Với trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi, sữa mẹ vẫn luôn là nguồn dinh dưỡng tốt nhất. Nhưng nếu vì một lý do nào đó khiến mẹ không thể cho bé bú: sữa không về, mẹ phải điều trị sau sinh,... mà phải dùng sữa công thức, hãy chọn loại sữa phù hợp, hương vị và thành phần giống sữa mẹ nhất. Bởi giai đoạn này hệ tiêu hóa của con còn rất non nớt, dễ bị tổn thương.
Tìm hiểu chung về sữa công thức
Nhắc tới sữa công thức hẳn các bố mẹ cũng không còn lạ gì. Đây là nguồn thức ăn chủ yếu cho trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi và trẻ nhỏ (khi mẹ không có sữa, không thể cho con bú). Đa số sản phẩm này được sản xuất từ sữa bò, một số khác từ sữa dê với thành phần gần giống công sữa mẹ, có thể dùng thay thế hoàn toàn hoặc một phần cho sữa mẹ. Hiện nay, có 3 dạng sữa công thức chính, gồm: Dạng pha sẵn, dạng bột, dạng cô đặc.
- Sữa công thức pha sẵn: Tuy xuất hiện muộn hơn các dạng khác nhưng lại tiện lợi nhất. Với loại sữa bột này, bố mẹ không cần phải đo lường nhiệt độ nước, số thìa sữa hay mất thời gian pha khuấy mà chỉ cần cắm ống hút (như sữa tươi) trẻ có thể uống được ngay. Giá thành sữa công thức pha sẵn thường đắt hơn sữa bột.
- Sữa bột: Dạng này phổ biến hơn cả với nhiều loại mang đến sự lựa chọn đa dạng cho bố mẹ. Tuy nhiên, mỗi loại sữa bột lại bổ sung thành phần khác nhau, tỷ lệ pha với nước ở nhiệt độ khác nhau,... Do đó, bố mẹ cần tìm hiểu kỹ khi chọn sữa cho con, đồng thời, đọc kỹ hướng dẫn sử dụng để tránh pha sai cách làm mất chất, hoặc ảnh hưởng đến tiêu hóa của bé.
- Sữa công thức dạng cô đặc: Sữa dạng này cần pha chung với nước, tỷ lệ thông thường là sữa và nước 1:1. Sữa công thức cô đặc hay được đóng gói dạng thanh để tiện cho bé mới sinh sử dụng khi sữa mẹ chưa về kịp hoặc khi đưa bé ra ngoài.
Sữa công thức là nguồn dinh dưỡng chính (thay thế khi không có sữa mẹ) cho trẻ dưới 6 tháng tuổi.
Các tiêu chí chính khi chọn sữa công thức
Có rất nhiều tiêu chí để chọn sữa công thức, trong đó, mỗi phụ huynh sẽ đề cao các tiêu chí khác nhau. Nhưng về cơ bản, chuyên gia dinh dưỡng khuyên bố mẹ nên lựa chọn sữa cho bé, đặc biệt là trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi theo tiêu chí sau:
- Tình trạng sức khỏe (sinh thiếu tháng hay đủ tháng, nhẹ cân hay thừa cân…).
- Tình trạng dị ứng của trẻ (trẻ uống sữa có bị nổi mẩn phát ban hay tiêu chảy, táo bón không).
- Xuất xứ, giá thành của sản phẩm.
- Hương vị, thương hiệu sữa.
Đặc biệt, bố mẹ cần lưu ý xem tỷ lệ đạm trong thành phần sữa có phù hợp với độ tuổi của trẻ hay không. Để xác định được thì bố mẹ cần ghi nhớ rằng, trẻ dưới 1 tuổi chỉ cần sữa công thức có tỷ lệ đạm tiêu chuẩn từ 11-18%; trẻ từ 1-3 tuổi thì tỷ lệ đạm khoảng 18-34%. Tỷ lệ đạm của sữa quyết định phần nhiều đến sự phát triển của trẻ. Nếu tỷ lệ đạm quá thấp dễ khiến trẻ bị suy dinh dưỡng, nguy cơ nhiễm trùng, giảm miễn dịch. Còn nếu thừa đạm nguy cơ rối loạn hormone, thần kinh phát triển kém, béo phì…
Lưu ý, khi bắt đầu chọn loại sữa công thức mới cho trẻ, bố mẹ nên cho con dùng liên tục trong 2 tháng để theo dõi xem con có phù hợp với sữa hay không. Sau đó, bố mẹ có thể quyết định dùng tiếp hoặc đổi loại khác phù hợp với con hơn.
Chọn sữa công thức cho trẻ sơ sinh, bố mẹ nên ưu tiên loại có vị và thành phần giống sữa mẹ.
