau:

• Thuốc giảm đau, chống viêm: Paracetamol, Diclofenac, Etoricoxib, Meloxicam,… giúp kiểm soát cơn đau.
• Thuốc giãn cơ: Eperisone, Tolperisone giúp giảm co cứng cơ vùng thắt lưng.
• Thuốc hỗ trợ tái tạo sụn khớp: Glucosamine sulfate, Chondroitin sulfate, Piascledine.
• Thảo dược thiên nhiên: Ngải cứu, dây đau xương, lá lốt… giúp giảm đau, lưu thông khí huyết.

Lưu ý: Người bệnh tuyệt đối không tự ý dùng thuốc mà cần tuân theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa để tránh tác dụng phụ.

Bạn chỉ nên dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ

Tập vật lý trị liệu

Bên cạnh dùng thuốc, bác sĩ có thể kết hợp với bệnh nhân thực hiện các bài tập vật lý trị liệu để phục hồi khả năng vận động và ngăn ngừa biến chứng. Một số bài tập bạn có thể tham khảo bao gồm:

• Xoa bóp, bấm huyệt
• Chiếu tia hồng ngoại, chườm nóng
• Kéo giãn cột sống
• Tập cơ dựng lưng, yoga nhẹ

Duy trì tập luyện đều đặn dưới hướng dẫn của chuyên viên vật lý trị liệu sẽ giúp cải thiện tình trạng đáng kể sau 2–4 tuần.

Xem thêm: Quy trình & Các bài tập kéo giãn cột sống thắt lưng đơn giản, hiệu quả

Phẫu thuật

Can thiệp ngoại khoa được chỉ định trong các trường hợp bệnh nhân gặp các biến chứng nguy hiểm về mặt sức khoẻ như:

• Đau dây thần kinh tọa kéo dài, không đáp ứng với điều trị nội khoa.
• Thoát vị đĩa đệm nặng gây chèn ép tủy sống.
• Cột sống biến dạng nghiêm trọng.

Về phương pháp mổ, một số kỹ thuật nổi bật hiện nay có thể được áp dụng bao gồm nội soi giải phóng chèn ép, thay đĩa đệm nhân tạo hoặc cố định cột sống bằng nẹp vít. Sau phẫu thuật, người bệnh cần tập phục hồi chức năng đúng cách để tránh tái phát.

Chăm sóc bệnh nhân thoái hoá cột sống thắt lưng L4 L5 tại nhà như thế nào?

Việc chăm sóc sau quá trình điều trị cũng đóng góp không nhỏ vào quá trình phục hồi sức khoẻ cho bệnh nhân. Để sớm lấy lại sức khoẻ, bạn nên nên duy trì tư thế ngồi, đứng, nằm đúng cách, tránh cúi gập lưng hoặc mang vật nặng. Hãy nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ giấc và giữ tinh thần thoải mái.

Về dinh dưỡng, bạn nên tăng cường thực phẩm giàu canxi, vitamin D và omega-3 như sữa, cá hồi, trứng, rau xanh,… Đồng thời hạn chế đồ ăn nhiều muối, rượu bia, cà phê, đồ ăn nhanh vì chúng làm mất canxi trong xương.

Bên cạnh đó, gợi ý bạn nên dành thời gian tập luyện nhẹ nhàng như đi bộ, bơi, yoga sẽ giúp cột sống dẻo dai và linh hoạt hơn.

Bạn nên tích cực bổ sung các món ăn giàu canxi và omega 3 vào bữa ăn hàng ngày

Phòng ngừa bệnh thoái hoá cột sống thắt lưng như thế nào?

Để phòng ngừa thoái hóa cột sống lưng, theo các chuyên gia Cơ xương khớp, bạn nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh như sau:

• Giữ tư thế đúng khi ngồi, đứng hoặc mang vật nặng.
• Thường xuyên vận động, không ngồi yên một chỗ quá lâu.
• Duy trì cân nặng hợp lý, tránh gây áp lực lên cột sống.
• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, ưu tiên bổ sung các thực phẩm giàu canxi, vitamin D và protein.
• Không hút thuốc, hạn chế rượu bia vì gây ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình tái tạo sụn khớp.
• Khám định kỳ nếu có dấu hiệu đau lưng kéo dài.

Có thể nói, thoái hóa cột sống thắt lưng L4 L5 là bệnh lý không thể phục hồi hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát tốt bệnh lý, duy trì cuộc sống khỏe mạnh và sinh hoạt bình thường. Do đó, bạn nên sắp xếp thời gian đi khám sức khoẻ xương khớp định kỳ ít nhất 6 tháng/ lần