Bệnh sa trực tràng kiểu túi được chẩn đoán và điều trị thế nào?

Bệnh sa trực tràng kiểu túi là bệnh gì? 

Sa trực tràng kiểu túi là tình trạng lớp màng cơ ngăn cách giữa trực tràng và âm đạo bị suy yếu, dẫn đến hình thành một túi phình lồi về phía âm đạo. Đây là một dạng rối loạn sàn chậu thường gặp, chủ yếu xảy ra ở phụ nữ trung niên. Nguyên nhân thường liên quan đến quá trình sinh nở nhiều lần, sự lão hóa tự nhiên theo tuổi tác, hoặc các yếu tố làm tăng áp lực trong ổ bụng như ho mãn tính, táo bón kéo dài, hay lao động nặng nhọc.

Hình ảnh sa trực tràng kiểu túi

Mặc dù bệnh không trực tiếp đe dọa tính mạng, nhưng lại ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh, đặc biệt là chức năng đi tiêu và chất lượng đời sống tình dục. Nhiều phụ nữ chia sẻ cảm giác khó chịu, nặng tức vùng chậu và khó khăn khi đại tiện, làm giảm chất lượng cuộc sống.

Theo số liệu y văn, có khoảng 20–80% phụ nữ đến khám tại các cơ sở y tế về rối loạn sàn chậu được chẩn đoán mắc sa trực tràng kiểu túi. Đáng chú ý, khoảng 1% trong số này gặp tình trạng táo bón mãn tính kéo dài, do túi phình cản trở quá trình đào thải phân.

Nguyên nhân nào dẫn đến bệnh sa trực tràng kiểu túi?

Sa trực tràng kiểu túi chủ yếu bắt nguồn từ sự suy yếu của sàn chậu – bộ phận giữ vai trò nâng đỡ và cố định các cơ quan vùng chậu. Khi cấu trúc này bị tổn thương hoặc giảm chức năng, nguy cơ hình thành túi phình ở thành trực tràng sẽ gia tăng.

Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:

• Sinh nở qua đường âm đạo: Trong quá trình sinh, phần đầu thai nhi đi qua âm đạo có thể chèn ép và làm tổn thương hệ thống dây chằng, cơ và màng ngăn giữa trực tràng – âm đạo. Sự tác động này khiến các mô bị giãn, lâu dần dẫn đến phình và sa trực tràng về phía âm đạo. Ngoài ra, thủ thuật cắt tầng sinh môn cũng được xem là yếu tố góp phần làm yếu vùng chậu.
• Táo bón mãn tính, ho kéo dài hoặc lao động nặng: Những hoạt động này làm tăng áp lực ổ bụng, từ đó tạo gánh nặng lên sàn chậu. Nếu tình trạng kéo dài, các cơ và dây chằng vùng chậu sẽ suy yếu nhanh chóng, làm bệnh tiến triển nặng hơn.
• Yếu tố di truyền: Một số người bẩm sinh có mô liên kết vùng chậu kém đàn hồi, khiến nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với người bình thường.
• Tuổi tác: Khi cơ thể lão hóa, các cơ và mô nâng đỡ trực tràng mất dần độ chắc khỏe, làm gia tăng tình trạng phình giãn thành trực tràng.
• Béo phì: Trọng lượng cơ thể quá mức làm tăng áp lực liên tục lên vùng sàn chậu, khiến cấu trúc này yếu dần và làm tăng khả năng mắc bệnh.

Triệu chứng của bệnh sa trực tràng kiểu túi 

Ở giai đoạn sớm, khối thoát vị thành trực tràng thường có kích thước nhỏ nên nhiều người chưa cảm nhận được triệu chứng rõ rệt. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, các biểu hiện thường gặp bao gồm:

• Khối bất thường trong âm đạo: Thường thấy rõ khi đi đại tiện, gây vướng víu và khó chịu.
• Cảm giác căng tức vùng trực tràng: Luôn có áp lực ở hậu môn – trực tràng, đặc biệt khi ngồi lâu hoặc rặn.
• Rối loạn đại tiện: Táo bón kéo dài, đi tiêu khó, phải rặn mạnh hoặc thậm chí dùng tay đè vào âm đạo và vùng tầng sinh môn để hỗ trợ tống phân.
• Cảm giác đi cầu không hết: Người bệnh thường xuyên có cảm giác còn phân sót lại trong trực tràng.
• Đau khi quan hệ tình dục: Gây ảnh hưởng lớn đến đời sống vợ chồng và tâm lý.
• Trường hợp nặng: Có thể xuất hiện chảy máu âm đạo hoặc trực tràng sa hẳn ra ngoài cửa âm đạo.

Ngoài ra, nhiều phụ nữ bị sa trực tràng kiểu túi còn đồng thời gặp sa các cơ quan vùng chậu khác như sa tử cung, sa bàng quang, khiến tình trạng trở nên phức tạp và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, sinh hoạt hàng ngày.

Xem thêm:

• Sa trực tràng: Triệu chứng, điều trị và phòng ngừa
  

Phương pháp điều trị bệnh sa trực tràng kiểu túi 

Tùy thuộc vào triệu chứng và mức độ tiến triển của bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn điều trị nội khoa hoặc phẫu thuật nhằm mang lại hiệu quả tối ưu.

