Dây chằng đầu gối được cấu tạo từ mô liên kết chắc khỏe, chứa collagen và các sợi đàn hồi cho phép dây chằng co giãn nhẹ. Nhờ đặc tính ưu việt này, dây chằng vừa có độ linh hoạt hỗ trợ vận động, vừa đủ chắc bền để bảo vệ khớp gối tránh khỏi các chấn thương không mong muốn.
Dây chằng đầu gối là những dải mô mềm nhưng chắc khỏe, có nhiệm vụ nối phần trên xương đùi với xương chày và xương mác ở cẳng chân. Hệ thống dây chằng giúp các khớp xương gối gắn kết chặt chẽ với nhau, đồng thời ổn định chuyển động đầu gối, ngăn ngừa những cử động sai tư thế.
Dây chằng đầu gối là những dải mô mềm kết nối các khớp xương chặt chẽ với nhau
Dù dây chằng ở đầu gối có độ bền và sức chịu lực cao, nhưng vẫn có thể bị tổn thương nếu vận động mạnh, ngã hoặc chơi thể thao sai kỹ thuật. Vậy nên ngay khi xuất hiện triệu chứng đau nhức, nghi ngờ chấn thương dây chằng đầu gối, bệnh nhân cần nhanh chóng thăm khám để giúp đầu gối phục hồi nhanh chóng và hạn chế biến chứng.
Dây chằng đầu gối đảm nhiệm nhiều vai trò quan trọng, góp phần giúp khớp gối hoạt động ổn định và linh hoạt. Cụ thể hơn về các chức năng như sau:
Dây chằng nằm ở đầu gối đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng
Khớp gối có 4 dây chằng chính, hai dây chằng nằm ở hai bên đầu gối được ví như dây đai giữa gối không bị sai lệch cấu trúc. Còn hai dây chằng chéo nằm bên trong khớp gối tham gia kiểm soát chuyển động ra trước hoặc về sau của đầu gối, tránh khớp gối bị trượt quá mức.
Dây chằng chéo trước (tên tiếng Anh Anterior Cruciate Ligament - ACL) nối xương đùi với xương chày ở phía trước khớp gối. Dây chằng này có chức năng điều khiển các chuyển động xoay và di chuyển về phía trước xương chày.
Dây chằng chéo trước có chức năng điều khiển các chuyển động xoay và di chuyển
Trong 4 loại dây chằng chính của khớp gối, dây chằng chéo trước dễ bị tổn thương hơn cả, đặc biệt trong các hoạt động thể thao. Bất kể người khỏe mạnh hay từng có tiền sử chấn thương đều cần thận trọng khi vận động, chú ý công tác trang bị đồ bảo hộ.
Xem thêm: Chấn thương dây chằng chéo trước để lại biến chứng gì?
Dây chằng chéo sau (Posterior Cruciate Ligament - PCL) nằm ở phía sau đầu gối, kết nối xương đùi với xương chày. Chức năng chính của loại dây chằng này là điều khiển chuyển động về sau của khớp gối.
Dây chằng chéo sau dày và khỏe hơn dây chằng chéo trước nên ít gặp phải tình trạng chấn thương. Song vẫn tiềm ẩn những nguy cơ nhất định, bạn tuyệt đối không được chủ quan khi lao động hoặc tham gia hoạt động thể chất.
Dây chằng chéo bên trong (tên tiếng Anh Medical Collateral Ligament - MCL) kéo dài từ đầu trong xương chày đến đầu dưới xương đùi. Do nằm ở vị trí này, MCL đảm nhiệm vai trò giữa vững khớp gối ở phía trong, ngăn đầu gối bị lệch khi vận động hoặc chịu lực.
Dây chằng chéo bên trong đảm nhiệm vai trò giữ vững khớp gối ở phía trong
Dây chằng bên ngoài (hay Lateral Collateral Ligament - LCL) nằm ở mặt ngoài khớp gối, kết nối đầu ngoài xương đùi với đầu trên xương mác. Chúng có vai trò ổn định phía ngoài khớp gối, ngăn đầu gối bị nghiêng hoặc xoay quá mức ra ngoài khi thay đổi hướng đột ngột hoặc bật nhảy.
Dây chằng đầu gối là bộ phận quan trọng của cơ thể người, đóng vai trò ổn định khớp gối, giúp cơ thể di chuyển linh hoạt và vững vàng. Song với những đặc điểm chịu lực tác động trong quá trình chuyển động, dây chằng hoàn toàn có khả năng bị tổn thương.
Trong đó, giãn dây chằng và đứt dây chằng là hai dạng chấn thương phổ biến thường gặp. Mỗi loại có mức độ nghiêm trọng khác nhau, đòi hỏi áp dụng phương pháp điều trị và phục hồi để phòng ngừa biến chứng lâu dài về sau.
Giãn dây chằng xác định khi dây chằng bị kéo căng quá mức, gây ra các cơn đau dữ dội, âm ỉ trong nhiều ngày. Ngoài ra khớp gối còn gặp vấn đề về sưng, nóng đỏ, bầm tím xung quanh vùng tổn thương.