Cách chọn sữa bột cho trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi
Trong khoảng 6 tháng đầu đời, nguồn thức ăn tốt nhất với trẻ chính là sữa. Trẻ cần bú đủ lượng sữa để phát triển mỗi ngày. Nếu mẹ không có đủ sữa, thì nhất thiết phải bổ sung các bữa sữa công thức xen kẽ đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Nhưng chọn sữa cho trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi cần chú ý điều gì?
Đối với trẻ sinh đủ tháng
Đầu tiên cần đảm bảo tiêu chí phù hợp với độ tuổi của trẻ, có thành phần đạm, vitamin, khoáng chất tương tự sữa mẹ. Bởi hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh còn đang dần hoàn thiện, việc uống loại sữa không đúng lứa tuổi có thể làm hệ tiêu hóa bị quá tải, gây táo bón, rối loạn tiêu hóa. Tùy từng hãng sữa mà loại dành cho trẻ dưới 6 tháng được quy định số 0 hoặc số 1. Khi mua, phụ huynh hãy chú ý để tránh nhầm lẫn.
Tiếp theo là về thành phần dinh dưỡng, công thức sữa. Hầu hết các loại sữa khi đã bán trên thị trường đều được kiểm nghiệm kỹ, tuy nhiên, bố mẹ vẫn cần xem xét để chọn được loại phù hợp nhất. Theo quy định của Bộ Y tế thì các sản phẩm sữa phải đạt:
- Cung cấp năng lượng: Từ 60-85 Kcal/100ml
- Hàm lượng đạm khoảng 3,0 - 5,5 g/100Kcal
- Hàm lượng chất khoáng: Canxi tối thiểu 90mg/100Kcal, Natri khoảng 20-85mg/100Kcal, Kali tối thiểu 80mg/100Kcal,...
Ngoài ra, bố mẹ cũng có thể lựa chọn theo tiêu chí giá tiền, thương hiệu sữa. Ví dụ, các mẹ yêu thích phương pháp nuôi con kiểu Nhật, muốn tìm loại sữa mát giúp con tiêu hóa, hấp thụ tốt thì nên tham khảo sữa Morinaga Hagukumi số 1 (Nhật nội địa) dành cho trẻ 0-6 tháng. Đặc tính nổi bật của sữa Morinaga Hagukumi số 1 là sự thanh mát được tạo nên nhờ việc bổ sung Lactoferrin - yếu tố dinh dưỡng có nhiều trong sữa non mang tới lợi ích cho sức khỏe và sự phát triển vượt trội của bé. Giá thành sữa này cũng phù hợp với thu nhập của phần đông gia đình trẻ và được bán phổ biến tại nhiều siêu thị.
Sữa Morinaga Hagukumi số 1 (dành cho trẻ 0-6 tháng tuổi) được nhiều phụ huynh tin chọn.
Đối với các trường hợp đặc biệt
- Trẻ sinh non, nhẹ cân: Nên tìm hiểu dòng sữa dành riêng cho trẻ sinh non. Các dòng sữa này thường có tỷ lệ năng lượng cao hơn so với sữa bình thường (0,7 đến 0,75 Kcal/ml; các dòng sữa thường khoảng 0,67 Kcal/ml). Theo đó, bố mẹ nên chọn các dòng sữa nguyên kem giúp trẻ tăng cân tốt hơn, nhanh đạt mốc trung bình.
- Trẻ bị dị ứng đạm sữa bò: Trẻ có ruột bị kích thích, đầy hơi, tiêu lỏng do nhạy cảm với đường lactose trong sữa bò, mẹ cần đặc biệt chú ý chọn dòng sữa phù hợp độ tuổi và có ghi không chứa đường lactose (sữa thủy phân).
- Trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản: Nên chọn sữa công thức có bổ sung tinh bột gạo hoặc chất gôm thiên nhiên có đặc tính làm đặc sữa giúp giảm nôn trớ, đồng thời, nuôi dưỡng các vi khuẩn có ích trong ruột, làm tăng thể tích và độ dẻo của phân, ngăn ngừa tình trạng táo bón và các cơn đau co thắt.
Muốn trẻ phát triển khỏe mạnh, toàn diện, chế độ dinh dưỡng là yếu tố hàng đầu, với trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi chính là sữa. Trong mọi hoàn cảnh, người mẹ nên cố gắng để duy trì cho trẻ bú đầy đủ, bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu. Còn trường hợp phải cho bé bú sữa công thức, không nên quá lo lắng, hãy bình tĩnh trang bị kiến thức để đồng hành tốt nhất, nuôi con khỏe mạnh, làm mẹ hạnh phúc.