Bệnh đái tháo đường do nguyên nhân nào gây ra - cách chữa trị

Tổng quan thông tin về bệnh đái tháo đường

Đái tháo đường hay còn được gọi là bệnh tiểu đường, do sự rối loạn trong quá trình chuyển hóa khiến lượng đường trong máu ngày càng tăng cao. Cơ thể thiếu hụt insulin cũng gây ra rối loạn trong quá trình chuyển hóa đường, mỡ, đạm và các chất khoáng trong cơ thể. 

Khi bị bệnh tiểu đường các thức ăn chứa hàm lượng chất bột đường vào cơ thể nhưng không tự chuyển hóa thành năng lượng, dần dần từng ngày tích lũy gây ra hiện tượng trong máu có tích tụ một lượng đường lớn. Khi trong máu có lượng đường cao các bệnh lý về tim mạch cũng gia tăng, các cơ quan về thần kinh, thận… cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. 

Đái tháo đường được phân chia làm 2 cấp độ chính để dễ dàng điều trị.

Bệnh tiểu đường liệu có thực sự nguy hiểm đối với người bệnh

Tiểu đường tuýp 1

Là bệnh có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của bệnh nhân khi tuyến tụy bị phá hủy do tế bào beta, lượng insulin trong máu giảm hoặc mất đi chỉ còn rất ít không đáng kể. Nên không thể điều hòa ổn định lượng đường có trong máu. Phần lớn mức độ tiểu đường này thường xảy ra ở trẻ em và những người trẻ tuổi. Dễ dàng phát hiện ra bệnh bởi xuất hiện những triệu chứng rõ ràng. 

Tiểu đường tuýp 2

Là bệnh đái tháo đường hay gặp ở những người lớn tuổi và bệnh gần như không phụ thuộc vào insulin. Kể cả insulin ở tuyến tụy vẫn tiết ra như người bình thường, tuy nhiên lại có xu hướng giảm. Đặc biệt vai trò điều hòa lượng đường trong máu càng giảm, lúc này tế bào beta tuyến tụy luôn hoạt động kháng lại insulin. Không dễ dàng phát hiện ra bệnh do chúng không xuất hiện những triệu chứng rõ ràng. 

Ngoài ra, những phụ nữ đang mang thai lại cũng có nguy cơ mắc căn bệnh đái tháo đường. Mặc dù qua thời gian thai kỳ bệnh sẽ hết nhưng trong thời gian thai kỳ cần chú ý đến cả mẹ và bé. 

• xem thêm: Tiểu đường type 2: Nguyên nhân, dấu hiệu và các biến chứng

Bệnh đái tháo đường là do những nguyên nhân nào gây nên?

Trong chế độ ăn uống hằng ngày cần có chất glucose vì đây là nguồn năng lượng cung cấp cho các tế bào hoạt động, đồng thời cơ thể sẽ dự trữ một ít trong gan để chuyển hóa thành glycogen. Khi không có chất glucose được nạp vào cơ thể, ở gan sẽ có những phân tử glycogen ly giải ra glucose tạo nên năng lượng cho cơ thể. Nhưng nếu glucose hấp thụ trực tiếp vào tế bào mà không cần insulin hỗ trợ, khi đó nồng độ glucose trong máu lại giảm. Lâu ngày tuyến tụy sẽ giảm sản xuất insulin. Vì thế mà khi trao đổi chất diễn ra không đúng quy trình thì lượng đường trong máu vẫn còn đọng lại, dần dần máu có lượng đường lớn nên tăng cao. 

Nguyên nhân khiến lượng đường dự trữ nhiều trong máu

Nguyên nhân khiến bệnh nhân bị tiểu đường tuýp 1

Do tuyến tụy có tế bào beta bị phá hủy nên insulin không được sản sinh và còn một lượng rất ít. Nguyên nhân insulin ngày càng giảm và không còn là 95% hệ thống tấn công nhầm miễn dịch phá hủy tế bào insulin trong tuyến tụy(tuýp 1A), 5% còn lại là không rõ nguyên nhân (tuýp 2B). Lưu ý các yếu tố khiến bệnh nhân mắc phải tiểu đường tuýp 1 vẫn đang trong thời gian nghiên cứu tìm hiểu thêm kiến thức thông tin. 

