Vẹo cổ do xơ hóa cơ ức đòn chũm ở trẻ nhỏ. Dấu hiệu và điều trị

Vẹo cổ do xơ hóa cơ ức đòn chũm là gì?

Vẹo cổ do xơ hóa cơ ức đòn chũm ở trẻ là hệ quả của tình trạng thai nhi duy trì tư thế xấu quá lâu trong tử cung mẹ. Điều này khiến mạch máu nuôi cơ của trẻ bị chèn ép, dẫn đến thiếu máu và xơ hóa cơ.

Vẹo cổ do xơ hoá cơ ức đòn chũm ở trẻ do thai nhi nằm ở tư thế xấu trong tử cung mẹ

Một số trường hợp khác có thể bị ảnh hưởng bởi quá trình sinh khó, mạch máu trong cơ ức đòn chũm bị đứt hoặc từ một cục máu đông. Các yếu tố nguy cơ này đều có thể gây tổn thương bên trong cơ, khiến cơ xơ hóa và co rút dần theo thời gian.

Xem thêm: Đau ức cơ đòn chũm có nguy hiểm không? Khi nào cần phẫu thuật?

Dấu hiệu trẻ bị vẹo cổ do xơ hóa cơ ức đòn chũm

Vẹo cổ do xơ hóa cơ ức đòn chũm có thể được phát hiện ngay trong những tháng đầu đời, thông qua tư thế đầu và cổ của trẻ nhỏ. Tùy theo giai đoạn tiến triển mà mức độ biểu hiện ở mỗi trẻ sẽ có sự khác nhau, nghiêm trọng hơn có thể kèm theo sự chênh lệch về hình dạng khuôn mặt hoặc tầm vận động cổ.

Biểu hiện sớm

Đối với trẻ dưới 3 tháng tuổi, cha mẹ có thể dựa vào các biểu hiện sớm của xơ hóa cơ ức đòn chũm dưới đây để kịp thời thăm khám và điều trị:

• Khối u cơ ức đòn chũm phát triển nhanh trong tháng đầu, kết cấu từ hơi chắc đến rất chắc, tính chất di động nhẹ nhưng không nóng, đỏ hay gây đau.
• Trẻ gặp khó khăn khi cử động cổ, đầu nghiêng nhiều về bên có khối xơ hóa, không thể xoay linh hoạt sang 2 bên.

Trong 3 tháng đầu trẻ nhỏ gặp khó khăn khi cử động cổ do xơ hoá cơ ức đòn chũm

Biểu hiện muộn

Từ 3 tháng tuổi trở ra, nếu trẻ không được can thiệp điều trị kịp thời hoặc không đúng cách có thể dẫn tới tình trạng sau:

• Vẫn xuất hiện khối u ở cơ ức đòn chũm như ở giai đoạn sớm, nhưng độ chắc tăng lên.
• Đầu của trẻ bị nghiêng lệch về bên có khối u, cột sống cổ bị hạn chế tầm vận động.
• Các đốt sống cổ bị biến dạng, không giữ được độ cong sinh lý vốn có.
• Trẻ bị lác mắt, teo nửa mặt bên khối xơ hóa cơ ức đòn chũm.

Chẩn đoán vẹo cổ do xơ hóa cơ ức đòn chũm

Đối với mọi trường hợp nghi ngờ vẹo cổ do xơ hóa cơ ức đòn chũm, bệnh nhi đều trải qua bước thăm khám lâm sàng cơ bản. Sau khi đã tìm hiểu được triệu chứng, tiền sử bệnh lý gia đình, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp xét nghiệm chuyên sâu hơn.

Cụ thể:

• Chọc dò khối u ở giai đoạn sớm để phát hiện sự tồn tại của hồng cầu, còn giai đoạn sau phát hiện tế bào xơ trong khối u, bạch cầu đa nhân hoặc tế bào ác tính.
• Siêu âm đánh giá tình trạng xuất huyết hoặc tổ chức xơ tại cơ ức đòn chũm.
• Chụp X-quang cột sống cổ, ngực cung cấp hình ảnh vẹo cột sống ở trường hợp phát hiện muộn.

