U sao bào lông: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

U sao bào lông là gì?

U sao bào lông là loại khối u phổ biến trong nhóm khối u sao bào độ 1, còn có tên gọi khác là u tế bào hình sao độ 1, u tế bào hình sao dạng nang, u tế bào hình sao lông hoặc u thần kinh đệm cấp độ thấp. Khối u phát triển từ những tế bào thần kinh đệm hình sao bị rối loạn chức năng, tăng sinh quá mức, vượt qua hệ miễn dịch của cơ thể và không tuần theo chu trình tự chết của tế bào. 

Phần lớn các khối u sao bào lông được phát hiện ở não và không có khả năng xâm nhiễm hoặc di căn tới những cơ quan khác. U tế bào hình sao lông thường xuất hiện nhiều ở tiểu não (chiếm khoảng 60%), đường dẫn truyền thị giác (khoảng 25-30%), thân não (khoảng 9%). Mặc dù vậy, vẫn có một số trường hợp khối u xuất hiện ở tủy sống (khoảng 2%) và phần lớn chúng không có khả năng hình thành ngoài hệ thần kinh trung ương. 

Độ tuổi có nguy cơ mắc u thần kinh đệm cấp độ thấp thường gặp là trẻ từ 5-14 tuổi. Ngoài ra, u có thể xuất hiện ở trẻ sơ sinh dưới dạng dị tật bẩm sinh. Tuy nhiên, tiên lượng điều trị cho trẻ sơ sinh khá thấp, nguy cơ tử vong cao. 

U sao bào lông là khối u sao bào độ 1

Các triệu chứng của u sao bào lông

U sao bào lông thường phát triển âm thầm trong giai đoạn đầu, không gây ra triệu chứng rõ rệt và tiến triển chậm. Khi kích thước khối u tăng lên, chèn ép các cấu trúc thần kinh xung quanh, người bệnh mới xuất hiện dấu hiệu bất thường. Các triệu chứng có thể khác nhau tùy theo vị trí, kích thước khối u và đặc điểm cơ thể của từng bệnh nhân.

Triệu chứng theo vị trí khối u cụ thể như sau: 

• Tiểu não: Là vị trí phổ biến nhất của u tế bào hình sao độ 1, gây chèn ép não thất bốn, dẫn đến tăng áp lực nội sọ (đau đầu, buồn nôn, nôn, phù gai thị), rối loạn thăng bằng và khả năng phối hợp vận động.
• Đường dẫn truyền thị giác: Thường gây nhìn đôi, suy giảm thị lực, rối loạn nội tiết, tắc nghẽn não thất. Trường hợp nặng có thể dẫn đến thoát vị hạnh nhân tiểu não, đe dọa tính mạng.
• Thân não: Người bệnh có thể bị liệt dây thần kinh vận nhãn số 3, 4, 6 gây rung giật nhãn cầu, yếu liệt tay chân, mất thăng bằng, khó nuốt, sặc khi ăn uống, đau đầu, buồn nôn, rối loạn giọng nói và cảm giác vùng mặt.
• Tủy sống: Biểu hiện bằng yếu liệt tay chân, teo cơ, khó đi lại, tê bì các đầu ngón tay chân, khó thở, rối loạn chức năng đại tiện, tiểu tiện.
• Vị trí khác: Nếu khối u xuất hiện ở vỏ não, thùy thái dương, giao thoa thị giác hoặc dưới đồi thị, bệnh nhân có thể gặp co giật, nói khó, liệt nửa người, rối loạn trí nhớ, thay đổi tính cách đột ngột, chóng mặt, mất thăng bằng.

Tùy thuộc vào vị trí của khối mà người bệnh có những triệu chứng khác nhau

Nguyên nhân gây u sao bào lông

Hiện nay, nguyên nhân chính xác của u sao bào lông vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:

• Nhiễm chất phóng xạ: Tiếp xúc với tia xạ hoặc môi trường nhiễm phóng xạ có thể làm tăng nguy cơ phát triển khối u.
• Chất độc hóa học: Các hóa chất độc hại như dioxin có thể ảnh hưởng đến tế bào thần kinh đệm hình sao, dẫn đến sự hình thành khối u.
• Đột biến gen: Một số đột biến gen như NF1, BRAF, IDH1, IDH2 có liên quan đến sự phát triển của u sao bào lông.
• Bệnh lý di truyền: Hội chứng u xơ thần kinh loại 1, hội chứng Li-Fraumeni và hội chứng Turcot có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh.