Nguyên nhân khiến bệnh nhân bị tiểu đường tuýp 2

Người mắc phải bệnh tiểu đường tuýp 2 chưa có thông tin chính xác nên vẫn chưa được làm rõ giải thích đầy đủ. 

• Do di truyền từ gia đình bố mẹ hoặc anh chị em đã từng mắc bệnh.
• Bản thân người phụ nữ khi mang thai có từng bị tiểu đường trong thời gian thai kỳ.
• Tăng huyết áp hay tư nhân có tiền sử về huyết áp vì xơ vữa động mạch.
• Không thường xuyên hoạt động tập thể dục.
• Béo phì thừa cân.

Béo phì cũng là nguyên nhân gây ra bệnh tiểu đường tuýp 2

• Rối loạn trong quá trình hấp thu đường không đúng với quy trình ban đầu.
• Mắc hội chứng buồng trứng đa nang ở phụ nữ.

Nguyên nhân khiến thai kỳ bị mắc căn bệnh đái tháo đường 

Thai kỳ được duy trì phát triển nhờ sự kích thích hoạt động của nhau thai, từ kích thích này chính là nguyên nhân kháng lại insulin. Tụy tuyến tụy vẫn sản xuất đủ insulin nhưng lượng đường vận chuyển vào tế bào giảm độ đã bị tích tụ một phần lại trong máu. Không những vậy, khi mang thai mà bị thừa cân cũng là nguyên nhân gây nên bệnh tiểu đường do glucose khi dung nạp bị rối loạn. 

Triệu chứng cùng dấu hiệu thường gặp của bệnh đái tháo đường 

Những triệu chứng của bệnh đái tháo đường là khác nhau bởi chúng còn tùy thuộc vào mức độ mắc phải. Nhiều khi triệu chứng không rõ đến lúc biến chứng rồi bệnh nhân mới kịp phát hiện để đi điều trị.

Triệu chứng khi bị tiểu đường tuýp 1

Các triệu chứng biến đổi rất nhanh chỉ vài ngày cũng có thể thấy như:

• Thường đói và cơ thể cảm thấy mệt mỏi: Bởi năng lực không có đủ để tạo ra insulin hoặc glucose không thể hấp thụ năng lượng khi các tế bào đối kháng. Nên khi so với lúc cơ thể hoạt động trong trạng thái bình thường thì khi bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường sẽ đói hơn và mệt hơn rất nhiều.
• Cảm thấy rất khát nước và hay đi tiểu: So với người bình thường thì người bị tiểu đường đi tiểu nhiều hơn, lý do là thận không thể hấp thụ trở lại nên glucose trong máu sẽ bị đẩy lên cao. Khi càng đi tiểu nhiều có thể lại càng mất nước, nên bệnh nhân cần uống nhiều nước để bù lại lượng nước đã mất.

Bị tiểu đường cảm thấy rất khát nước

• Miệng cảm thấy rất khô và da bị ngứa rát gây khó chịu.
• Sụt giảm cân do mô mỡ và mô cơ đều thực hiện việc ly giải.

Triệu chứng khi bị tiểu đường tuýp 2

Ở mức độ này triệu chứng không bộc lộ rõ mà bùng phát âm ỉ qua nhiều năm nên rất khó để phát hiện ra bệnh. Nếu phát hiện được chủ yếu là quá xét nghiệm do nghi ngờ:

• Nhiễm trùng nấm men là glucose bị nấm men ăn mất mà ăn càng nhiều thì nấm men càng phát triển mạnh. Người bệnh có thể phát hiện khi thấy nếp gấp ẩm của da xuất hiện trên một hoặc nhiều bộ phận bao gồm: chân, tay, ngực và cả xung quanh vùng cơ quan sinh dục.
• Các vết thương rất lâu lành lại vì lượng đường cao gây ảnh hưởng đến tổn thương hệ thần kinh.

