Zona thần kinh, hay còn gọi là giời leo, là bệnh do virus Varicella-Zoster ( Virus gây bệnh thủy đậu) tái hoạt động và gây ra. Đối với người đã từng mắc bệnh thủy đậu, sau khi khỏi, virus vẫn chưa bị tiêu diệt hoàn toàn mà ẩn trong các tế bào thần kinh dưới dạng không hoạt động. Khi hệ miễn dịch suy yếu do tuổi tác hoặc do bệnh tật, những virus này sẽ “thức dậy” và hoạt động trở lại. Chúng di chuyển dọc theo các dây thần kinh, trên đường di chuyển, virus này gây tổn thương dọc sợi dây thần kinh, biểu hiện sẽ xuất hiện ở trên vùng da thuộc dây thần kinh đó. Bệnh đặc trưng bởi các triệu chứng đau nhức, nóng rát, ngứa kèm theo phát ban dạng mụn nước dọc theo đường đi của dây thần kinh, thường chỉ ở một bên cơ thể.
Thông thường, zona thần kinh có thể tự khỏi trong vòng 2 – 3 tuần. Khi các mụn nước đã khô và bong vảy, bệnh sẽ không còn khả năng lây nhiễm. Tuy nhiên, trong giai đoạn mụn nước còn dịch, người bệnh nên giữ gìn vệ sinh cá nhân, tránh gãi làm vỡ mụn, hạn chế tiếp xúc gần và không dùng chung đồ sinh hoạt để phòng ngừa lây lan.
Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến hơn ở người lớn tuổi và người có hệ miễn dịch suy yếu.
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc Zona thần kinh, bao gồm:
Bệnh zona thần kinh được coi là bệnh truyền nhiễm, có khả năng lây lan trong gia đình hoặc cộng đồng, nhất là vào mùa hè, mùa mưa hay giai đoạn thời tiết giao mùa. Việc dùng chung khăn mặt, khăn tắm hay tiếp xúc gần với người bệnh có mụn nước còn dịch dễ làm tăng nguy cơ lây nhiễm. Đặc biệt, trẻ em và người lớn chưa từng mắc thủy đậu là nhóm dễ bị lây bệnh khi tiếp xúc với nguồn lây từ zona.
Để phòng ngừa, các chuyên gia khuyến cáo tiêm vắc xin zona thần kinh là biện pháp chủ động và hiệu quả nhất. Vắc xin giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, đồng thời hạn chế đáng kể tình trạng đau thần kinh sau zona. Những người trên 50 tuổi, đặc biệt đã từng mắc thủy đậu, người có bệnh mạn tính như tiểu đường, tăng huyết áp, ung thư, suy giảm miễn dịch hoặc từng bị zona nên được tiêm phòng để phòng tái phát. Các bác sĩ cũng lưu ý, vắc xin zona không phải là vắc xin thủy đậu và hai loại vắc xin này không thể thay thế cho nhau.
Các chuyên gia khuyến cáo, ngay cả khi đã tiêm phòng vắc xin thủy đậu hoặc vắc xin zona, nguy cơ mắc bệnh vẫn có thể xảy ra nếu hệ miễn dịch suy yếu. Do đó, việc chủ động bảo vệ sức khỏe, phát hiện sớm và điều trị đúng cách vẫn đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa và kiểm soát bệnh zona thần kinh.
Bệnh viện Đa khoa Phương đông hiện đang có Vắc xin Shingrix được chỉ định để tiêm ngừa Zonar thần kinh.Vắc xin Shingrix được nghiên cứu, phát triển và sản xuất bởi tập đoàn hàng đầu thế giới về dược phẩm và chế phẩm sinh học Glaxosmithkline (GSK) – Bỉ.
Vaccine Shingrix được chỉ định tiêm cho người lớn từ 50 tuổi trở lên và người lớn từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc Zona thần kinh (người suy giảm miễn dịch, ức chế miễn dịch hoặc có khả năng ức chế miễn dịch do mắc bệnh hoặc đang sử dụng liệu pháp điều trị…) Vaccine Shingrix được dùng tiêm bắp với 2 mũi tiêm (mỗi mũi 0,5 ml).
Vắc xin có hiệu quả phòng ngừa zona thần kinh lên đến 97% ở người từ 50 tuổi trở lên và đến 87% trên người từ 18 tuổi bị suy giảm miễn dịch do bệnh lý đồng thời giảm biến chứng đau thần kinh sau zona và các biến chứng khác hơn 90%. Theo dữ liệu mới nhất từ thử nghiệm lâm sàng ZOSTER-049, vắc xin Shingrix vẫn duy trì hiệu lực cao trong việc ngăn ngừa bệnh Zona ở người trưởng thành từ 50 tuổi sau hơn 11 năm. (2)
Zona thần kinh, hay còn gọi là giời leo, là bệnh do virus Varicella-Zoster (Virus gây bệnh thủy đậu) tái hoạt động và gây ra.
