Sụn chêm là một trong những thành phần quan trọng của khớp, dễ bị tổn thương nhất. Khi sụn chêm bị chấn thương, rách sẽ kéo theo một loạt các nguy cơ tại khớp gối, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến vận động của người bệnh.
Sụn chêm là một trong những thành phần quan trọng của khớp, dễ bị tổn thương nhất. Khi sụn chêm bị chấn thương, rách sẽ kéo theo một loạt các nguy cơ tại khớp gối, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến vận động của người bệnh.
Sụn chêm nằm lót giữa đầu dưới xương đùi và đầu trên xương chày (đầu gối). Tấm sụn này có đặc tính bền, dai, đàn hồi. Có 2 sụn chêm gọi là sụn chêm trong và sụn chêm ngoài (gọi theo vị trí sụn chêm so với khớp). Sụn chêm là mô rất dễ bị tổn thương khi gặp phải các va động mạnh như tai nạn giao thông, chơi thể thao,...
Theo đó, chấn thương sụn chêm để nói về các trường hợp sụn chêm bị tổn thương, bị rách, bị thoái hóa,... gây ảnh hưởng đến vận động, sinh hoạt hàng ngày. Thường gặp nhất là rách sụn chêm. Các trường hợp sụn chêm đã bị cắt toàn bộ hoặc một phần sẽ khiến người bệnh phải đối mặt với nguy cơ thoái hóa khớp gối, do làm thay đổi phân bố lực tác động lên sụn khớp.
Ngoài ra, nói đến chấn thương sụn chêm người ta còn tính đến độ tuổi người bệnh, biểu hiện qua độ dày chắc và chất lượng lớp sụn của mặt khớp chày - đùi. Ở những người trẻ, mặt sụn khớp dày, đàn hồi, hấp thụ lực tốt nên các chấn thương thường thấy là rách dọc; còn người trên 30 tuổi thì chất lượng sụn bắt đầu suy giảm nên tổn thương gây ra thường là rách ngang hoặc rách chéo. Riêng ở người già, sụn khớp thoái hóa nhiều, lớp sụn mất đi, khe khớp gối hẹp lại nên chấn thương là rách nham nhở.
Nhưng ở bất kể trường hợp chấn thương sụn chêm nào, nếu phát hiện, điều trị đúng phương pháp thì sẽ phục hồi nhanh. Tất nhiên, ở người trẻ tiên lượng sẽ tốt hơn so với người già.
Hình ảnh mô tả sụn chêm và chấn thương sụn chêm.
Chấn thương sụn chêm có thể theo kiểu rách dọc, rách ngang, rách nham nhở, nguyên nhân chính gây ra chấn thương này được phân theo độ tuổi, cụ thể là:
Trong khoảng thời gian đầu khi người bệnh mới bị chấn thương rách sụn chêm thì vẫn có thể đi lại bình thường, thậm chí là chơi thể thao, tập luyện thể dục mà không có cảm giác khó chịu, đau đớn gì. Phải tới 2-3 ngày sau thì người bệnh mới thấy cơn đau xuất hiện, kèm theo là đầu gối sưng dần lên, cảm giác mất linh hoạt đầu gối, vận động khó khăn.
Do đó, các dấu hiệu cảnh báo chấn thương sụn chêm thường có sau 2-3 ngày kể từ lúc người bệnh gặp tai nạn, va chạm tại đầu gối. Các triệu chứng phổ biến là: Đầu gối đau và sưng, khớp gối bị kẹt, khi vận động thấy tiếng lục cục trong khớp, đi lại khó khăn, co duỗi khớp khó khăn, cảm thấy đau nhức khi ấn vào khe khớp gối.