Triệu chứng khi bị tiểu đường ở thai kỳ

Với bệnh nhân đang mang thai cũng không có dấu hiệu rõ ràng khi bị tiểu đường. Tuy nhiên có thể nhận biết thông qua việc cơ thể khát nước và số lần đi tiểu trong ngày nhiều hơn so với bình thường. Bệnh thường chỉ được phát hiện khi đã ở 3 tháng cuối thai kỳ do dung nạp glucose 3 mẫu.

Những đối tượng nào có nguy cơ cao mắc bệnh đái tháo đường?

Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường còn tùy thuộc vào mức độ của bệnh. Đối với mức độ tiểu đường tuýp 1 chủ yếu mắc ở trẻ em vào người trẻ tuổi. Còn với tiểu đường tuýp 2 chủ yếu mắc ở người già, hoặc người từ 40 tuổi trở nên. Ngoài ra, một số trường hợp trong thai kỳ cũng có khả năng mắc bệnh đái tháo đường.

Những biến chứng của bệnh đái tháo đường để lại

Khi bị bệnh tiểu đường có rất nhiều biến chứng nguy hiểm để lại.

• Tổn thương về mạch máu gây ra bệnh thành mạch, nhồi máu cơ tim và tai biến mạch máu não. Ở những mạch máu nhỏ gây rối loạn chức năng thận, võng mạc mắt và hệ thần kinh ngoại biên.
• Do bội nhiễm vi khuẩn gây mắc các bệnh về đường hô hấp: viêm phổi hoặc viêm phế quản.
• Viêm nướu răng gây viêm loét dạ dày, tiêu chảy hay rối loạn chức năng trong gan.
• Ngứa ngáy ngoài da nổi các mụn nhọt và mề đay.

Ngoài ra, khi thai phụ mắc bệnh tiểu đường còn có khả năng bị tiền sản giật, thai nhi phát triển rất nhanh chóng và có nguy cơ cao là bị tử vọng trước/ sau khi sinh.

Các biến chứng do bệnh đái tháo đường tháo đường gây ra khi không điều trị kịp thời

Chẩn đoán bệnh đái tháo đường bằng biện pháp nào?

Theo nghiên cứu đái tháo đường được chẩn đoán kết quả qua việc dùng một trong bốn các tiêu chuẩn như sau: 

• Trường hợp 1: Người bệnh cần nhịn ăn và không được uống các loại nước trong vòng ít nhất 8 tiếng, để đo glucose huyết tương lúc đói cần ≥ 126 mg/dL hoặc 7 mmol/L.
• Trường hợp 2: Sau 2 tiếng làm nghiệm pháp dung nạp glucose, huyết tương đường uống 75g hòa tan với 250 - 300ml nước cần uống trong vòng 5 phút, với điều kiện nhịn đói từ lúc nửa đêm và trong vòng 3 ngày trước phải ăn từ 150 – 200g carbohydrate mỗi ngày.

Bảng chỉ số đường huyết giúp xác định tình trạng đái tháo đường 

• Trường hợp 3: Xét nghiệm HbA1c ≥ 6.5% hoặc 48 mmol/mol cần được thực hiện trong phòng thí nghiệm theo quy chuẩn quốc tế.
• Trường hợp 4: Trường hợp xuất hiện các triệu chứng về tăng glucose huyết bao gồm tiểu nhiều,  sụt cân không rõ nguyên nhân gây ra; mức huyết tương glucose cao khi đo được là ≥ 200 mg/dL hoặc 11.1 mmol/L.

Trường hợp không xuất hiện các triệu chứng cần xét nghiệm 2 lần thời gian cách lần đầu là 7 ngày với các trường 1, 2 và 4.

Có những phương pháp nào điều trị bệnh đái tháo đường

Trong nền y học phát triển hiện nay có nhiều phương pháp để điều trị bệnh đái tháo đường. Đặc biệt là trong chế độ ăn uống hằng ngày cần có sự điều chỉnh phù hợp với thể trạng giữa bệnh và cơ thể. Đồng thời nên kết hợp với việc tập thể dục thể thao hằng ngày thường xuyên đều đặn. 

