FiO₂ là một trong những chỉ số sống còn trong quá trình thở máy, đặc biệt ở bệnh nhân suy hô hấp cấp. Việc điều chỉnh FiO₂ không đơn thuần là tăng oxy, mà là tối ưu hóa lượng oxy phù hợp với nhu cầu cơ thể mà không gây độc phổi do thừa oxy. Vậy FiO₂ có vai trò gì trong điều trị? Cách điều chỉnh như thế nào để vừa hiệu quả vừa an toàn cho người bệnh? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ tầm quan trọng của FiO₂ trong máy thở và cách sử dụng chỉ số này một cách khoa học, chính xác.
FiO₂ (Fraction of Inspired Oxygen) là viết tắt của “phân suất oxy trong khí hít vào”, biểu thị tỷ lệ phần trăm của oxy trong hỗn hợp khí mà một người đang hít thở. Trong điều kiện không khí bình thường, FiO₂ xấp xỉ 21% (tức 0,21), tương ứng với tỷ lệ oxy tự nhiên trong khí quyển. Tuy nhiên, trong môi trường y khoa – đặc biệt là khi hỗ trợ hô hấp như thở oxy, thở máy hoặc trong gây mê – chỉ số FiO₂ có thể được tăng lên để cải thiện quá trình oxy hóa máu, thường dao động từ 0,21 đến tối đa 1,0 (tức 100% oxy tinh khiết).
FiO2 được định nghĩa là tỷ lệ phần trăm oxy trong không khí mà bệnh nhân hít vào, thường được biểu thị dưới dạng phần trăm hoặc thập phân
FiO₂ đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong hệ thống hô hấp, vì đây là chỉ số trực tiếp liên quan đến khả năng cung cấp oxy cho phổi và từ đó đến toàn cơ thể. Khi oxy được hít vào phế nang, nó khuếch tán qua màng phế nang – mao mạch để vào máu. Mức FiO₂ càng cao sẽ càng tạo ra một gradient khuếch tán lớn, giúp tăng cường quá trình trao đổi khí và vận chuyển oxy đến máu. Tuy nhiên, việc sử dụng FiO₂ cao cần được theo dõi nghiêm ngặt, vì việc hít thở oxy nồng độ cao trong thời gian dài có thể dẫn đến tổn thương phổi do độc tính oxy, gây xơ hóa phổi hoặc hội chứng oxy hóa áp lực ở bệnh nhân thở máy.
Trong lâm sàng, FiO₂ là một chỉ số nền tảng trong đánh giá tình trạng oxy hóa máu, thường được kết hợp với PaO₂ (áp suất riêng phần của oxy trong động mạch) để tính tỷ số PaO₂/FiO₂ – một tiêu chí quan trọng trong chẩn đoán và phân loại mức độ của hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển (ARDS). Tỷ số PaO₂/FiO₂ thấp (<300 mmHg) cảnh báo tình trạng giảm oxy máu và cần can thiệp ngay lập tức.
Máy thở sử dụng bộ trộn khí oxy (Oxygen Blender) để kết hợp không khí và oxy tinh khiết, tạo ra FiO2 dao động từ 21–100%. Cảm biến lưu lượng (Flow Sensors) sẽ giám sát lượng khí cấp vào để đảm bảo cho bệnh nhân nhận đủ lượng oxy cần. Ngoài ra, áp lực dương cuối kỳ thở ra (PEEP) giữ phế nang mở, giúp cải thiện oxy hoá máu.
Điều chỉnh FiO2 để tối ưu hô hấp:
Xem thêm:
Việc điều chỉnh FiO2 để tối ưu hô hấp phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Tình trạng của người bệnh, phân tích khí máu, cài đặt máy thở. Dưới đây là cách điều chỉnh FiO2 để đảm bảo cung cấp oxy hiệu quả mà không gây hại một cách chi tiết:
|
SpO2 |
FiO2 ban đầu |
Ngưỡng điều chỉnh |
|
<85% |
Dùng mặt nạ oxy/HFNC |
Điều chỉnh đến SpO2 từ 88–92% |
|
85-91% |
Ống thông mũi |
Tăng từ từ 88–92% |
|
≥ 92% |
Không cần oxy liệu pháp (trừ khi có chỉ định) |
Theo dõi SpO2 để tránh tăng oxy máu |
Lưu ý: Những trường hợp FiO2 giảm lại giúp cải thiện hô hấp. Đặc biệt ở những người bệnh có tăng lưu lượng máu phổi, giúp tối ưu hoá vận chuyển oxy trong cơ thể.
Việc điều chỉnh FiO2 không hợp lý có thể dẫn đến tình trạng quá liều oxy hoặc thiếu oxy, gây tổn thương phổi và làm chậm quá trình cai máy thở.
Nếu cung cấp FiO2 quá cao, có thể dẫn đến stress oxy hóa, tổn thương phổi, bệnh lý võng mạc ở trẻ sơ sinh. Ngược lại, FiO2 quá thấp, bệnh nhân có nguy cơ bị thiếu oxy mô dẫn đến suy chức năng cơ quan. Một lỗi khác là điều chỉnh FiO2 quá nhanh có thể gây ra mất cân bằng oxy và mất ổn định huyết động. Chính vì thế, FiO2 nên được thay đổi dần dần để đảm bảo thích nghi tốt nhất cho bệnh nhân. Việc áp dụng chiến lược điều chỉnh có kiểm soát sẽ giúp tối ưu hoá liệu pháp oxy, hạn chế những biến chứng nguy hiểm cũng như cải thiện kết quả điều trị.
Để được tư vấn chính xác về trường hợp cụ thể của bạn, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa. Nếu quý khách hàng có các thắc mắc nào khác cần giải đáp thì đừng ngần ngại để lại thông tin tại phần Đặt lịch khám hoặc bấm máy gọi tới Hotline 1900 1806 của BVĐK Phương Đông để được hỗ trợ.
FiO₂ là chỉ số không thể bỏ qua trong mọi cài đặt máy thở, bởi nó quyết định trực tiếp đến mức độ oxy hóa máu và sự sống còn của bệnh nhân. Việc điều chỉnh sai có thể dẫn đến thiếu oxy mô hoặc tổn thương phổi do độc tính oxy. Do đó, theo dõi sát FiO₂, hiểu rõ vai trò và cách điều chỉnh phù hợp sẽ giúp đội ngũ y tế đưa ra chiến lược hỗ trợ hô hấp hiệu quả, giảm thiểu rủi ro và cải thiện tiên lượng cho người bệnh.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
FiO₂ là chỉ số không thể bỏ qua trong mọi cài đặt máy thở, bởi nó quyết định trực tiếp đến mức độ oxy hóa máu và sự sống còn...
