Bệnh viêm túi thừa manh tràng là gì? Biểu hiện và cách điều trị

Viêm túi thừa manh tràng là gì?

Túi thừa là những cấu trúc nhỏ, dạng bóng, hình thành khi lớp niêm mạc của đường tiêu hóa yếu đi và bị đẩy lồi ra ngoài qua lớp cơ của thành ruột. Những túi này có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trong ống tiêu hóa, nhưng thường gặp nhất là ở manh tràng và đại tràng.

Túi thừa là những túi nhỏ hình túi nhô ra từ thành ruột, thường nằm ở phần đầu của ruột già

Manh tràng là đoạn ruột nằm giữa hồi tràng (phần cuối của ruột non) và đại tràng, đồng thời được coi là điểm khởi đầu của ruột già. Khi các túi thừa tại vị trí này bị viêm hoặc nhiễm khuẩn, tình trạng đó được gọi là viêm túi thừa manh tràng.

Nhận biết vị trí của manh tràng

Tỷ lệ xuất hiện túi thừa trong cộng đồng khá cao và tăng dần theo độ tuổi:

• Khoảng 10% ở người trên 40 tuổi
• Gần 50% ở người trên 60 tuổi
• Lên đến 65% ở người trên 80 tuổi

Theo các tài liệu y khoa, túi thừa có thể xuất hiện ở nhiều đoạn ruột khác nhau. Tuy nhiên, nguy cơ tiến triển thành viêm túi thừa manh tràng chiếm khoảng 10 – 15% trong tổng số trường hợp có túi thừa. 

Xem thêm:

• Viêm manh tràng là gì? Nguyên nhân và cách điều trị bệnh như thế nào?
• Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị viêm hồi manh tràng

Nguyên nhân gây viêm túi thừa manh tràng 

Hiện nay, y học vẫn chưa xác định chính xác nguyên nhân trực tiếp gây viêm túi thừa manh tràng. Tuy vậy, nhiều nghiên cứu cho thấy bệnh có thể khởi phát do sự kết hợp của chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt và yếu tố sinh lý đường ruột. Cụ thể:

• Chế độ ăn ít chất xơ: Thường xuyên tiêu thụ thực phẩm nhiều chất béo, tinh bột tinh chế hoặc carbohydrate nhưng thiếu chất xơ khiến phân trở nên cứng, khối lượng phân ít và khó đào thải ra ngoài.
• Sự co bóp quá mức của ruột: Khi phân khô cứng, cơ ruột phải hoạt động mạnh để đẩy phân, lâu dần khiến lớp cơ ruột dày lên, tạo áp lực trong lòng ruột. Áp lực này thúc đẩy sự hình thành các túi thừa – những khối thoát vị nhỏ trên thành ruột.
• Tắc nghẽn lòng ruột: Thức ăn bị mắc kẹt tại các vị trí túi thừa tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Tình trạng này có thể gây viêm nhiễm, giảm lưu lượng máu nuôi ruột, từ đó dẫn đến viêm túi thừa.

Ngoài các cơ chế trên, một số yếu tố nguy cơ cũng góp phần làm tăng khả năng mắc bệnh, bao gồm:

• Tuổi tác: Người trên 40 tuổi có nguy cơ viêm túi thừa cao hơn, do thành ruột mất dần độ đàn hồi và sức bền theo thời gian.
• Ít vận động: Lối sống ít hoạt động thể chất có liên quan đến sự xuất hiện túi thừa, dù cơ chế chính xác vẫn chưa được hiểu rõ.
• Béo phì và hút thuốc lá: Cả hai đều được chứng minh làm gia tăng nguy cơ viêm túi thừa, đồng thời dễ dẫn tới biến chứng chảy máu túi thừa.

Các biểu hiện của bệnh viêm túi thừa manh tràng 

Viêm túi thừa manh tràng có thể khởi phát với triệu chứng từ nhẹ đến nặng, diễn tiến nhanh trong vài giờ hoặc âm thầm kéo dài nhiều ngày. Điểm đáng lưu ý là các biểu hiện lâm sàng của bệnh rất dễ bị nhầm lẫn với viêm ruột thừa cấp, khiến việc chẩn đoán ban đầu trở nên khó khăn.

