Hiện tượng bóng đè (tên tiếng Anh là sleep paralysis) hay còn được gọi là chứng liệt thân khi ngủ là tình trạng cảm giác toàn thân không thể cử động được mặc dù tinh thần vẫn tỉnh táo.
Theo các chuyên gia, bóng đè còn là hiện tượng rối loạn giấc ngủ không thực tổn (tức là không có tổn thương thực thể), xuất hiện ở những người mới khỏi ốm, những người “yếu bóng vía”, cơ thể suy nhược, hay ám ảnh vì những điều vu vơ mà thiếu suy xét khoa học, người khỏe mạnh nhưng một lúc nào đó có điểm yếu trong tinh thần, những người hay nghĩ về một vấn đề bế tắc trong nhiều ngày. Đồng thời, những người hay sử dụng chất kích thích, rượu, bia cũng dễ bị bóng đè hơn.
Tuy nhiên, có một số người lại có quan niệm rằng bóng đè là do ma quỷ ám nên thường cúng bái, làm lễ để chữa bệnh. Nhưng đây là cách làm mê tín dị đoan, phản khoa học và không đem lại hiệu quả.
Theo các nhà khoa học, bóng đè là hiện tượng xảy ra phổ biến ở mọi lứa tuổi và có khoảng 40% dân số trên thế giới đã từng bị bóng đè ít nhất một lần trong đời.
Hiện tượng bóng đè khiến nhiều người cảm thấy sợ hãi
Nguyên nhân gây hiện tượng bóng đè có rất nhiều, chủ yếu tập trung vào một số yếu tố sau:
Các nhà khoa học cho biết bóng đè hay còn được biết đến là chứng liệt tạm thời khi ngủ, do đó triệu chứng của tình trạng này thường xuất hiện ngay sau lúc vừa bước vào giấc ngủ hoặc khi chúng ta sắp tỉnh giấc với những biểu hiện sau:
Theo các chuyên gia y tế, những người có sức khỏe tốt, tinh thần lạc quan, vui vẻ rất ít gặp chứng liệt thân khi ngủ hoặc nếu có bị bóng đè thì biểu hiện bệnh của họ thường nhẹ và nhanh chóng thoát khỏi tình trạng này. Trong khi đó, những đối tượng sau có nguy cơ mắc bệnh cao hơn:
Theo các nhà khoa học, bóng đè không phải là một bệnh lý nghiêm trọng, đây là tình trạng lành tính và tần suất xảy ra rất ít nên khó ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe.
Tuy nhiên, vẫn có khoảng 10% dân số bị bóng đè tái phát nhiều lần với mức độ đặc biệt nặng nề. Chính vì tâm lý sợ bóng đè nên họ có suy nghĩ tiêu cực về việc đi ngủ, lo lắng thái quá trước giờ đi ngủ khiến họ khó chìm vào giấc ngủ hơn hoặc giảm thời gian dành cho việc ngủ. Tình trạng thiếu ngủ có thể dẫn đến nhiều hậu quả khác đối với sức khỏe tổng thể như mệt mỏi mãn tính, suy nhược cơ thể… ảnh hưởng xấu đến công việc, học tập.
Chứng liệt thân khi ngủ kéo dài có thể là nguyên nhân dẫn đến một số bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh và gây ra những biến chứng không mong muốn.
Khi rơi vào trạng thái bóng đè, điều người bệnh cần làm đó là kiểm soát cảm giác sợ hãi, giữ cơ thể ở trạng thái thư giãn và xử lý theo một số phương pháp dưới đây:
Khi bị bóng đè, việc cố gắng cử động là điều vô cùng khó khăn. Tuy nhiên, để có thể nhanh chóng thoát khỏi cảm giác tê cứng, bạn nên cố gắng thực hiện một số hoạt động sau:
Tập trung điều hòa hơi thở, thở đều và giữ tâm trạng bình tĩnh là một trong những “chìa khóa” giúp tình trạng bóng đè sớm kết thúc. Nếu bạn càng cố vùng vẫy hay có cảm giác sợ hãi, sẽ càng làm gia tăng áp lực lên ngực, hình thành cảm giác như có vật đè nặng ở ngực.
Khi rơi vào trạng thái liệt thân khi ngủ, nếu đang nằm gần một người khác, hãy cố gắng tạo ra những âm thành nhỏ từ cổ họng như một tín hiệu để họ có thể đánh thức bạn dậy. Ngoài ra, bạn có thể cố gắng ho khan để nhanh chóng thoát khỏi tình trạng bị bóng đè.
Nếu thực hiện những phương pháp trên không đem lại hiệu quả mà còn khiến bạn rơi vào trạng thái ảo giác như bị đè nặng, xoay vòng, lôi đi… thì điều cần nhất là giữ tinh thần được ổn định, thoải mái. Tuyệt đối không vùng vẫy hay chống lại bởi sẽ khiến cơ thể rơi vào uể oải, mệt mỏi kéo dài khi thức tỉnh.
Rơi vào trạng thái bóng đè thường xuyên có thể khiến cơ thể mệt mỏi, kiệt sức, suy nhược, ảnh hưởng xấu đến công việc và học tập. Do đó, để có thể hạn chế việc xuất hiện tình trạng bóng đè cần duy trì một số thói quen sau:
Ngày nay, thẩm mỹ vùng kín đã không còn là câu chuyện quá nhạy cảm; thậm chí còn được chị em trao đổi rộng rãi trên nhiều nhóm facebook.
