Tiêm insulin đúng cách- Chìa khoá kiểm soát đường huyết an toàn

Thực trạng đáng lo ngại

Tại các phòng khám và khoa nội tiết, gần như ngày nào cũng có bệnh nhân tiểu đường tiêm insulin sai cách. Theo chia sẻ của PGS.TS Nguyễn Quang Bảy, trong số các bệnh nhân nhập viện mới, ít nhất 1–2 người bị tiêm sai insulin: Tiêm sai liều, sai loại insulin, không thay kim tiêm mỗi lần, và đặc biệt phổ biến nhất là tiêm sai vị trí hoặc không thay đổi vị trí tiêm.

Nhiều bệnh nhân vẫn giữ thói quen 'tiêm quanh rốn cho tiện', dẫn đến loạn dưỡng mô mỡ khiến insulin hấp thu không đều — đường huyết khi cao khi thấp, khó kiểm soát dù đã tăng liều.

Vì sao tiêm sai vị trí lại nguy hiểm?

• Insulin không được hấp thu đều nếu tiêm nhiều lần cùng một chỗ.
  • Mô mỡ dưới da bị phì đại hoặc teo lõm (gọi là loạn dưỡng mô mỡ).
  • Đường huyết dao động mạnh, bệnh nhân dễ bị tăng đường huyết dù tiêm đủ liều hoặc hạ đường huyết đột ngột.
  • Kiểm soát đường huyết kém làm tăng nguy cơ biến chứng tim mạch, thận, mắt và thần kinh.

Cách tiêm insulin đúng kỹ thuật

Vị trí tiêm đúng:
- Ưu tiên vùng bụng (hấp thu nhanh nhất), mặt ngoài đùi, mông trên ngoài, mặt sau cánh tay.
- Không tiêm sát rốn (cách rốn ít nhất 3cm).
- Các mũi tiêm cách nhau tối thiểu 3cm để tránh tổn thương mô mỡ.

Kỹ thuật tiêm:
1. Rửa tay, sát khuẩn vùng tiêm.
2. Dùng kim mới cho mỗi mũi.
3. Tiêm insulin ở góc 90° (hoặc 45° nếu gầy).
4. Giữ kim dưới da 10 giây sau tiêm.
5. Không xoa bóp mạnh vùng tiêm.
6. Ghi nhật ký vị trí tiêm và đường huyết hàng ngày.

Nhận biết vùng tiêm bị tổn thương

Bệnh nhân nên kiểm tra vùng bụng và đùi mỗi tuần một lần.
- Da gồ lên, chai cứng, sờ không đau → phì đại mô mỡ.
- Da lõm xuống, mềm, lạnh hơn xung quanh → teo mô mỡ.
→ Ngưng tiêm vùng này ít nhất 1–2 tháng để mô hồi phục.

Bài học từ thực tế

Nhiều bệnh nhân nhập viện vì đường huyết cao dù đã tăng liều insulin. Khi khám kỹ, bác sĩ phát hiện họ toàn tiêm quanh rốn, mũi sát mũi, vùng bụng dày cộm. Sau khi được hướng dẫn tiêm đúng vị trí, đường huyết ổn định lại chỉ sau 1–2 tuần, không cần tăng liều.

→ Kỹ thuật tiêm đúng quan trọng không kém việc chọn đúng thuốc.

Thông điệp dành cho bệnh nhân

“Mỗi mũi tiêm đúng là một bước gần hơn tới sức khỏe ổn định. Đừng xem nhẹ việc thay đổi vị trí tiêm – vì đó là chìa khóa kiểm soát đường huyết an toàn.”

Tiêm đúng – Đủ khoảng cách – Thay kim mỗi lần – Luân phiên vị trí – Đường huyết sẽ ổn định, biến chứng sẽ lùi xa.