Dựa trên mức độ tổn thương và giai đoạn tiến triển, bệnh thường có những triệu chứng đặc trưng như sau:

Giai đoạn sớm

• Đau âm ỉ ở vùng hố chậu phải, cơn đau có thể tăng dần theo thời gian.
• Cảm giác buồn nôn, đôi khi kèm theo nôn.
• Sốt nhẹ kèm ớn lạnh.
• Bụng đầy hơi, khó chịu.
• Ăn uống kém ngon miệng, chán ăn.
• Rối loạn tiêu hóa: táo bón hoặc tiêu chảy xen kẽ.
• Có thể xuất hiện xuất huyết tiêu hóa, phân lẫn máu.

Đau bụng là biểu hiện điển hình của viêm túi thừa manh tràng

Giai đoạn muộn

• Đau bụng dữ dội, khu trú rõ tại vùng hố chậu phải.
• Xuất hiện phản ứng phúc mạc (bệnh nhân đau khi sờ hoặc ấn).
• Sốt cao trên 39°C.
• Các biểu hiện nhiễm trùng toàn thân khác như: môi khô, lưỡi bẩn, da xanh xao, cơ thể mệt mỏi.

Việc nhận biết sớm các triệu chứng của viêm túi thừa manh tràng đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nặng nề như thủng ruột, áp xe ổ bụng hoặc viêm phúc mạc.

Bệnh viêm túi thừa manh tràng có nguy hiểm không? 

Viêm túi thừa manh tràng là tình trạng viêm nhiễm tại đoạn cuối ruột già, không chỉ gây đau đớn, khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được chẩn đoán và xử trí kịp thời. Một số biến chứng nguy hiểm có thể gặp phải gồm:

• Viêm phúc mạc: Xảy ra khi túi thừa bị thủng hoặc viêm nặng, khiến dịch tiêu hoá và phân tràn vào ổ bụng. Đây là tình trạng cấp cứu ngoại khoa cần được phẫu thuật ngay để tránh nguy cơ tử vong.
• Chảy máu túi thừa: Gây mất máu với mức độ từ nhẹ đến nặng, đôi khi khiến bệnh nhân phải truyền máu hoặc can thiệp cầm máu khẩn cấp.
• Tắc ruột: Sẹo và viêm mạn tính có thể dẫn đến hẹp hoặc tắc nghẽn ruột già, thậm chí cả ruột non, làm gián đoạn lưu thông tiêu hoá.
• Áp xe túi thừa: Khi ổ viêm tiến triển tạo thành ổ mủ, hình thành khối u giả tại vùng manh tràng. Nếu không được dẫn lưu và điều trị, áp xe có thể lan rộng và gây nhiễm trùng nặng.
• Rò tiêu hoá: Viêm túi thừa kéo dài có thể làm hình thành các đường thông bất thường giữa ruột và các cơ quan lân cận như bàng quang, âm đạo, hoặc thành bụng, gây khó khăn lớn trong điều trị.

Trên thực tế, nếu được phát hiện và điều trị sớm, viêm túi thừa manh tràng thường ít gây nguy hiểm và người bệnh có thể hồi phục tốt. Tuy nhiên, trì hoãn thăm khám hoặc tự ý điều trị có thể khiến bệnh diễn biến nặng, đe dọa trực tiếp tới tính mạng. Vì vậy, việc nhận biết sớm triệu chứng và đến cơ sở y tế uy tín để thăm khám, điều trị là vô cùng cần thiết. 

Chẩn đoán và điều trị viêm túi thừa manh tràng 

Phương pháp chẩn đoán

Để xác định chính xác tình trạng viêm túi thừa manh tràng, bác sĩ sẽ chỉ định một số kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm chuyên sâu, bao gồm:

Hình ảnh siêu âm ổ bụng của bệnh nhân bị viêm túi thừa manh tràng 

Ghi chú: 

• (a, b) Ở trẻ em bị viêm túi thừa manh tràng đơn thuần, khối viêm có thể được nhìn thấy dưới siêu âm và CT (→ dấu). 
• (c, d) Ở trẻ em bị viêm túi thừa manh tràng phức tạp, siêu âm chẩn đoán nhầm là viêm ruột thừa cấp.