U sao bào lông có nguy hiểm không?

U tế bào hình sao dạng nang là khối u lành tính, có ranh giới rõ ràng, ít nguy cơ chuyển thành ác tính và không di căn sang các cơ quan khác. Nhờ vào tiến bộ y học, bệnh có thể được điều trị hiệu quả bằng phẫu thuật, với tiên lượng hồi phục trên 90%.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt như bệnh nhi sơ sinh, khối u gây chèn ép nguy hiểm hoặc bệnh nhân có sức khỏe yếu, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng, thậm chí tử vong.

U sao bào lông là khối u lành tính, ít nguy cơ chuyển thành ác tính

Xem thêm:

• Tìm hiểu về u sao bào: Phân loại, triệu chứng và cách điều trị
  

Tiên lượng sống của bệnh nhân u sao bào lông

Nếu được điều trị đúng cách, bệnh nhân có cơ hội sống cao. Tỷ lệ sống trên 10 năm sau điều trị đạt khoảng 94%. Đối với trẻ em và thanh thiếu niên, nhiều trường hợp có thể hồi phục hoàn toàn và sống khỏe mạnh đến tuổi già. Với người trưởng thành mắc bệnh, tỷ lệ sống sau 5 năm điều trị là hơn 50%.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị u sao bào lông

Phương pháp chẩn đoán bệnh

U tế bào hình sao dạng nang phát triển chậm, thường khó phát hiện sớm, đặc biệt ở trẻ em. Khi có dấu hiệu nghi ngờ, bệnh nhân có thể được chỉ định các phương pháp chẩn đoán sau:

• Chụp MRI: Giúp phát hiện chính xác vị trí và kích thước khối u.
• Chụp CT: Dành cho những trường hợp không thể chụp MRI, giúp phát hiện các bất thường trong não và tủy sống.
• Sinh thiết: Lấy mẫu mô khối u để phân tích, xác định chính xác bản chất của u tế bào hình sao độ 1.

Phương pháp điều trị u sao bào lông

Dựa vào kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp đối với từng người bệnh tùy theo vị trí của khối u. Tuy nhiên, dưới đây là những phương pháp điều trị được ứng dụng nhiều nhất trong điều trị u sao bào lông: 

• Phẫu thuật: Là phương pháp điều trị chính, giúp loại bỏ hoàn toàn khối u trong hầu hết các trường hợp. Các bệnh viện lớn hiện nay sử dụng hệ thống robot hỗ trợ phẫu thuật, giúp tăng độ chính xác và an toàn cho bệnh nhân.
• Xạ trị: Áp dụng khi không thể phẫu thuật hoàn toàn, giúp tiêu diệt phần u còn lại nhưng tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến mô lành.
• Hóa trị: Ít khi được sử dụng, chỉ áp dụng cho người trưởng thành có khối u ở vị trí khó phẫu thuật hoặc không thể loại bỏ hoàn toàn.

Phẫu thuật là phương pháp điều trị chính để loại bỏ khối u

Có thể phòng ngừa u sao bào lông không?

Hiện chưa có biện pháp phòng ngừa đặc hiệu do nguyên nhân bệnh chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách:

• Duy trì lối sống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên.
• Ăn uống khoa học, tránh thực phẩm nhiễm hóa chất độc hại.
• Hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, chất phóng xạ.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt khi có triệu chứng bất thường.

U sao bào lông có tiên lượng điều trị tốt, nhưng vẫn có nguy cơ gây biến chứng nguy hiểm. Do đó, người bệnh không nên chủ quan mà cần thăm khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về u tế bào hình sao lông. Việc thăm khám định kỳ là yếu tố quan trọng giúp người bệnh phát hiện và can thiệp điều trị sớm, tăng tiên lượng sống sống. 

Nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến khối u ở não, trong đó có u sao bào lông có thể liên hệ Bệnh viện Đa khoa Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng nhất.