Chấn thương phần mềm bao lâu thì khỏi? Phác đồ điều trị

Chấn thương phần mềm là gì?

Chấn thương phần mềm xảy ra ở những bộ phần mềm trong hệ cơ xương như cơ, gân và dây chằng. Các mô này có vai trò nâng đỡ khung xương, hỗ trợ vận động của con người trơn tru và linh hoạt.

Chấn thương phần mềm xảy ra ở các bộ phận như cơ, gân và dây chằng

Hầu hết các trường hợp chấn thương xảy ra do chịu một lực tác động mạnh, đột ngột hoặc lặp đi lặp lại một động tác quá mức trong thời gian dài. Tổn thương phần mềm phần lớn có thể hồi phục hoàn toàn nếu được nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách.

Chấn thương phần mềm bao lâu thì khỏi?

Chấn thương phần mềm là thuật ngữ chỉ chung các trường hợp đơn giản như bong mắt cá chân đến tổn thương nặng đứt dây chằng cổ chân. Bởi vậy mỗi dạng sẽ có thời gian hồi phục khác nhau, quan trọng người bệnh, gia đình cần tuân thủ chỉ định y tế về việc nghỉ ngơi, chăm sóc phục hồi.

Quá trình vùng mô tổn thương chữa lành thông thường diễn ra theo các giai đoạn sau:

• Giai đoạn viêm (ngày 0 - ngày 6): Tính từ ngày xảy ra chấn thương, kéo dài đến 6 ngày sau đó với triệu chứng sưng tấy, tế bào trong cơ thể bắt đầu hoạt động loại bỏ mô chết.
• Giai đoạn tăng sinh (ngày 6 - ngày 24): Vùng sưng giảm dần khi mô chết dần được loại bỏ, tăng sinh collagen loại III hình thành mô mới. Vùng chấn thương giai đoạn này vẫn rất nhạy cảm do mô mới còn yếu.
• Giai đoạn sửa chữa (ngày 21 - 2 năm sau): Collagen III khi này đã được chuyển đổi thành collagen loại I trong mô sẹo. Nếu chấn thương nhẹ thời gian hồi phục hoàn toàn chỉ kéo dài vài tháng, nhưng nếu nặng hơn có thể mất tới 2 năm.

Chấn thương phần mềm bao lâu thì khỏi?

Bệnh nhân lưu ý ở giai đoạn cuối nguy cơ tái chấn thương rất cao do vùng chấn thương bị suy giảm sức mạnh, độ linh hoạt, ổn định và thời gian phản ứng. Bạn cần tuân thủ khuyến nghị phục hồi chức năng của bác sĩ, ngừa nguy cơ tái phát.

Các dạng chấn thương phần mềm

Nhiều bộ phận trên cơ thể dễ bị chấn thương phần mềm, điển hình như căng cơ, rách gân, bầm tím và vỡ mao mạch. Dựa vào các dạng tổn thương này có thể tiên lượng được thời gian hồi phục hoàn toàn.

• Căng cơ: Là loại chấn thương phổ biến xảy ra ở nhiều vùng cơ thể, do chịu lực kéo căng quá mức hoặc va đập ngoại lực. Khi này người bệnh có thể gặp tình trạng đau nhức, sưng nề, khó di chuyển.
• Rách gân: Tình trạng gân bị đứt hoặc tách rời do lực tác động mạnh hoặc kéo căng quá mức. Đây là dạng chấn thương phần mềm phổ biến ở người chơi thể thao, tai nạn giao thông, thể thao.
• Bầm tím: Người bệnh khi chịu tác động vật lý như va đập, ngã, rơi từ độ cao nhất định xuống khiến các mạch máu bên trong chảy sang các mô xung quanh. Quanh khu vực tổn thương không chỉ xuất hiện vết bầm tím, mà còn kèm sưng, đau khó chịu.
• Vỡ mao mạch: Xuất hiện khi một mạch máu bị đứt hoặc vỡ, khiến việc chảy máu không được kiểm soát. Triệu chứng hiện tượng này cũng tương tự các dạng chấn thương khác, gây bầm tím và sưng.

Các dạng chấn thương phần mềm thường gặp

Phác đồ điều trị chấn thương phần mềm

Phác đồ điều trị hợp lý, đúng cách có thể rút ngắn thời gian hồi phục sau chấn thương phần mềm. Dưới đây là một số phương pháp mà bạn có thể xem xét áp dụng:

Biện pháp PRICE

PRICE là biện pháp sơ cứu cơ bản dễ áp dụng tại nhà để giảm đau, ngừa tổn thương tiến triển nặng trước khi đến cơ sở y tế tiếp nhận điều trị. Cụ thể quy trình như sau:

• P - Protect (Bảo vệ): Hạn chế vận động vùng bị thương, tránh tác động mạnh hoặc kéo căng. Trường hợp chấn thương nặng có thể dùng thêm nạng, địu, nẹp để cố định và bảo vệ.
• R - Rest (Nghỉ ngơi): Bệnh nhân cần được nghỉ ngơi, tránh tối đa các hoạt động gây đau nhức như đi bộ, nâng vật nặng hoặc cử động quá mức. Bệnh nhân không chủ quan ngay với cả chấn thương nhẹ, ảnh hưởng đến việc phục hồi.
• I - Ice (Chườm lạnh): Sử dụng khăn mỏng bọc đá chườm lên vùng chấn thương trong 15 - 20 phút để giảm sưng, lặp lại thao tác sau 3 - 4 giờ.
• C - Compression (Băng ép): Băng nhẹ vùng chấn thương nhằm hạn chế tình trạng sưng, nhưng thao tác quấn cần đúng kỹ thuật, hạn chế tình trạng cản trở máu lưu thông.
• E - Elevation (Kê cao): Vùng bị thương cần được kê cao hơn tim với gối, đệm để giảm sưng đau, giúp máu lưu thông tốt hơn.

Điều trị hỗ trợ chấn thương phần mềm bằng phương pháp PRICE

Bài tập

Ngoài tiếp nhận điều trị y khoa, chủ động kết hợp vật lý trị liệu đóng vai trò quan trọng giúp người bệnh rút ngắn thời gian hồi phục. Tuy nhiên bệnh nhân cần thực hiện bài tập dưới sự hướng dẫn của chuyên gia, tăng khả năng vận động và giảm nguy cơ tái chấn thương.

Tại các trung tâm phục hồi chức năng người bệnh sẽ được tư vấn các tư thế vận động nhẹ nhàng, lấy lại nhịp sinh hoạt thường ngày. Điều này giúp cơ thể có thời gian thích nghi dần, duy trì chức năng xương khớp ổn định.

Chế độ dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng cũng đóng vai trò không nhỏ trong việc điều trị các tổn thương phần mềm, một số hướng dẫn hữu ích mà bạn có thể tham khảo:

• Bổ sung thực phẩm giàu protein tốt cho việc phục hồi, duy trì khối lượng cơ như sữa, sữa chua, đậu phụ, lòng trắng trứng.
• Uống đủ lượng nước cần thiết mỗi ngày, giúp quá trình phục hồi tổn thương diễn ra thuận lợi và an toàn.
• Tăng cường các thực phẩm giàu chất chống viêm, chất chống oxy hóa như dâu tây, việt quất, mâm xôi, quả hạch, bông cải xanh, ớt, cà chua, cà rốt, khoai lang.
• Để đẩy nhanh tốc độ làm lành, củng cố các mô bị tổn thương nên ưu tiên các thực phẩm giàu omega-3, axit nitric, collagen, vitamin C như cá hồi, cá mòi, nước cam, nước hầm xương,...
• Tránh xa các loại thực phẩm chế biến sẵn như bánh kẹo, nước ngọt gây viêm nhiễm và kéo dài thời gian phục hồi.

Chế độ dinh dưỡng cho người bị chấn thương phần mềm

Biện pháp phòng tránh chấn thương phần mềm

Chấn thương phần mềm trước hết gây những triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt thường ngày. Tiếp đến với những tổn thương nghiêm trọng hơn, khiến chức năng vận động, di chuyển thông thường bị hạn chế hoặc suy giảm.

Một số giải pháp đơn giản nhưng hữu ích mà bạn có thể áp dụng trong đời sống thường nhật:

• Đi giày dép có kích cỡ phù hợp với bàn chân, không nên đi những đôi giày bị mòn đế dễ gây té ngã, không thoải mái khi vận động.
• Duy trì mức cân nặng hợp lý, thể hình cân đối giúp giảm áp lực lên các gân, dây chằng.
• Thiết lập thói quen tập thể dục để rèn luyện độ dẻo dai cũng như sức bền.
• Hạn chế tham gia vào nhiều hoạt động thể dục thể thao khi sức khỏe không được đảm bảo.
• Trước khi tập luyện thể thao luôn khởi động kỹ, giúp tăng tốc độ lưu thông máu và nới lỏng cơ, gân và dây chằng.
• Trước khi tập luyện khoảng 15 phút cần bắt đầu tập luyện, tránh cơ thể mất quá nhiều nước.
• Lập kế hoạch nghỉ ngơi hợp lý sau khi tập luyện thể thao, giúp cơ thể có thời gian hồi phục.
• Sau tập nên giãn cơ từ từ, tránh kéo căng quá mức dẫn đến đau nhức.

Chủ động phòng tránh tình trạng chấn thương phần mềm

Chấn thương phần mềm bao lâu thì khỏi? Thời gian hồi phục sau chấn thương phần mềm phụ thuộc vào nhiều yếu tố, vị trí, lực tác động, tình trạng sức khỏe, điều trị và chăm sóc. Thông thường bệnh nhân cần từ vài tuần đến vài tháng, hoặc vài năm để tổn thương khỏi hoàn toàn.