Siêu âm ổ bụng: Có thể phát hiện hình ảnh thành ruột dày bất thường hoặc túi thừa đang viêm, tuy nhiên độ chính xác còn hạn chế.

Chụp CT scan ổ bụng: Đây là phương pháp được đánh giá có độ nhạy và độ đặc hiệu cao nhất, giúp xác định vị trí viêm, mức độ tổn thương, đồng thời loại trừ các bệnh lý có triệu chứng tương tự như viêm ruột thừa, viêm ruột Crohn, áp xe hoặc khối u.

Nội soi đại tràng (sau giai đoạn cấp): Được thực hiện khi tình trạng viêm đã ổn định, nhằm kiểm tra sự hiện diện của các túi thừa khác và loại trừ nguy cơ ung thư đại tràng.

Phương pháp điều trị

Tùy theo mức độ viêm và đáp ứng của người bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn giữa điều trị nội khoa và ngoại khoa:

• Điều trị nội khoa: Áp dụng phổ biến cho đa số trường hợp viêm túi thừa manh tràng. Người bệnh thường được kê kháng sinh để kiểm soát nhiễm trùng, thuốc giảm đau để giảm triệu chứng. Song song, chế độ dinh dưỡng giàu chất xơ, uống đủ nước, nghỉ ngơi điều độ cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục.
• Điều trị ngoại khoa: Chỉ định khi điều trị nội khoa không hiệu quả, bệnh tái phát nhiều lần hoặc không thể loại trừ u ác tính ở đại tràng. Phẫu thuật thường được thực hiện bằng cách cắt bỏ đoạn đại tràng chứa túi thừa viêm, sau đó nối lại phần ruột còn lành nhằm đảm bảo chức năng tiêu hóa.

Việc phát hiện và điều trị viêm túi thừa manh tràng kịp thời không chỉ giúp cải thiện triệu chứng nhanh chóng mà còn ngăn ngừa nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Người bệnh nên đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp.

Cách phòng ngừa viêm túi manh tràng bạn nên biết 

Để hạn chế nguy cơ mắc viêm túi thừa manh tràng, bạn có thể chủ động áp dụng những biện pháp sau:

• Bổ sung nhiều chất xơ trong khẩu phần ăn: Các thực phẩm giàu chất xơ như khoai lang, các loại đậu, cam, táo, bơ hay cà rốt giúp kích thích nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa trơn tru hơn. Nhờ đó, nguy cơ hình thành túi thừa và viêm tại manh tràng cũng giảm đi đáng kể.
• Uống đủ nước mỗi ngày: Cung cấp tối thiểu 2 lít nước/ngày giúp làm mềm phân, hạn chế tình trạng táo bón và giảm co thắt đại tràng – một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ viêm túi thừa.
• Duy trì vận động và tập luyện thể thao: Thói quen rèn luyện thể chất thường xuyên không chỉ cải thiện chức năng tiêu hóa mà còn giúp giảm áp lực lên ruột già, hỗ trợ phòng ngừa viêm nhiễm cũng như các bệnh lý đường ruột khác.

Việc duy trì chế độ ăn uống cân bằng, uống đủ nước và tập luyện hợp lý là những thói quen nhỏ nhưng đóng vai trò quan trọng trong ngăn ngừa viêm túi thừa manh tràng cũng như bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa nói chung.

Kết luận

Viêm túi thừa manh tràng tuy không phổ biến nhưng lại tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu chậm trễ trong chẩn đoán và điều trị. Việc nắm rõ triệu chứng, nguyên nhân và phương pháp xử trí sẽ giúp người bệnh phòng ngừa biến chứng, cải thiện sức khỏe đường tiêu hóa. Khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ, bạn nên thăm khám sớm tại cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán chính xác và có hướng điều trị phù hợp.