U nguyên bào thần kinh khứu giác: Nguyên nhân, triệu chứng

U nguyên bào thần kinh khứu giác là gì?

U nguyên bào thần kinh khứu giác là một loại ung thư hiếm gặp, ảnh hưởng lên cả trẻ em và người lớn. Khối u thường bắt đầu hình thành ở các dây thần kinh khứu giác (nằm ở vòm khoang mũi) - cơ quan chịu trách nhiệm khả năng ngửi mùi.

Những khối u hình thành ở vòm khoang mũi có thể ăn sâu vào xương hộp sọ, cụ thể là phần xương giữa hai mắt. Việc phát hiện, can thiệp kịp thời vì vậy đóng vai trò quan trọng, giúp ngăn chặn tối đa các diễn tiến không mong muốn.

Hình ảnh u nguyên bào thần kinh khứu giác

Bệnh có thể hình thành ở mọi lứa tuổi, bao gồm cả trẻ nhỏ và người trưởng thành. Nếu không được can thiệp, khối u có thể phát triển xâm lấn vào các xoang khác, cơ quan lân cận như não, mắt, hạch bạch huyết, phổi, gan và xương.

Khối u hình thành và phát triển bên trong khoang mũi có thể ảnh hưởng đến khứu giác người bệnh, gây chảy máu thường xuyên và khó thở khi phát triển lớn. Hướng điều trị phần lớn tập trung vào phẫu thuật cắt bỏ khối u, kết hợp bổ sung hóa trị hoặc xạ trị.

Nguyên nhân gây bệnh

Đến nay nguyên nhân hình thành u nguyên bào thần kinh khứu giác chưa được xác nhận cụ thể. Song sự phát triển của tế bào ung thư phần lớn xuất hiện bằng sự đột biến trong quá trình hình thành bào thai hoặc sinh trưởng, các tế bào này không chịu sự kiểm soát của cơ thể.

Song qua khảo sát, phát hiện khối u nguyên bào này thường gặp ở nhóm đối tượng:

• Người lớn trong khoảng 50 - 70 tuổi.
• Trẻ em, thanh thiếu niên 10 - 20 tuổi.

Xem thêm: U nguyên bào thần kinh ở trẻ em: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Khối u xuất hiện phổ biến ở 2 nhóm đối tượng

Bệnh được xác định không có tính di truyền trong gia đình, qua các thế hệ. Song hơn hết, mỗi cá nhân vẫn cần chủ động tầm soát sức khỏe định kỳ, giảm ngừa tối đa bệnh lý nguy hiểm không mong muốn.

Triệu chứng u nguyên bào thần kinh khứu giác

U nguyên bào thần kinh hình thành trong khoang mũi đến thời điểm nhất định có thể gây mất khứu giác, chảy máu mũi thường xuyên, khó thở qua đường mũi. Nếu tế bào ung thư lây lan sang các cơ quan khác, bệnh nhân có thể bị đau mắt, suy giảm thị lực, song thị, sưng hạch cổ, đau đầu và đau tai.

Tuy nhiên các triệu chứng này không quá đặc trưng, có thể xuất hiện ở nhiều bệnh lý sức khỏe lành tính khác. Điều này dẫn đến sự chủ quan trong thăm khám hoặc tình trạng lo lắng quá mức, chuyên gia khuyến cáo bạn cần sàng lọc sức khỏe để nhận kết quả chính xác.

Biến chứng nguy hiểm

Tế bào ung thư không được can thiệp điều trị kịp thời có thể dẫn đến loạt biến chứng nguy hiểm như:

• Khối u phát triển lớn, di căn đến các cơ quan lân cận như mắt và não.
• Ung thư di căn, ăn sâu vào các hạch bạch huyết, phổi, gan, da, xương và tủy xương.
• Do khối u hình thành ở vòm mũi nên có thể cản trở sự lưu thông không khí.
• Trường hợp ca phẫu thuật diễn ra không thành công, người bệnh có thể bị rò rỉ dịch tủy sống, nhiễm trùng hoặc các vấn đề về thị lực khác.