• Với bệnh nhân tiểu đường tuýp 1 sẽ được chỉ định phải dùng insulin trong một thời gian khá là dài, do cơ thể không có khả năng tự sản sinh ra insulin được nữa.
• Với bệnh nhân tiểu đường tuýp 2 cần ổn định lượng đường trong máu bằng việc điều chỉnh lại chế độ ăn uống và sinh hoạt hằng ngày. Nếu cảm thấy khó thực hiện được thì có thể chuyển sang dùng thuốc điều trị.

Lưu ý: Bệnh nhân cần theo dõi sát sao tình trạng bệnh. Đồng thời với chế độ ăn hằng ngày nên ăn nhiều rau xanh, và hạn chế các thực phẩm ăn sẵn hoặc đồ ăn chứa nhiều hàm lượng chất xơ. Ngoài ra, nên kết hợp với việc thăm khám định kỳ để biết được đúng tiến trình của bệnh.

Biện pháp phòng tránh bị bệnh đái tháo đường 

Đối với bệnh tiểu đường tuýp 1 thì không thể có cách phòng ngừa, nhưng ngược lại bệnh tiểu đường tuýp 2 lại có cách phòng ngừa thông qua chế độ ăn uống và sinh hoạt hoạt hằng ngày một cách điều độ, có khoa học.

• Đối với chế độ ăn uống 

Không ăn thực phẩm có nguy cơ gây tăng nhiều đường huyết nhưng vẫn phải đảm bảo cung cấp đủ các loại chất dinh dưỡng cho cơ thể. Nhưng sau bữa ăn cũng không được làm hạ đường huyết bởi cơ thể cần năng lượng để duy trì hoạt động và cân nặng. Hạn chế ăn những thực phẩm chứa nhiều chất béo và ăn thêm nhiều rau xanh hoặc hạt ngũ cốc.

Ăn nhiều rau xanh tốt cho bệnh nhân bị đái tháo đường 

• Đối với chế độ sinh hoạt 

Cần vận động để giảm chỉ số đường huyết và còn duy trì cân nặng. Nên tập thể dục mỗi ngày ít nhất là 30 phút, lựa chọn những bài tập phù hợp với thể trạng của cơ thể có thể đáp ứng. 

Câu hỏi về bệnh đái tháo đường 

Có rất nhiều câu hỏi bệnh nhân đặt ra về căn bệnh tiểu đường. 

• Ăn nhiều đường có là nguyên nhân gây ra bệnh tiểu đường không?

Có. Vì khi ăn nhiều đường trong khi cơ thể lại lười vận động khiến cho cân nặng tăng nhanh chóng mất kiểm soát. Về lâu về dài cơ thể dần giảm insulin gây ra bệnh tiểu đường. 

• Ở giai đoạn cuối của bệnh tiểu đường người bệnh sống được bao nhiêu thời gian?

Bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường trong giai đoạn cuối sẽ sống được khoảng 5 đến 10 năm. Tuy nhiên, thời gian được rút ngắn hay dài ra còn phụ thuộc vào chế độ ăn uống và sinh hoạt của bệnh nhân có phù hợp hay không.

Kết luận

Bệnh đái tháo đường là một căn bệnh hay để lại nhiều biến chứng nguy hiểm về sau, vì vậy người bệnh cần phát hiện sớm kịp thời điều trị. Để phòng tránh bệnh hiệu quả bạn cần kiểm tra tình trạng sức khỏe thường xuyên, nếu có dấu hiệu bất thường cần đi khám kiểm tra tình trạng. Bệnh nhân điều trị cần nghe theo sự chỉ dẫn của bác sĩ nhằm đạt hiệu quả cao, tránh để lại di chứng về cuộc sống sau này. 

Bệnh viện Phương Đông là địa chỉ có các bác sĩ chuyên môn cao, tận tình điều trị và cứu chữa cho các bệnh nhân; chẩn đoán và đưa ra phương pháp điều trị để có được hiệu quả tốt nhất. Đem đến cho bạn một sức khỏe tốt cùng chất lượng dịch vụ cao.