Chỉ định thay khớp háng nhân tạo được đưa ra khi bệnh nhân mắc bệnh lý xương khớp diễn biến xấu hoặc bị chấn thương khớp háng nặng nề, mất khả năng vận động. Với sự phát triển của công nghệ và y học hiện đại, tuổi thọ của khớp háng nhân tạo ngày càng được nâng cao đem lại hy vọng cải thiện chất lượng cuộc sống rõ rệt cho số đông người bệnh.
Tìm hiểu về phẫu thuật thay khớp háng
Phẫu thuật thay khớp háng là kỹ thuật sử dụng khớp háng nhân tạo để thay thế khớp háng bị tổn thương, hư hỏng giúp lấy lại khả năng vận động cho bệnh nhân. Đây là một trong số các thủ thuật có độ phức tạp cao, yêu cầu đội ngũ bác sĩ tay nghề cao và hệ thống cơ sở vật chất hiện đại.
Khi nào nên thay khớp háng?
Trên thực tế, chúng ta phải thay thế khớp háng nếu rơi vào một trong số các trường hợp sau:
- Thoái hoá khớp háng do sụn khớp bị hao mòn nghiêm trọng, bệnh nhân đau và gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt. Hoặc do chấn thương gãy ổ cối gây thoái hoá xương khớp
- Có tiền sử bị lao khớp háng
- Đã từng điều trị bệnh hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi
- Người bệnh viêm mủ khớp háng hoặc viêm cốt tuỷ đã được điều trị ổn định, hết vi khuẩn
- Khớp giả cổ xương đùi
- Xuất hiện khối u vùng ổ cối hoặc cổ, chỏm xương đùi
- Bán trật khớp háng
- Mắc các rối loạn khớp háng di truyền

Khớp háng bị thoái hoá có thể phải thay thế
Các loại khớp háng thường gặp
Hiện nay có thể chia các kỹ thuật khớp háng ra thành thay khớp háng nhân tạo toàn phần và thay khớp háng nhân tạo bán phần. Tuỳ theo mức độ tổn thương mà bác sĩ sẽ cân nhắc thực hiện cho bệnh nhân phương pháp phẫu thuật phù hợp.
Khớp háng được lựa chọn thay thế sẽ được sản xuất từ nhiều loại vật liệu khác nhau, hội tụ các ưu, nhược điểm riêng biệt. Dựa trên vật liệu và thế hệ khớp háng nhân tạo có thể chia thành 3 dạng bao gồm:
- Chỏm Moore: Đây là loại khớp háng được thiết kế theo dạng có phần chui và chỏm được thiết kế dính liền với 1 khớp. Khớp háng chỏm Moore rất thích hợp cho bệnh nhân bị gãy cổ xương đùi nhưng phần ổ cối của khung chậu vẫn hoạt động tốt. Loại khớp háng này có chỏm nhân tạo làm từ kim loại cứng nên khi sử dụng, ma sát lâu ngày có thể khiến ổ cối bị bào mòn. Về ưu điểm, đây là loại khớp háng có chi phí khá hợp lý, yêu cầu phẫu thuật đơn giản, thời gian hồi phục khá nhanh và thường được chỉ định cho người cao tuổi. Tuy nhiên điểm trừ của loại khớp háng này nằm ở chỗ nó có thể hư hỏng trong tương lai.
- Khớp háng nhân tạo lưỡng cực: Khớp háng này còn có tên gọi là khớp Bipolar, đặc trưng bởi thiết kế phần chui và chỏm tách thành 2 khối riêng. Điều này đem lại khả năng hoạt động khá linh hoạt cho bệnh nhân sau khi thay thế thành công và giảm tốc độ bào mòn ổ cối đáng kể so với loại chỏm Moore. Tuy vậy, sau thời gian sử dụng, bạn vẫn có thể bị đau nhức, hỏng ổ cối và giảm khả năng vận động.
- Khớp háng nhân tạo toàn phần: Loại này bao gồm cả phần chui, chỏm và phần mái ổ cối ở xương chậu. Trong đó, ổ cối nhân tạo được bắt ốc vít cố định với vị trí xương chậu. Loại khớp háng này được sử dụng nhiều cho các cuộc đại phẫu với thời gian thực hiện kéo dài nên chỉ được thực hiện cho những người bệnh có sức khoẻ tốt.
Tuổi thọ của khớp háng nhân tạo là bao lâu?
Theo các bác sĩ chuyên khoa Cơ xương khớp, tuổi thị của khớp háng nhân tạo có thể kéo dài lên đến 15 - 20 năm, thậm chí 20 - 30 năm nếu người bệnh được chăm sóc, áp dụng chế độ dinh dưỡng và tập luyện phù hợp.
Dẫu vậy, tuổi thọ của khớp háng không thể kéo dài mãi mãi. Sau khoảng thời gian trên, người bệnh có thể bị mất kết nối với xương, lỏng khớp, mòn khớp và khớp hoạt động kém.