Nhóm biến chứng nguy hiểm của u nguyên bào thần kinh mũi

Phương pháp chẩn đoán

Khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ u nguyên bào thần kinh khứu giác, bạn nên đến bệnh viện chuyên môn để được khám sàng lọc, phân biệt với các bệnh lý khác. Trước tiên bác sĩ sẽ kiểm tra lâm sàng đầu, mắt, mũi và cổ, bước đầu xác định mức độ khối u.

Tiếp đến các biện pháp xét nghiệm cận lâm sàng sẽ được thực hiện như:

• Nội soi mũi họng cung cấp hình ảnh khối u bên trong mũi, phía sau mũi và khu vực xoang mũi.
• Chụp MRI, PET-CT xác định vị trí, mức độ phát triển khối u nguyên phát, cung cấp thông tin khối u đã di căn hay chưa.
• Sinh thiết mẫu mô khối u là thủ thuật xâm lấn, việc kiểm tra dưới kính hiển vi trong phòng chống nhiễm khuẩn giúp xác định, phân loại khối u chính xác.

Điều trị u nguyên bào thần kinh khứu giác

Phẫu thuật loại bỏ là phương pháp điều trị hàng đầu đối với u nguyên bào thần kinh khứu giác. Tùy vào tình trạng bác sĩ sẽ xem xét thực hiện điều trị bổ sung bằng hóa trị hoặc xạ trị, triệt tiêu tế bào ung thư còn sót lại trong cơ thể.

Can thiệp phẫu thuật

Hiện nay có nhiều tùy chọn phẫu thuật loại bỏ khối u, tuy nhiên cần dựa vào vị trí, kích thước và tình trạng sức khỏe bệnh nhân. Hai kỹ thuật thường được áp dụng nhất bao gồm:

• Phẫu thuật nội soi khối u bên trong mũi: Một ống nội soi chuyên dụng sẽ được đưa vào bên trong mũi, kết hợp với công cụ phẫu thuật đặc biệt để tiến hành cắt bỏ u và các mô xung quanh.
• Phẫu thuật mở hộp sọ tiếp cận khối u: Bác sĩ sẽ tiến thành cắt bỏ một phần nhỏ của xương sọ để loại bỏ khối u, bóc tách ra khỏi não.

Điều trị phẫu thuật là phương pháp được áp dụng chính

Điều trị u nguyên bào thần kinh khoang mũi cần được hội chẩn bởi đội ngũ bác sĩ chuyên môn, kết hợp giữa các chuyên khoa. Bởi vậy bệnh nhân cần lựa chọn cơ sở y tế tuyến đầu, đơn vị có đầy đủ nhân lực và vật lực đáp ứng yêu cầu điều trị.

Xạ trị

Xạ trị là phương pháp điều trị bổ sung, sử dụng chùm năng lượng cao như tia X, tia proton để tiêu diệt các tế bào ung thư. Thông thường sẽ được tiến hành sau khi cắt bỏ khối u, tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại hậu phẫu.

Hóa trị

Hóa trị là phương pháp sử dụng thuốc hóa học để tiêu diệt tế bào ung thư, có thể được kết hợp với xạ trị sau phẫu thuật. Hướng can thiệp này cũng nhằm mục đích tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại, đặc biệt với bệnh nhân ung thư phân độ nặng hoặc di căn.

Hoá trị, xạ trị là hướng can thiệp hỗ trợ, loại bỏ tế bào ung thư còn sót lại

U nguyên bào thần kinh khứu giác là bệnh lý hiếm gặp, không có triệu chứng đặc trưng nên rất khó phát hiện và can thiệp điều trị sớm. Bệnh khởi phát chủ yếu ở nhóm tuổi thanh thiếu niên và tuổi trung niên, có mức độ ảnh hưởng sâu rộng đến khứu giác cũng như các chức năng vùng lân cận.