Điều trị nội khoa

Phương pháp này thường được áp dụng cho trường hợp khối sa có kích thước nhỏ hơn 2cm. Người bệnh được khuyến nghị điều chỉnh lối sống, chế độ dinh dưỡng và kết hợp sử dụng thuốc hỗ trợ để cải thiện triệu chứng. Cụ thể:

• Uống đủ nước từ 2–2,5 lít/ngày, giúp thúc đẩy nhu động ruột và giảm nguy cơ táo bón.
• Tăng cường chất xơ trong khẩu phần ăn, ưu tiên rau xanh, đậu, ngũ cốc nguyên hạt để hỗ trợ tiêu hóa.
• Ăn uống khoa học: ăn chậm, nhai kỹ, tránh ăn quá nhanh hoặc ăn quá nhiều trong một bữa.
• Thay đổi thói quen sinh hoạt: hạn chế ngồi xổm, đứng lâu, khuân vác nặng để giảm áp lực lên sàn chậu.
• Tập luyện thể thao đều đặn giúp tăng sức mạnh cơ sàn chậu, hỗ trợ kiểm soát bệnh.
• Duy trì cân nặng hợp lý, tránh béo phì vì dễ làm bệnh tiến triển nặng hơn.
• Trường hợp bị táo bón kéo dài, bác sĩ có thể chỉ định thuốc nhuận tràng để hỗ trợ. Tuy nhiên, thuốc này chỉ nên dùng ngắn hạn vì lạm dụng lâu dài có thể gây tác dụng phụ không mong muốn.

Phẫu thuật

Phẫu thuật cắt bỏ phần sa trực tràng thông qua vết rạch ở tầng sinh môn 

Nếu điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả hoặc bệnh diễn biến phức tạp hơn, phẫu thuật sẽ là lựa chọn cần thiết. Mục tiêu của phẫu thuật là sửa chữa cấu trúc bị tổn thương, củng cố cơ sàn chậu và loại bỏ phần trực tràng dư thừa.

Các phương pháp phẫu thuật thường được áp dụng gồm:

• Phẫu thuật qua đường âm đạo: tỷ lệ thành công từ 60–90%, song có khoảng 18–24% nguy cơ tái phát.
• Phẫu thuật đặt miếng vá: cho kết quả cao, tỷ lệ khỏi bệnh đạt 93–100%.
• Phẫu thuật qua ngã hậu môn: hiệu quả tương tự, với tỷ lệ thành công khoảng 93–100%.

Mặc dù hiệu quả khá cao, phẫu thuật vẫn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng như: chảy máu, nhiễm trùng, hẹp trực tràng, đau kéo dài hoặc dính âm đạo. Do đó, sau phẫu thuật, người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ về chăm sóc vết mổ, chế độ ăn uống, nghỉ ngơi và tập luyện để phục hồi tốt nhất và hạn chế tái phát.

Câu hỏi thường gặp 

• Tại sao phụ nữ sinh nhiều lại bị sa trực tràng kiểu túi?

Phụ nữ sinh nhiều lần có nguy cơ cao bị sa trực tràng kiểu túi do quá trình mang thai và sinh nở liên tục gây áp lực lớn lên vùng sàn chậu. Khi sinh thường, đặc biệt là sinh khó hoặc thai to, các cơ và mô nâng đỡ trực tràng, âm đạo dễ bị kéo giãn, tổn thương hoặc suy yếu. Lâu dần, sự nâng đỡ này không còn vững chắc, khiến thành trực tràng phình ra và lồi vào âm đạo, hình thành sa trực tràng kiểu túi. Đây là lý do tình trạng này thường gặp hơn ở phụ nữ đã sinh nhiều con so với những người sinh ít hoặc chưa từng sinh nở.

• Bệnh sa trực tràng kiểu túi có chữa khỏi được hoàn toàn không?

Bệnh sa trực tràng kiểu túi hoàn toàn có thể được chữa khỏi nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phương pháp. Với trường hợp nhẹ (khối sa nhỏ dưới 2cm), thay đổi lối sống, chế độ ăn uống và dùng thuốc hỗ trợ thường giúp kiểm soát tốt triệu chứng. Nếu bệnh tiến triển nặng hơn, phẫu thuật sẽ được chỉ định với tỷ lệ thành công cao, dao động từ 60–100% tùy phương pháp. Tuy nhiên, nguy cơ tái phát vẫn có thể xảy ra, đặc biệt khi người bệnh không tuân thủ chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng và chăm sóc sau điều trị. Vì vậy, việc thăm khám và theo dõi định kỳ với bác sĩ chuyên khoa đóng vai trò quan trọng để duy trì kết quả lâu dài.

Kết luận

Tóm lại, sa trực tràng kiểu túi là bệnh lý cần được phát hiện sớm và can thiệp đúng cách để tránh biến chứng lâu dài. Việc chẩn đoán thường dựa vào thăm khám lâm sàng kết hợp với các kỹ thuật hình ảnh hiện đại, trong khi phương pháp điều trị có thể từ thay đổi lối sống, điều chỉnh chế độ ăn uống đến phẫu thuật tùy theo mức độ bệnh. Chủ động thăm khám sớm sẽ giúp quá trình điều trị đạt hiệu quả cao, mang lại an toàn cho người bệnh.