Phương pháp chẩn đoán xơ hoá cơ ức đòn chũm dẫn đến vẹo cổ

Ngoài ra, việc chẩn đoán còn cần cung cấp thông tin phân biệt nguyên nhân do xơ hóa cơ ức đòn chũm với viêm hạch, u vùng cổ, còi xương, u máu hoặc viêm cơ ức đòn chũm. Qua đó lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, hiệu quả nhất với trẻ.

Điều trị vẹo cổ do xơ hóa cơ ức đòn chũm ở trẻ nhỏ

Điều trị vẹo cổ do xơ hóa cơ ức đòn chũm ở trẻ nhỏ cần được triển khai sớm, giúp trẻ lấy lại khả năng cử động đầu cổ bình thường. Đồng thời phòng ngừa biến dạng khuôn mặt, cột sống về lâu dài.

Phục hồi chức năng

Với phương pháp phục hồi chức năng, ngay sau sinh hoặc khi phát hiện khối xơ ở vùng đầu cổ trẻ. Phụ huynh cần tìm đến bác sĩ chuyên môn để được hướng dẫn bệnh nhi tập phục hồi tại nhà trong 3 tháng đầu.

Trong khoảng thời gian này, trẻ cần phải được tái khám thường quy đến khi khỏi bệnh hoàn toàn. Trường hợp điều trị tại nhà không mang lại kết quả rõ rệt, các liệu áp phục hồi chức năng sau 3 tháng tuổi sẽ được áp dụng.

Mục tiêu cuối cùng hướng tới bao gồm làm mềm khối xơ, duy trì tầm vận động cột sống cổ và ngừa biến chứng vùng mặt hoặc cột sống cổ. Cụ thể:

• Nhiệt trị liệu với tia hồng ngoại 15 phút/lần, lặp lại ngày 1 - 2 lần với vùng cổ bên tổn thương. Phương pháp này thường được áp dụng theo đợt, mỗi đợt 10 - 15 ngày.
• Điện trị liệu bằng sóng siêu âm 10 phút/lần/ngày, tác động vào vùng ức đòn chũm bên tổn thương. Một đợt trị liệu của phương pháp này cũng thường kéo dài trong 10 - 15 ngày.
• Bài tập trị liệu: Một số bài vận động có khả năng tác động chuyên sâu vào vùng xơ hóa cơ ức đòn chũm, xử trí hiệu quả tình trạng vẹo cổ ở trẻ nhỏ. Các bài tập, tác động cần được thực hiện bởi chuyên gia, tránh tổn thương thứ phát.

Các phương pháp phục hồi chức năng với trẻ nhỏ bị xơ hoa cơ ức đòn chũm

Phẫu thuật

Chỉ định phẫu thuật không được áp dụng với tất cả bệnh nhi xơ hóa cơ ức đòn chũm dẫn đến vẹo cổ. Những trường hợp dưới đây thường được xem xét thực hiện:

• Can thiệp ngoại khoa với trẻ nhỏ trên 2 tuổi,
• Cổ bị vẹo, lệch nghiêm trọng.
• Trẻ điều trị vẹo cổ bằng phương pháp khác không đạt hiệu quả rõ ràng.
• Cơ ức đòn chũm trẻ bị co ngắn, cứng chắc.
• Trẻ gặp khó khăn khi quay cổ sang bên có sự xuất hiện của khối xơ.

Tái khám định kỳ

Xuyên suốt quá trình điều trị và trưởng thành, trẻ cần được theo dõi chặt chẽ tiến độ hồi phục. Trung bình thời gian đầu, bác sĩ sẽ hẹn tái khám bệnh nhi 1 tháng/lần, giãn dần tần suất khi khối u ức đòn chũm biến mất và biên độ vận động cổ trở lại bình thường.

Bệnh nhi xơ hoá cơ ức đòn chũm gây vẹo cổ cần được tái khám sức khoẻ định kỳ

Kết luận

Vẹo cổ do xơ hóa cơ ức đòn chũm tuy không đe dọa đến tính mạng trẻ nhỏ nhưng cần được chẩn đoán sớm, can thiệp sớm bằng các phương pháp phục hồi chức năng hoặc phẫu thuật. Phụ huynh cần chủ động theo dõi tình trạng của trẻ định kỳ, tuân thủ hướng dẫn y tế để cải thiện biên độ vận động cổ, lấy lại đường cong cột sống vốn có và đảm bảo sự phát triển toàn diện.