Giãn dây chằng là một trong những dạng chấn thương đầu gối thường gặp
Nguyên nhân gây giãn dây chằng thường liên quan đến chấn thương thể thao, tai nạn giao thông, lao động hoặc trong sinh hoạt. Đây là tình trạng nghiêm trọng, khó điều trị nên càng cần can thiệp kịp thời, đúng cách để đẩy nhanh tốc độ phục hồi.
Đứt dây chằng đầu gối là tình trạng dây chằng bị rách khi phải chịu lực tác động quá lớn ở khớp gối. Nguyên nhân gây tổn thương thường liên quan đến những chuyển động xoay, vặn đột ngột khi tham gia các bộ môn thể thao đối kháng như bóng rổ, bóng chuyền, bóng đá.
Dưới đây là danh sách những hoạt động có thể làm đứt dây chằng mà bạn cần lưu tâm:
Trong quá trình chơi thể thao khớp gối phải chịu áp lực lớn, đặc biệt các bộ môn thể thao có cường độ vận động mạnh hoặc thay đổi hướng đột ngột. Điều này góp phần khiến các dây chằng đầu gối người chơi bị tổn thương, nhất là dây chằng chéo trước.
Khi xảy ra va chạm, nạn nhân có thể nghe được tiếng rắc, kèm theo cảm giác lỏng lẻo khớp gối hoặc mất vững khớp. Ngoài ra có thể nhận diện dựa vào các dấu hiệu khác như:
Nhận biết chấn thương thể thao tại đầu gối dẫn đến đứt dây chằng
Trong trường hợp chấn thương dây chằng không quá nghiêm trọng, bệnh nhân thường được chỉ định điều trị bảo tồn với thuốc giảm đau, nghỉ ngơi, chườm lạnh kèm phục hồi chức năng khớp gối. Nếu các phương pháp trên không mang lại hiệu quả, bác sĩ sẽ cân nhắc phẫu thuật đảm bảo chức năng vận động phục hồi hiệu quả nhất.
Tùy tình trạng, bác sĩ sẽ áp dụng kỹ thuật phẫu thuật bảo tồn hoặc nội soi tái tạo, đảm bảo hiệu quả phục hồi sau cùng:
Phẫu thuật bảo tồn dây chằng chủ yếu được áp dụng với trường hợp khớp gối bị đứt nhưng chưa teo, vẫn còn mạch máu nuôi dưỡng. Phương pháp này giúp giữa nguyên cấu trúc, thành phần dây chằng bị đứt cùng nhóm gân xung quanh.
Ưu điểm của kỹ thuật là người bệnh không cần lấy gân từ bộ phận khác để cấy ghép, tái tạo dây chằng mới. Nhờ đó rút ngắn thời gian làm lành hơn khi cấy ghép, thời gian hồi phục khả năng vận động diễn ra nhanh.
Ngoài ra, phẫu thuật bảo tồn còn giúp giữ nguyên điểm bám tại hai đầu mâm chày và lồi cầu đùi theo đúng vị trí, kích thước giải phẫu dây chằng. Những mạch máu, thụ cảm thế gốc cũng được bảo tồn, giảm thiểu nguy cơ tái đứt.
Nội soi tái tạo dây chằng là phương pháp xâm lấn tối thiểu nhưng mang lại hiệu quả điều trị cao. Tuy nhiên đòi hỏi thực hiện bởi bác sĩ có trình độ kỹ thuật chuyên môn cao, giảm thiểu các rủi ro và đảm bảo khả năng hồi phục hậu phẫu.
Khi mổ nội soi khớp, bác sĩ chỉ cần rạch một đường nhỏ trên da người bênh, đưa dụng cụ chuyên dụng vào trong khớp để quan sát cấu trúc bên trong, xác định cụ thể vị trí và mức độ tổn thương. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ tiến thành xử lý và phục hồi tổn thương mà không tác động đến các mô xung quanh.
Nội soi tái tạo dây chằng đòi hỏi thực hiện tại cơ sở y tế chuyên môn cao
Dù là công nghệ phẫu thuật hiện đại nhưng nội soi tái tạo không thực sự phù hợp với mọi đối tượng chấn thương. Đặc biệt chống chỉ định với người có tổn thương khác quanh khớp gối, khớp gối có biên độ hoạt động nhỏ. Bệnh nhân cần tham vấn kỹ lưỡng với bác sĩ trước khi tiến hành mổ, giảm thiểu các rủi ro không mong muốn.
Không có biện pháp cụ thể ngăn chặn hoàn toàn mọi chấn thương xảy ra ở khớp gối, song mỗi cá nhân có thể chủ động giảm ngừa nguy cơ tổn thương dây chằng thông qua các gợi ý dưới đây:
Một số cách bảo vệ dây chằng đầu gối luôn khoẻ mạnh
Dây chằng đầu gối là một phần quan trọng trong cấu trúc giải phẫu khớp gối, giúp giữa các xương ở đúng vị trí và duy trì sự ổn định vốn có của khớp. Tuy nhiên do được cấu tạo từ mô liên kết nên dây chằng rất dễ bị tổn thương, có nguy cơ bị đứt hoặc giãn dây chằng khi chịu lực mạnh hoặc vận động sai tư thế.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Phường Đông Ngạc, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Nguồn tham khảo
Dây chằng đầu gối là những dải mô chắc khỏe có nhiệm vụ nối xương đùi với các xương ở căng chân, giúp khớp gối vận động ổn định và...