Tuổi thọ của khớp háng thường kéo dài từ 15 - 20 năm
Thời gian phục hồi sau phẫu thuật khớp háng
Bên cạnh tuổi thọ của thiết bị này, không ít người bệnh cũng tò mò về thời gian phục hồi sau phẫu thuật khớp háng. Ước tính sau 3 ngày phẫu thuật, bạn có thể ngồi dậy, tập luyện nhẹ nhàng theo chỉ dẫn của bác sĩ. 1 tuần sau phẫu thuật, người bệnh có thể xuất viện và nghỉ ngơi, tập luyện tại nhà theo hướng dẫn, dặn dò của bác sĩ.
Đồng thời, bạn phải lưu ý tái khám định kỳ 1 tháng/ lần để bác sĩ kiểm tra và đưa ra những lời khuyên hữu ích về vấn đề dinh dưỡng, tập luyện thích hợp. Đặc biệt, bạn phải thực hiện tập luyện theo hướng dẫn của chuyên gia. Cá biệt có một số ca bệnh sau 8 tuần đầu sau khi mổ, vận động không đúng cách khiến người bệnh bị trật khớp háng và phải vào Bệnh viện cấp cứu.
Dưới đây là một số lưu ý khi tập vận động, rèn luyện trở lại sau khi phẫu thuật:
- Bạn có thể dùng nạng hỗ trợ khi đi lại và tỳ chân ở mức độ hợp lý để tập bước đi trên khớp háng mới thay. Bạn đầu bạn có thể cảm thấy đau đớn nhưng các triệu chứng sẽ thuyên giảm. Mục đích của bài tập là tăng sức mạnh cho cơ và cải thiện biên độ vận động của khớp háng
- Khởi động và tập từ từ, tăng dần, đặt các mục tiêu nhỏ như đi bộ 100m, bước lên và bước xuống cầu thanh, đi quanh quanh sân,... Nếu phát hiện bất thường trong quá trình tập luyện, hãy liên hệ với bác sĩ ngay.
- Chườm nóng có thể hỗ trợ giảm sưng nề và đau đớn, bạn nên thực hiện trong vòng 15 - 20 phút. Mặt khác, chườm lạnh giúp làm giãn cơ, tăng độ linh hoạt của khớp.
Để quá trình hồi phục diễn ra suôn sẻ, bạn không nên thực hiện các hành động dưới đây:
- Gấp đùi quá nhiều về phía bụng
- Xoay chân vào trong
- Ngồi bắt chéo chân mổ
- Ngồi xổm
- Ngồi thấp khi đi vệ sinh
- Cố cúi khom người khi đi tất, đi giày
- Nằm nghiêng về phía chân lành khi ngủ

Bạn nên chống nạng đi lại sau khi phẫu thuật
Một số bài tập mà bạn có thể tham khảo để nâng cao tuổi thọ của khớp háng nhân tạo có thể kể đến như sau:
Tên bài tập
|
Tư thế thực hiện
|
Cách tập
|
Số lần/Thời gian
|
Tập cơ mông
|
Nằm ngửa
|
Gồng cơ mông bằng cách ép hai mông lại gần nhau
|
Giữ 5–10 giây, lặp lại 15–20 lần/ngày
|
Tập gấp gối và háng
|
Nằm ngửa
|
Co chân mổ lên (gối gấp 40–60°), giữ rồi duỗi ra
|
Giữ 10–15 giây, lặp lại 15–20 lần/ngày
|
Tập khép và dạng háng
|
Nằm ngửa, hai chân duỗi thẳng và nhấc khỏi giường
|
Dạng chân ra rồi khép vào, đổi bên
|
Lặp lại 15–20 lần/ngày
|
Duỗi háng
|
Nằm ngửa, hai chân co trụ trên giường
|
Nâng mông lên khỏi giường, giữ
|
Giữ 5 giây, lặp lại 15–20 lần/ngày
|
Tập cơ tứ đầu
|
Nằm ngửa, hai chân duỗi thẳng
|
Nâng chân khỏi mặt giường 20–30cm, giữ rồi hạ xuống
|
Giữ 5 giây, thả 5 giây, tập trong 10 phút/ngày
|
Duỗi thẳng gối với gối kê dưới khoeo
|
Nằm ngửa, kê gối dưới khoeo (gối gấp 30–40°)
|
Duỗi thẳng gối từng bên, giữ rồi thả
|
Giữ 5 giây, lặp lại 15–20 lần/ngày
|
Tập khớp cổ chân
|
Nằm ngửa, kê gối nhỏ dưới bắp chân (gót không chạm giường)
|
Duỗi tối đa bàn chân, giữ; rồi gấp tối đa, giữ
|
Mỗi tư thế giữ 5 giây, lặp lại 15–20 lần/ngày
|
Có thể nói, tuổi thọ của khớp háng nhân tạo ngày càng được nâng cao trong tối ưu sản xuất và chế độ tập luyện, chăm sóc sau khi phẫu thuật. Để góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống, bạn nên dành thời gian tái khám định kỳ và tuân thủ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.