Không phải ai bị chấn thương sụn chêm cũng xuất hiện các dấu hiệu giống nhau, tùy thuộc vào mức độ và độ tuổi người bệnh mà cảm giác đau sẽ nhẹ nhàng hoặc đau dữ dội. Ví dụ, các sụn chêm rách nhỏ thì cảm giác đau nhẹ, kéo dài khoảng 3 tuần; còn rách trung bình có thể gây đau ở khe khớp hoặc trung tâm khớp gối, có thể dẫn đến cứng hoặc giới hạn vận động khớp gối khi gấp khớp gối, triệu chứng kéo dài từ 1-2 tuần; với sụn chêm bị rách lớn thì miếng sụn chêm có thể di chuyển vào trong khe khớp, gây ra kẹt khớp, khóa khớp khiến người bệnh không duỗi thẳng chân được.
Đặc biệt, ở những người bệnh lớn tuổi khi bị rách sụn chêm thường khó phát hiện hơn. Bởi họ thường chỉ có cảm giác đau khớp gối khi ngồi xổm, khi gối vặn xoắn, sưng nhẹ khớp gối mà không có quá nhiều bất thường.
Chấn thương sụn chêm là một loại chấn thương thường gặp ở những người hay phải thực hiện các hoạt động khiến đầu gối phải xoay, chuyển hướng đột ngột. Cụ thể, các vận động viên, đặc biệt, các môn thể thao đồng đội như bóng đá, quần vợt, bóng rổ,...
Bên cạnh đó cần phải kể tới yếu tố tuổi tác, rách sụn chêm thường gia tăng với người bệnh lớn tuổi có sụn chêm đã bị mòn hoặc rách ở đầu gối,...
Dựa vào hình thái, vị trí và kích thước của tổn thương tại sụn chêm mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp, đem lại hiệu quả tối đa. Hiện có các phương pháp điều trị chấn thương sụn chêm sau:
Áp dụng với những trường hợp rách nhỏ ở bờ ngoại vị, người bệnh không cảm thấy đau đớn nhiều, gối vẫn vững. Cụ thể, việc điều trị sẽ được tiến hành ngay sau chấn thương bằng cách: Chườm đá, băng chun gối, hạn chế vận động, bất động, đồng thời, dùng thuốc giảm đau chống viêm không steroid như celebrex, mobic, thuốc giảm phù nề. Khuyến khích người bệnh nghỉ ngơi thật nhiều sẽ mau phục hồi hơn.
Áp dụng với các trường hợp rách ở vị trí 2/3 trong, sụn chêm rách nham nhở,... với các phương pháp phẫu thuật sau:
Về phục hồi chức năng sau mổ: Chân người bệnh sẽ được nẹp bất động trong thời gian 3 tuần. Đồng thời, tập vận động sớm để lấy lại biên độ khớp, tập khỏe cơ chống teo cơ.
Sử dụng huyết tương giàu tiểu cầu là một trong những lựa chọn cho bệnh nhân chấn thương sụn chêm, ngoài dùng thuốc hay phẫu thuật. Đây là phương pháp điều trị rách sụn chêm an toàn vì lấy máu của chính người bệnh, không có khả năng lây nhiễm bệnh, không dị ứng,... giúp bệnh nhân chấm dứt cơn đau nhanh chóng tới 80-90%.
Nói thêm về huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) là thành phẩm thu được từ máu của người bệnh (tự thân) hàm lượng tiểu cầu cao và các yếu tố phân tử sinh học cao gấp nhiều lần so với thông thường. Nhờ đó, tiểu cầu sẽ làm tăng tốc độ phục hồi tại chỗ của mô tế bào, nhanh chóng làm lành các vùng tổn thương trên cơ thể, tái tạo các tổ chức tổn thương một cách nhanh chóng, an toàn, ít gây đau đớn.
Một số cách để phòng ngừa chấn thương, rách sụn chêm gồm:
Viêm gân chân ngỗng là tình trạng bao hoạt dịch gân chân ngỗng bị viêm gây ra sưng, đau làm ảnh hưởng đến cuộc sống của người bệnh.
