Bệnh Nocardia: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh Nocardia là gì?

Bệnh Nocardia là một bệnh lý nhiễm trùng do vi khuẩn Nocardia gây ra, khi chúng xâm nhập vào cơ thể có thể gây bệnh ở bất kỳ cơ quan nào dù có can thiệp điều trị, bệnh vẫn có thể tái phát. Những cơ quan nhiễm trùng phổ biến khi nhiễm vi khuẩn này là phổi, da, thần kinh trung ương,... 

Hơn nữa, bệnh không có những triệu chứng đặc trưng rõ ràng nên dễ nhầm lẫn với những bệnh lý nhiễm trùng khác. Bên cạnh đó, việc chẩn đoán chính xác bệnh còn có nhiều khó khăn do quá trình nuôi cấy thường lâu. 

Bệnh Nocardia có thể lây nhiễm khi hít phải vi khuẩn trong môi trường, đây là con đường gây bệnh phổ biến nên phổi là cơ quan bị nhiễm khuẩn thường gặp. Ngoài ra, bệnh Nocardia còn có thể lây truyền qua nhiều con đường khác như: Qua đường tiêu hóa khi ăn uống các thực phẩm bị nhiễm khuẩn; Qua vết thương qua da và niêm như vết gai đâm hoặc côn trùng cắn; Qua đường máu (thường hiếm gặp),.... Khi nhiễm khuẩn, từ cơ quan ban đầu có thể lây lan bệnh sang cơ quan khác theo đường máu. 

Bệnh Nocardia là một bệnh lý nhiễm trùng gây ra tổn thương cơ quan trong cơ thể

Nguyên nhân gây ra bệnh Nocardia

Nocardia là vi khuẩn gram dương thuộc họ Actinomycetaceae, có hình dáng sợi mạnh, hiếu khí, vi khuẩn này có thể dễ chẩn đoán nhầm với vi nấm. Hiện nay, chi Nocardia gồm hơn 90 loài, trong đó có hơn một nửa gây bệnh cho con người như chủng N. nova, N. brasiliensis, N. farcinica, N. cyriacigeorgica,...

Trong môi trường tự nhiên, vi khuẩn được tìm thấy ở trong đất, xác thực vật thối rữa, trong nước hoặc có thể trong các giọt bụi không khí. Trong môi trường nuôi cấy, khuẩn Nocardia cần có thời gian nuôi cấy tương đối dài mới có thể phát triển. 

Ngoài ra, một số yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm: 

• Cơ thể có hệ miễn dịch suy giảm: Người bệnh HIV/AIDS,...
• Bệnh nhân sử dụng thuốc corticoid trong thời gian dài. 
• Mắc các bệnh lý: Ung thư máu, xơ gan, đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bệnh lao,...
• Người bệnh ghép tạng cần sử dụng các loại thuốc chống thải ghép.

Vi khuẩn Nocardia là nguyên nhân gây ra bệnh

Những triệu chứng thường gặp khi mắc bệnh

Người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào vị trí cơ quan nhiễm khuẩn. Những triệu chứng của bệnh Nocardia bao gồm:

• Nhiễm trùng phổi: Người bệnh xuất hiện những triệu chứng không đặc hiệu như sốt, đổ mồ hôi về đêm, ho đờm, ho máu, chán ăn, khó thở, đau ngực, mệt mỏi,... 
• Nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương: Bệnh Nocardia có thể gây áp xe nhu mô não với các biểu hiện lâm sàng không đặc hiệu như đau đầu, buồn nôn và nôn, sợ ánh sáng, co giật, sốt bất thường,... 
• Nhiễm trùng da và mô dưới da: Người bệnh có thể xuất hiện tình trạng viêm da, loét, viêm da mủ, áp xe dưới da,... 
• Nhiễm khuẩn huyết: Các biểu hiện thường gặp bao gồm sốt, hạ nhiệt nhanh, ớn lạnh, thở nhanh, tim đập nhanh, hạ huyết áp,...
• Nhiễm trùng cơ quan khác: Bệnh Nocardia có thể gây ra nhiễm trùng ở một số cơ quan khác trong cơ thể như xương, van tim, khớp. mắt, tuyến thượng thận và thận, tuyến giáp, tuyến tiền liệt,... 

Nếu không can thiệp điều trị kịp thời, bệnh Nocardia có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng đối với cơ thể người bệnh do nhiễm trùng nặng. 

Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh Nocardia

Bệnh Nocardia thường bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác do không có những triệu chứng đặc hiệu. Dưới đây là phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh thường được ứng dụng:

Phương pháp chẩn đoán bệnh

Để chẩn đoán xác định căn nguyên mắc bệnh Nocardia là nuôi cấy và phân lập được vi khuẩn Nocardia trong bệnh phẩm. Một số kỹ thuật và xét nghiệm được ứng dụng bao gồm:

• Nhuộm gram: Vi khuẩn Nocardia có dạng sợi hoặc hình que mảnh, phân nhánh, gram dương. 
• Nuôi cấy vi khuẩn: Môi trường nuôi cấy hiếu khí, Nocardia có hình thái khuẩn lạc thanh đổi từ trắng đến cam, vàng hoặc nâu. 
• Xét nghiệm phản ứng chuỗi polymerase (PCR): Cho kết quả nhanh và chính xác. 
• Mô bệnh học: Vùng nhiễm trùng bị hoạt tử và áp xe, thâm nhiễm tế bào bạch cầu đa nhân trung tính, bạch cầu lympho, tế bào plasma, đại thực bào có thể thấy vi khuẩn trên mô bệnh học. 
• Chẩn đoán phân biệt với một số bệnh: Nhiễm trùng do vi nấm, lao, nhiễm trùng do vi khuẩn khác, bệnh lý ác tính, tổn thương da do nguyên nhân khác,... 

Nhuộm gram là phương pháp giúp chẩn đoán bệnh

Phương pháp điều trị bệnh

Việc sử dụng kháng sinh vẫn đang được xem là lựa chọn ưu tiên hàng đầu trong điều trị các trường hợp mắc bệnh Nocardia hiện nay. Tuy nhiên, phác đồ cụ thể sẽ được điều chỉnh tùy theo vị trí nhiễm khuẩn trong cơ thể, đồng thời phụ thuộc vào đánh giá chuyên môn từ bác sĩ điều trị.

Vì từng chủng Nocardia có mức độ nhạy cảm không giống nhau với các loại kháng sinh, nên quá trình lựa chọn thuốc cần được cá nhân hóa dựa vào tình trạng lâm sàng của người bệnh, kết quả cấy vi sinh và kháng sinh đồ. Điều này giúp nâng cao hiệu quả điều trị cũng như hạn chế nguy cơ kháng thuốc.

Lưu ý: Kháng sinh khi dùng kéo dài có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn. Do đó, người bệnh cần được tư vấn kỹ lưỡng, tuân thủ phác đồ điều trị và tái khám định kỳ để theo dõi tiến triển bệnh cũng như phòng ngừa tái phát.

Phương pháp chính trong điều trị là sử dụng kháng sinh

Mặc dù bệnh Nocardia là một dạng nhiễm trùng nguy hiểm nhưng với sự can thiệp kịp thời và điều trị đúng cách, bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát hiệu quả. Cần chủ động phòng ngừa và nâng cao nhận thức về các dấu hiệu sớm sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe tốt hơn..

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về bệnh Nocardia. Trong trường hợp nghi ngờ nhiễm bệnh, hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác và điều trị sớm nhất có thể. 

Nếu Quý khách có nhu cầu thăm khám và chữa bệnh có thể liên hệ Bệnh viện Đa khoa Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.